Μαυροβουνιακό αλφάβητο
Το μαυροβουνιακό αλφάβητο είναι το περιεκτικό όνομα που δίνεται στο "Αμπετσέντα" (μαυροβουνιακό λατινικό αλφάβητο) και το "Αζμπούκα" (μαυροβουνιακό κυριλλικό αλφάβητο), τα συστήματα γραφής που χρησιμοποιούνται για την γραφή της μαυροβουνιακής γλώσσας. Υιοθετήθηκε στις 9 Ιουνίου 2009 από τον μαυροβούνιο υπουργό Παιδείας Σρέτεν Σκούλετιτς[1] και αντικατέστησε το σερβικό κυριλλικό και κροατικό λατινικό αλφάβητο.[εκκρεμεί παραπομπή] Παρόλο που το λατινικό και το κυριλλικό αλφάβητο απολαμβάνουν ισοδύναμο καθεστώς υπό το Σύνταγμα του Μαυροβουνίου, η κυβέρνηση και οι υποστηρικτές της μαυροβουνιακής γλώσσας προτιμούν την χρήση του λατινικού αλφαβήτου.[2]
Ιστορία Επεξεργασία
Οι προσπάθειες για τη δημιουργία ενός Μαυροβουνιακού λατινικού αλφαβήτου χρονολογούνται από την εποχή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν μια εφημερίδα που δημοσιευόταν στο Τσετίνιε χρησιμοποιούσε το Λατινικό και Κυριλλικό αλφάβητο.[3]
Λατινικό αλφάβητο Επεξεργασία
Το μαυροβουνιακό λατινικό αλφάβητο (μαυροβουνιακά: crnogorska latinica / црногорска латиница, crnogorska abeceda / црногорска абецеда ή crnogorski alfabet / црногорски алфабет) χρησιμοποιείται για τη γραφή της μαυροβουνιακής γλώσσας στο λατινικό αλφάβητο.
Περιέχει τα περισσότερα γράμματα του τυποποιημένου λατινικού αλφαβήτου, εκτός από τα σύμφωνα Q, W, X και Y, τα οποία χρησιμοποιούνται μόνο για την γραφή κοινών λέξεων ή ονομάτων άμεσα δανεισμένα από ξένες γλώσσες.
Το μαυροβουνιακό λατινικό αλφάβητο βασίζεται στο αντίστοιχο σερβοκροατικό, με την προσθήκη των γραμμάτων Ś και Ź, για την αντικατάσταση των δίγραφων SJ και ZJ.[4] Τα παράλληλα γράμματα για το κυριλλικό αλφάβητο είναι τα С́ και З́, τα οποία δεν χρησιμοποιούνται στα σερβικά. Αντίστοιχα, αυτά τα γράμματα μπορούσαν να εκπροσωπηθούν στα αρχικά αλφάβητα ως šj και žj,[5] καθώς και ως шj και жj.[εκκρεμεί παραπομπή]
Επίσης, χρησιμοποιούνται ορισμένα γράμματα με διακριτικά, τα οποία χρησιμοποιούν ορισμένους τόνους (οξεία ή ανάποδη περισπωμένη, πάνω από το C, S, και Z), και μια συμπληρωματική γραμμή στο σύμφωνο Đ: είναι απαραίτητο να σημειωθεί ότι υπάρχουν επιπλέον φωνητικές διακρίσεις (κυρίως για να διατηρηθούν οι διαφορές που υπάρχουν στο κυριλλικό αλφάβητο, το άλλο επίσημο αλφάβητο και γραφόταν όταν το Μαυροβούνιο ήταν ακόμα ενωμένο με την πρώην Γιουγκοσλαβία εντός της γραπτής σερβοκροατικής γλώσσας).
Δίγραφα Επεξεργασία
Το αλφάβητο περιλαμβάνει επίσης κάποιες αλλαγές που δημιουργήθηκαν από το προηγούμενο αλφάβητο (που θεωρούνται ως ενιαία γράμματα για σκοπούς συρραφής): τα γράμματα Dž, Nj, και Lj.
Κυριλλικό αλφάβητο Επεξεργασία
Το μαυροβουνιακό κυριλλικό αλφάβητο (Μαυροβουνιακά: црногорска ћирилица/crnogorska ćirilica or црногорска азбука/crnogorska azbuka) είναι η επίσημη κυριλλική ορθογραφία της μαυροβουνιακής γλώσσας. Χρησιμοποιείται παράλληλα με το λατινικό αλφάβητο.
Η πρώτη έκδοσή του αναπτύχθηκε από τον Βόγισλαβ Π. Νίκτσεβιτς στην δεκαετία του 1970, ο οποίος ήταν ένας από τους αντιφρονούντες της Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας και υποστήριζε ότι η μαυροβουνιακή γλώσσα είναι μοναδική και αξίζει τον προσδιορισμό της ως χωριστή γλώσσα από τα σερβοκροατικά.[εκκρεμεί παραπομπή]
Η σύγχρονη έκδοση μπήκε σε επίσημη χρήση στις αρχές του 2009 από το υπουργείο Παιδείας υπό τον Σρέτεν Σκούλετιτς. Ονομάστηκε Πρώτη Μαυροβουνιακή Ορθογραφία, περιείχε ένα νέο Ορθογραφικό Λεξικό και αντικατέστησε το Σερβικό Κυριλλικό αλφάβητο που ήταν σε χρήση μέχρι τότε. Ο νόμος είναι υποστηρικτικό κομμάτι της διαδικασίας τυποποίησης της Μαυροβουνιακής γλώσσας, η οποία ξεκίνησε με την υιοθέτηση των Μαυροβουνιακών ως επίσημη γλώσσα του Μαυροβουνίου.
Σειρά των γραμμάτων Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «Donijet Pravopis crnogorskog jezika». 9 Ιουλίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιανουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2012.
- ↑ Lowen, Mark (February 19, 2010). Montenegrin language disputes «Montenegro embroiled in language row». BBC News. http://news.bbc.co.uk/2/hi/8520466.stm Montenegrin language disputes. Ανακτήθηκε στις September 10, 2011.
- ↑ «Semi-Official War Newspaper to Start». Bakersfield Californian (Bakersfield, California). April 3, 1916. http://news.google.com/newspapers?id=HZY_AAAAIBAJ&sjid=9lUMAAAAIBAJ&pg=1275,121410&dq=montenegrin-alphabet&hl=en. Ανακτήθηκε στις September 10, 2011.
- ↑ «Dva nova slova u pravopisu». 10 Ιουλίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2012.
- ↑ «News - Montenegrin authorities introduce new alphabet». B92. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Αυγούστου 2013. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2012.