Βικιπαίδεια

Μεσσηνιακή Γερουσία

πρώτη μορφή κεντρικής διοίκησης κατά την Ελληνική Επανάσταση

Η λεγόμενη Μεσσηνιακή Γερουσία ή Μεσσηνιακή Σύγκλητος. ή απλούστερα Σύγκλητος ήταν η πρώτη μορφή κεντρικής διοίκησης των επαναστατημένων Ελλήνων που συγκροτήθηκε με την έναρξη της επανάστασης του 1821. Συνέχεια αυτής ήταν η Πελοποννησιακή Γερουσία.

Γενικά Επεξεργασία

 
Η «προειδοποίησις εις τας ευρωπαϊκάς αυλάς» του Μαυρομιχάλη (23 Μαρτίου 1821).

Συγκεκριμένα η Μεσσηνιακή Γερουσία συγκροτήθηκε στην Καλαμάτα στις 24 Μαρτίου ή την 25 Μαρτίου[1] του 1821, μετά την απελευθέρωση της πόλης, υπό τον τότε Μπέη της Μάνης και ανακηρυχθέντα αρχιστράτηγο των σπαρτιατικών (μανιάτικων) όπλων Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη ο οποίος και ανέλαβε πρόεδρος της εν λόγω δωδεκαμελούς επιτροπής. Βασικός σκοπός αυτής ήταν ο συντονισμός του απελευθερωτικού αγώνα στην Πελοπόννησο, που μόλις και άρχιζε.
Αμέσως με τη συγκρότησή της (την ίδια ημέρα) επέδωσε την περίφημη "Προειδοποίησιν εις τας ευρωπαϊκάς αυλάς..." σχεδόν σ΄ όλες τις βασιλικές αυλές της Ευρώπης, καθιστώντας γνωστή την έναρξη της ελληνικής επανάστασης ζητώντας ταυτόχρονα συμβουλές και την φιλελληνική συνδρομή τους σε χρήματα και όπλα. Παρόμοια προκήρυξη στάλθηκε περίπου δύο μήνες αργότερα και στις ΗΠΑ δια μέσου του Αδαμάντιου Κοραή, και άλλη στους Έλληνες του Λιβόρνο.

Η πρώτη προκήρυξη της Μεσσηνιακής Γερουσίας Επεξεργασία

Η "Προειδοποίησις" της Μεσσηνιακής Γερουσίας ήταν ιστορικά το πρώτο πολιτικό αλλά και διπλωματικό έγγραφο των επαναστατημένων Ελλήνων προς τις Μεγάλες Δυνάμεις. Η δε σημασία της κρίνεται ιδιαίτερα σπουδαία από το γεγονός ότι καθιστούσε γνωστό όχι μόνο την έναρξη του αγώνα για την ανεξαρτησία, αλλά κυρίως την ύπαρξη ενός λαού με εθνική συνείδηση, των Νεοελλήνων και την απόφασή του να αποτινάξει «τον ανυπόφορο ζυγό της Οθωμανικής τυραννίας».

Υπογράφεται από τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη αλλά δεν είναι γνωστό ποιος είναι ο συντάκτης της. Επίσης δεν είναι γνωστή η εποχή κατά την οποία συντάχθηκε. Η επικρατέστερη εκδοχή είναι ότι γράφτηκε πριν από την Επανάσταση, από το περιβάλλον του Υψηλάντη στη Βλαχία, και αργότερα κυκλοφόρησε σε αντίγραφα με διάφορες ημερομηνίες, με συνηθέστερη την 25 Μαρτίου.

Δημοσιεύτηκε την 20-8-1821 στην εφημερίδα του Αγώνα «Σάλπιγξ Ελληνική» που εκδόθηκε στην Καλαμάτα κατά τους πρώτους μήνες της Επανάστασης. Εκεί η προκήρυξη φέρει ημερομηνία 28 Μαρτίου 1821, η οποία όμως θεωρείται λανθασμένη από μελετητές. Αργότερα κυκλοφόρησαν αντίγραφα της Προκήρυξης στην ελληνική και σε ξένες γλώσσες με διάφορες ημερομηνίες. Ο Γάλλος εθελοντής Maxime Raybaud τη δημοσίευσε στα γαλλικά με ημερομηνία 28 Μαρτίου (9 Απριλίου ν.ημ.), η γερμανική Allgemeine Zeitung αναφέρει ότι την παρέλαβε με ημερ/νία 25 Μαρτίου[2]. Την ίδια ημερομηνία φέρει και στην Journal de la Belgique της 10-6-1821. Άλλο αντίγραφο φέρει ημερ/νία 24 Μαρτίου.[3] Στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Αρχείο Γιάννη Βλαχογιάννη, τμήμα Ρήγα Παλαμήδη) σώζονται δύο χειρόγραφα με ημερ/νία 25 Μαρτίου. Η ημερομηνία αυτή φαίνεται πιθανότερη κατά τον Παναγιωτόπουλο, γιατί την ίδια ημέρα γράφονταν και άλλα συναφή επαναστατικά έγγραφα από την Καλαμάτα, όπως η επιστολή του Παπαφλέσσα προς τον Ρώσο πρόξενο της Ύδρας και ο διορισμός του Χριστόδουλου Μέξα ως Στρατηγού. Ο ίδιος θεωρεί λανθασμένη την ημερομηνία 28 Μαρτίου της «Ελληνικής Σάλπιγγος»[4] Ο Ι. Φιλήμων και ο Σπ. Τρικούπης δημοσιεύουν την προκήρυξη με ημερομηνία 25 Μαρτίου 1821.[5] [6] Αντίγραφο που βρίσκεται στα κρατικά αρχεία της Βρετανίας (Public Record Office) και στο φάκελο Ζακύνθου έχει ημερ/νία 23 Μαρτίου 1821. Το αντίγραφο αυτό είχε εντοπίσει πρώτος ο ακαδημαϊκός Ελευθ. Πρεβελάκης. Από το ίδιο κείμενο υπάρχουν ακριβείς μεταφράσεις στην αγγλική και ιταλική γλώσσα σε αρχεία και πηγές, όπως στο βιβλίο του Philip Green, τότε Βρετανού προξένου στην Πάτρα. Ωστόσο, στη βρετανική εφημερίδα Morning Chronicle της 15 Ιουνίου 1821 (Νέο Ημ.), η προκήρυξη φέρει ημερομηνία 25 Μαρτίου (Παλ. Ημ.)[7], όπως και στην αμερικανική Nile's Weekly Register της 28-7-1821[8].

Η πρώτη σημαντική μελέτη της προκήρυξης έγινε από τον Β.Π. Παναγιωτόπουλο (1957) ο οποίος πιστεύει «αδιστάκτως» ότι αυτή - όπως και άλλες προκηρύξεις - είχαν γραφτεί από το επιτελείο της Φιλικής Εταιρείας στη Βλαχία και είχαν αποσταλεί στην Πελοπόννησο μέσω του Δουκάκη και του Παπαφλέσσα.[9][10]. Το ίδιο θεωρούν πιθανό και οι Σωκράτης Κουγέας.[11] και Παν. Ζέπος [12] Κατά τον Κουγέα η προκήρυξη ήταν αρχικά έντυπη και έφερε ημερομηνία 25 Μαρτίου.

Ο μελετητής Θάνος Ζακόπουλος, βασιζόμενος στον γραφικό χαρακτήρα του αντιγράφου που σώζεται στα βρετανικά αρχεία, πιστεύει ότι αυτό γράφτηκε από το χέρι του Γεωργίου Παγώνη (μετέπειτα πρωτοσύγκελλου Γερασίμου) ο οποίος ήταν γραμματέας του Μαυρομιχάλη.[13]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Ίδρυμα Βουλής των Ελλήνων, Πρόεδροι της Βουλής, Γερουσίας και Εθνοσυνελεύσεων 1821-2008, έκδοση Ίδρ. Βουλής των Ελλήνων, 2009, σελ. 48
  2. ↑ Allgemeine Zeitung, Μόναχο, 30 Μαΐου 1821. «Δια Τεργέστης ελήφθη εις Νεοελληνικήν γλώσσαν συντεταγμένη προκήρυξις … Εκ του Σπαρτιατικού στρατοπέδου, την 25 Μαρτίου/6 Απριλίου». Αναφέρεται στο Παναγιωτόπουλος «Η προκήρυξις της Μεσσηνιακής Γερουσίας προς τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς», Δελτίον Ιστορ. Εθνολογ. Εταιρείας, τ. ΙΒ’ (1957), σ. 141, υποσημ. 4.
  3. ↑ Μιχαλόπουλος Φάνης, «Νέα Ζωή», τεύχος 1, Αθήνα, Μάρτιος 1945. Αναφέρεται στο Ζέρβης Νίκος Ι. «Η προκήρυξη της Μεσσηνιακής Συγκλήτου με ημερομηνία 23 Μαρτίου 1821 στην αγγλική και ιταλική.» Πρακτικά Γ’ Διεθνούς Συνεδρίου Πελοποννησιακών Σπουδών, Καλαμάτα, 8-15 Σεπ. 1985. Δημοσιευμένο στο Πελοποννησιακά, Παράρτημα 13, Αθήνα, 1987-88. σελ. 81, υποσημ. 2.
  4. ↑ Παναγιωτόπουλος (1957), σ. 143.
  5. ↑ Φιλήμων Ιωάννης, Δοκίμιον ιστορικόν περί της ελληνικής Επαναστάσεως, Αθήνα 1860, σ. 29.
  6. ↑ Σπυρίδων Τρικούπης, Ιστορία της ελληνικής επαναστάσεως, έκδοση 1888, τομ. Α', σελ. 253.
  7. ↑ Αναφέρεται στο "Philhellenism in England (1821-1827)", The Slavonic and East European Review Vol. 14, No. 41 (Jan., 1936), σ. 365, υποσημ. 4
  8. ↑ Nile's Weekly Register, Baltimore, USA, 28-7-1821, σ. 352.
  9. ↑ Παναγιωτόπουλος Β.Π. ΔΙΕΕ, τ. ΙΒ’ (1957), σ. 145.
  10. ↑ Παναγιωτόπουλος Β.Π., «Δύο προκηρύξεις της Μεσσηνιακής Συγκλήτου, Μεσσηνιακά Γράμματα, τ. Β’, (1967), σ. 594.
  11. ↑ Κουγέας Β. Σωκράτης, «Η κατά τον Μάρτιον του 1821 Προκήρυξις της Μεσσηνιακής Γερουσίας προς τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς», Πελοποννησιακά, τ. Β’, (1957), σ. 433, 434.
  12. ↑ Ζέπος Παναγιώτης, «Η προκήρυξις της Καλαμάτας», Πελοποννησιακά, 1971, τομ. Η’, σ. 462 (λόγος εκφωνηθείς την 23-3-1956 στην Καλαμάτα)
  13. ↑ Πρακτικά A’ Διεθνούς Συνεδρίου Πελοποννησιακών Σπουδών, Καλαμάτα, 7-14 Σεπ. 1975. Δημοσιευμένο στο Πελοποννησιακά, Παράρτημα 6, Αθήνα, 1987-88, τ. 3, σελ 449-452.

Πηγές Επεξεργασία

  • Κ. Παπαρρηγόπουλος "Ιστορία του Ελληνικού Έθνους" τ.7ος, σ.45-46
  • Α. Ε. Βακαλόπουλος "Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως" Αθήναι 1971. σ.64
  • Σπυρ. Τρικούπης, "Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως" (έκδ. Β’, 1978), τ. Α’, σ. 66.
  • Ελευθεροτυπία, Περιοδικό Ε-Ιστορικά, "1821 Η κήρυξη της Επανάστασης", τεύχος 229, 24 Μαρτίου 2004.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μεσσηνιακή_Γερουσία&oldid=10475275"