Μιχάλι Αντράς Βάιντα
Ο Μιχάλι Αντράς Βάιντα (10 Φεβρουαρίου 1935 - 27 Νοεμβρίου 2023) ήταν Ούγγρος αριστερός διανοούμενος που έλαβε μέρος στις συζητήσεις γύρω από την ανάπτυξη του εθνικοσοσιαλισμού, του μαρξισμού-λενινισμού και την κατάσταση του καπιταλισμού κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Εμπλεκόμενος στην πολιτική στην πατρίδα του, την Ουγγαρία, ο Βάιντα αποπέμφθηκε μαζί με αρκετούς άλλους στοχαστές από το Ουγγρικό Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα το 1973, επειδή υποτίθεται ότι εκπροσωπούσε απόψεις που ήταν «αντίθετες με τον μαρξισμό-λενινισμό και με την πολιτική του Ουγγρικού Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος ." [3]
| Μιχάλι Αντράς Βάιντα | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Vajda Mihály András (Ουγγρικά) |
| Γέννηση | 10 Φεβρουαρίου 1935 Βουδαπέστη |
| Θάνατος | 27 Νοεμβρίου 2023 (88 ετών) |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ουγγαρία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο Έτβες Λόραντ (1957–1960) |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | φιλόσοφος διδάσκων πανεπιστημίου |
| Εργοδότης | University of Debrecen Πανεπιστήμιο της Βρέμης[1] Πανεπιστήμιο του Κάσσελ[2] |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Βραβεύσεις | Alföld Prize (1993) Officer's Cross of the Hungarian Order of Merit (2005) βραβείο Σεσενί (1998) |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Βάιντα ήταν ένα από τα αρχικά μέλη της «Σχολής της Βουδαπέστης» του Γκέοργκ Λούκατς, [4] την οποία αποτελούσαν Ούγγροι θεωρητικοί που ξεκίνησαν ως νεομαρξιστές αλλά προχώρησαν σε αυτό που αποκαλούσαν μεταμαρξιστικές και μεταμοντέρνες προοπτικές. [5] Γράφοντας κυρίως στα ουγγρικά, αλλά με πολλά έργα του μεταφρασμένα στα αγγλικά, ο Βάιντα προβληματίζεται πάνω σε θέματα όπως το παρελθόν και το μέλλον του κρατικού σοσιαλισμού στην Ευρώπη και ο φασισμός ως μαζικό φαινόμενο. Ο Βάιντα συνεχίζει να αντλεί, όπως και άλλα μέλη της αρχικής Σχολής της Βουδαπέστης, από την μαρξιστική κληρονομιά του επιδιώκοντας να εξετάσει την κατάσταση της σύγχρονης φιλελεύθερης κοινωνίας.
Το 2011, ο Βάιντα ενεπλάκη σε μια διαμάχη σχετικά με επικριτικά σχόλια που έγιναν σε σχέη με την ουγγρική κυβέρνηση, και συγκεκριμένα με τις κυβερνητικές πολιτικές που αμφισβήτησαν τα ελεύθερα μέσα ενημέρωσης. Σε μια αξιοσημείωτη εκδήλωση υποστήριξης προς τον Βάιντα και τσ συνάδελφό του, την Ουγγαρέζα θεωρητική Άγκνες Χέλερ, ο Γιούργκεν Χάμπερμας και ο Τζούλιαν Νίντα-Ρούμελιν έγραψαν μια δημόσια έκκληση για την υπεράσπιση του Βάιντα και της Χέλερ, επιμένοντας στο ότι «ανησυχούμε για την πολιτική και επαγγελματική μοίρα των Ούγγρων συναδέλφων μας. . . Υπό την εθνικιστική κυβέρνηση, η οποία χρησιμοποίησε την πλειοψηφία των δύο τρίτων της για να διαβρώσει το ουγγρικό σύνταγμα, βρίσκονται και πάλι αντιμέτωποι με πολιτικές διώξεις». [6] [7]
Απεβίωσε στις 27 Νοεμβρίου 2023 σε ηλικία 88 ετών[8]
Ακαδημαϊκή καριέρα Επεξεργασία
Το 1973, τα μέλη της Σχολής της Βουδαπέστης ως ιδεολογικοί διαφωνούντες έχασαν τη δουλειά τους και τους απαγορεύτηκαν οι δημοσιεύσεις. Μερικά από τα μέλη της ομάδας έφυγαν τελείως από την Ουγγαρία. Ο Μιχάλι Βάιντα πήγε ως επισκέπτης καθηγητής σε διάφορα πανεπιστήμια σε διαφορετικές χώρες: πρώτα στο Πανεπιστήμιο της Βρέμης (Γερμανία), μετά στο New School for Social Research στη Νέα Υόρκη, κατόπιν στο Πανεπιστήμιο Τρεντ στο Πίτερσμπορο του Καναδά και τέλος (ήδη μετά την αποκατάστασή του στην Ουγγαρία) στο Πανεπιστήμιο του Σέγκεν (Γερμανία). Μόλις το 1989 αποκαταστάθηκε επίσημα στην Ουγγαρία και διορίστηκε στην έδρα της φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Kossuth Lajos στο Ντέμπρετσεν, όπου ήταν διευθυντής του Ινστιτούτου Φιλοσοφίας από το 1996 έως το 2000. Ο Βάιντα διορίστηκε μέλος της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών το 2002. Το 2004 έγινε επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κάσελ.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2019.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2019.
- ↑ «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουλίου 2011.
- ↑ Fu Qilin, "On Budapest School Aesthetics: An Interview with Agnes Heller", Thesis Eleven, Vol. 94, Issue 1, 2008.
- ↑ «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουλίου 2011.
- ↑ Aufruf von Habermas and Nida-Rümelin, "Schützt die Philosophen!", Süddeutsche Zeitung, 24 January 2011.
- ↑ "Translation of Habermas and Nida-Rümelin On the Hungarian situation", New APPS: Art, Politics, Philosophy, Science, 27 January 2011.
- ↑ «Elhunyt Vajda Mihály». Szombat Online. 28 Νοεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2023.