Μεσιέ 108

σπειροειδής γαλαξίας στον αστερισμό Μεγάλη Άρκτο

Συντεταγμένες: Sky map 11h 11m 31.0s, +55° 40′ 27″

Ο Μεσιέ 108 (γνωστός και ως Μ108 και NGC 3556) είναι σπειροειδής γαλαξίας σε απόσταση περίπου 50 εκατομμυρίων ετών φωτός στον αστερισμό Μεγάλη Άρκτος. Είναι ένα αποκομμένο μέλος του σμήνους της Μεγάλης Άρκτου. Ο Μεσιέ 108 αρχικά δεν συμπεριλαμβανόταν στα αντικείμενα Μεσιέ, αλλά προστέθηκε αργότερα.

Μεσιέ 108
Ο Μεσιέ 108
Παρατηρησιακά Δεδομένα (εποχή J2000)
ΑστερισμόςΜεγάλη Άρκτος[1]
Ορθή Αναφορά11h 11m 31.0s[2]
Απόκλιση+55° 40′ 27″[2]
Μετατόπιση στο ερυθρό699 ± 9 km/s [2]
Απόσταση48 ± 2 MLy (14,6 ± 0,7 kpc)[2]
Τύπος ΓαλαξίαSB(s)cd HII [2]
Φαινόμενη διάμετρος (V)8,7' x 2,2'[2]
Φαινόμενο μέγεθος (V)10/10,7[2]
Άλλες ονομασίες
NGC 3556, UGC 6225, PGC 34030, 6C B110835.2+555638 [2]
Δείτε επίσης: Γαλαξίες, Κατάλογος γαλαξιών

Ιστορικό Επεξεργασία

Ο Μεσιέ 108 ανακαλύφθηκε από τον Πιερ Μεσαίν, σύμφωνα με τον Σαρλ Μεσιέ, στις 19 Φεβρουαρίου 1781,[3] 3 μέρες μετά το Μεσιέ 97, όπως συνέβη και με τον Μεσιέ 109 τις 12 Μαρτίου 1781, αλλά δεν τα συμπεριέλαβε στον κατάλογό του. Αυτό το έκανε ο Owen Gingerich το 1953.

Καθώς η ανακάλυψή του δεν είχε ανακοινωθεί, ο Ουίλιαμ Χέρσελ ανεξάρτητα ανακάλυψε ξανά το Μεσιέ 108 και τον συμπεριέλαβε στον κατάλογό του ως Η V.46.

Στον Μεσιέ 108 έχει παρατηρηθεί ένας υπερκαινοφανής αστέρας, ο SN 1969B, ο οποίος έφτασε σε μέγεθος 13,9.

Χαρακτηριστικά Επεξεργασία

Αυτός ο γαλαξίας έχει μία εκτιμώμενη μάζα 125 δισεκατομμύρια ηλιακές μάζες και περιλαμβάνει περίπου 290 ± 80 σφαιρωτά σμήνη.[4] Ύστερα από εξέταση της κατανομής ουδέτερου υδρογόνου σε αυτό το γαλαξία, διακρίνονται κελύφη επεκτεινόμενου αερίου που εκτείνονται σε απόσταση πολλών κιλοπαρσέκ, γνωστά και ως υπερκελύφη Η1. Αυτά μπορεί να είναι αποτελέσματα αστρογόνων διαδικασιών, που έχουν ως αποτέλεσμα εκρήξεις υπερκαινοφανών αστέρων. Εναλλακτικά, μπορεί να είναι αποτέλεσμα πτώσης αερίου έξω από τον γαλαξία ή από ραδιολοβούς.[5]

Παρατηρήσεις από το παρατηρητήριο ακτίνων Χ «Τσάντρα» έχουν αναγνωρίσει 83 πηγές ακτίνων Χ, συμπεριλαμβανόμενης μιας πηγής που βρίσκεται στον πυρήνα. Η λαμπρότερη από αυτές τις πηγές μπορεί να είναι μία ενδιάμεσης μάζας μαύρη τρύπα. Το φάσμα από την πηγή ακτίνων Χ που βρίσκεται στον πυρήνα μοιάζει με αυτό ενός ενεργού γαλαξία, αλλά διερεύνηση στις υπέρυθρες ακτίνες από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Σπίτζερ δεν έδειξε κάποια δραστηριότητα. Η υπέρμαζη μαύρη τρύπα στον πυρήνα έχει μάζα περίπου 2,5 x 107 ηλιακές μάζες.[6]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. R. W. Sinnott, επιμ. (1988). The Complete New General Catalogue and Index Catalogue of Nebulae and Star Clusters by J. L. E. Dreyer. Sky Publishing Corporation and Cambridge University Press. ISBN 0-933-34651-4. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 «NASA/IPAC Extragalactic Database». Results for NGC 3556. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2007. 
  3. George Robert Kepple· Glen W. Sanner (1998). The Night Sky Observer's Guide. 2. Willmann-Bell, Inc. σελ. 399. ISBN 0-943396-60-3. 
  4. Katherine L. Rhode; Stephen E. Zepf; Arunav Kundu; Aaron N. Larner (2007). «Global Properties of the Globular Cluster Systems of Four Spiral Galaxies». The Astronomical Journal 134: 1403–1418. doi:10.1086/521397. https://archive.org/details/sim_astronomical-journal_2007-10_134_1822/page/1403. 
  5. Gopal-Krishna; Judith A. Irwin (September 2000). «Radio jet-blown neutral hydrogen supershells in spiral galaxies?». Astronomy and Astrophysics 361: 888-894. Bibcode2000A&A...361..888G. 
  6. S. Satyapal; D. Vega; R. P. Dudik; N. P. Abel; T. Heckman (April 2008). «Spitzer Uncovers Active Galactic Nuclei Missed by Optical Surveys in Seven Late-Type Galaxies». The Astrophysical Journal 677 (2): 926-942. doi:10.1086/529014. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία