Μενσεβίκοι

ρώσικο σοσιαλιστικό ρεύμα

Οι Μενσεβίκοι ήταν ρωσικό σοσιαλιστικό ρεύμα προερχόμενο από τον Μαρξισμό, το οποίο αρχικώς δημιουργήθηκε από την μειοψηφική παράταξη του Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος Ρωσίας (POSDR) κατά την διαίρεση του συγκεκριμένο κόμματος στο Β΄ Συνέδριο του Λονδίνου το 1903.

Ηγέτες των Μενσεβίκων στην συνοικία Νόρα Μπάντοργκετ της Στοκχόλμης τον Μάιο του 1917: ο Πάβελ Άξελροντ, ο Γιούλι Μάρτοφ και ο Αλεξάντρ Μαρτίνοφ.

Ο όρος menchevik (στα ρώσικα меньшевик) προήλθε από το menchinstvo (στα ρώσικα меньшинство) που σήμαινε «μειοψηφία». Αντιτίθονταν στους Μπολσεβίκους (большевик, από το bolchinstvo, большинство, το οποίο σήμαινε «πλειοψηφία»), οι οποίοι και οδήγησαν στην ίδρυση του Κομμουνιστικού Κόμματος Σοβιετικής Ένωσης. Ο όρος της «μειοψηφίας» προήλθε από το αποτέλεσμα μιας εκλογικής διαδικασίας, η οποία πραγματοποιήθηκε αναφορικά με το ζήτημα της οργάνωσης και στρατηγικής. Συγκεκριμένα, οι Μπολσεβίκοι υπό την ηγεσία του Λένιν υποστήριζαν την οργάνωση ενός κόμματος στελεχών, το οποίο θα αποτελείτο από ενεργούς επαναστάτες, σε αντίθεση με την ιδεολογία των Μενσεβίκων, οι οποίοι, με επικεφαλής τον Γιούλι Μάρτοφ, οραματίζονταν ένα λαϊκό κόμμα, η ένταξη στο οποίο ήταν ανοιχτή στο ευρύτερο κοινό.

Ωστόσο, παρά το γεγονός πως η παράταξη των Μπολσεβίκων κατείχε την πλειοψηφία εντός POSDR του 1903, παρέμενε μειοψηφούσα επί της πολιτικής σκηνής έως την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917. Πράγματι, το 1905, υπήρχαν 8.000 Μπολσεβίκοι εντός των παράνομων οργανώσεων σε σύγκριση με τους 12.000 Μενσεβίκους, κατά την διάρκεια της ίδιας περιόδου. Ταυτόχρονα, οι σοσιαλιστές-επαναστάτες ήσαν πολυπληθέστεροι.[1]

Ιστορία Επεξεργασία

Από τον Φεβρουάριο έως τον Οκτώβριο του 1917, η Εκτελεστική Επιτροπή του Σοβιέτ του Πέτρογκραντ προεδρευόταν από έναν Μενσεβίκο, τον Νικολάι Τσχέιντζε.[2]

Τον Απρίλιο του 1917, ένας άλλος Μενσεβίκος, ο Ιρακλί Τσερετέλι[3] προσχώρησε στην Προσωρινή Κυβέρνηση.

Η συμμετοχή αυτή λειτούργησε εις βάρος τους, καθώς έχασαν αρκετή από την επιρροή τους στις Δημοτικές Εκλογές της Μόσχας τον Σεπτέμβριο του 1917.

Στις 25 Οκτωβρίου 1917, κατά την διάρκεια του Συνεδρίου των Σοβιέτ, οι 110 εκπρόσωποι των Μενσεβίκων, οι οποίοι ήσαν μειοψηφία (επί συνόλου 673 εκπροσώπων), αποχώρησαν της αιθούσης κατά την επικύρωση της Οκτωβριανής Επανάστασης, ως κίνηση διαμαρτυρίας απέναντι στο «Πραξικόπημα των Μπολσεβίκων».

Στις 14 Ιουνίου 1918, οι Μενσεβίκοι οδηγήθηκαν, τελικώς, στην παρανομία κατά τις παραμονές των εκλογών του Ε΄ Συνεδρίου των Σοβιέτ, όπου και ήλπιζαν να λάβουν την πλειοψηφία.

Κατά την διάρκεια του Ρωσικού Εμφυλίου Πολέμου, ορισμένα μέλη του κόμματος συμμάχησαν με τους «Λευκούς» για να πολεμήσουν τους Μπολσεβίκους. Η Κεντρική Επιτροπή των Μενσεβίκων καταδίκασε άμεσα και με τρόπο επίσημο τις πρωτοβουλίες αυτές, ειδικότερα στην περιοχή του Βόλγα, όπου και ήσαν πολυπληθέστερες. Στα πλαίσια της αντιπαράθεσής τους με τους Μπολσεβίκους, οι οποίοι ευρίσκονταν στην εξουσία, οι Μενσεβίκοι στήριξαν τους ναύτες του Κρόνσταντ τον Μάρτιο του 1921.

Κυνηγημένοι, φυλακισμένοι και σφαγιασθέντες από τους Μπολσεβίκους, μέχρι και οι υποστηρικτές και οι διοικούντες οι οποίοι είχαν στηρίξει το καθεστώς αποδεκατίστηκαν έως και κατά την περίοδο των μεγάλων σταλινικών δικών, ενώ άλλοι εξορίστηκαν προ του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Όσοι πέτυχαν να εξοριστούν εγκατέστησαν το διοικητικό τους κέντρο στο Βερολίνο, απ'όπου και εξέδιδαν τον Σοσιαλιστικό Ταχυδρόμο (Sotsialistitcheski Vestnik). Το 1933, η άνοδος στην εξουσία του Χίτλερ τους υποχρέωσε να εγκαταλείψουν το Βερολίνο με προορισμό το Παρίσι.

Ιδεολογία και στρατηγική Επεξεργασία

Οι Μενσεβίκοι επιθυμούσαν να οργανώσουν μια κλιμακωτή επανάσταση, αποδεχόμενοι αρχικώς, εντός Ρωσίας, να συμμαχήσουν με την φιλελεύθερη αστική τάξη:[4] επρόκειτο, καταρχάς, για μια προσπάθεια μετάβασης σε καθεστώς δημοκρατίας, προτού γίνει η μετάβαση στον σοσιαλισμό (μέσω κοινωνικών αγώνων ή αμοιβαίων κεφαλαίων για παράδειγμα). Προς αυτή την κατεύθυνση, συμμάχησαν πολιτικά με τους σοσιαλιστές και τους σοδιαλδημοκράτες.

Σε διεθνές επίπεδο, οι Μενσεβίκοι υπήρξαν μέλη της Ένωσης Σοσιαλιστικών Κομμάτων για την Διεθνή Δράση (όργανο ιδιαιτέρως επικριτικό της Δεύτερης Διεθνούς), ενώ, στην συνέχεια, της Εργατικής Σοσιαλιστικής Διεθνούς.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Pierre Broué, Le Parti bolchévique : histoire du P.C. de l'U.R.S.S., Éditions de Minuit, 1963.
  2. Biographie de Nicolas Tchkhéidzé, Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2014 Αρχειοθετήθηκε 2017-03-28 στο Wayback Machine..
  3. Biographie d'Irakli Tsérétéli, Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2014 Αρχειοθετήθηκε 2017-02-19 στο Wayback Machine..
  4. François-Xavier Coquin, La Révolution russe, Les bons caractères, Pantin, 2005, σελ. 24.