Μουσταφά Τσελεμπή
| Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Ο Μουσταφά Τσελεμπή (τούρκικα: Mustafa Çelebi ; 1393-1422)[2], επίσης γνωστός ως Düzmece Mustafa (απατεώνας Μουσταφά), ήταν Οθωμανός πρίγκηπας που αγωνίστηκε για τον θρόνο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στις αρχές του 15ου αιώνα, μετά τον θάνατο του πατέρα του, Βαγιαζήτ Α΄. Ο τίτλος Τσελεμπή σημαίνει διοικητής. Διετέλεσε δυο φορές σουλτάνος της Ρωμυλίας, τον Ιανουάριο 1419-1420 και τον Ιανουάριο 1421-Μάιο 1422.
| Μουσταφά Τσελεμπή | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1380 Αδριανούπολη |
| Θάνατος | 1422 |
| Αιτία θανάτου | απαγχονισμός |
| Συνθήκες θανάτου | θανατική ποινή |
| Χώρα πολιτογράφησης | Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | διεκδικητής θρόνου[1] |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Βαγιαζήτ Α΄ |
| Αδέλφια | Μωάμεθ Α΄ Ίσα Τσελεμπή Σουλεϊμάν Τσελεμπή Μουσά Τσελεμπή |
Υπόβαθρο Επεξεργασία
Ήταν γιος του Οθωμανού σουλτάνου Βαγιαζήτ Α΄ και της Ντεβλέτσαχ Χατούν, κόρης του Σουλεϊμάν Τσάχ των Γερμιγιανίδων και της Μουταχάρα Αμπίντε Χατούν. Μετά την Μάχη της Άγκυρας, το 1402, στην οποία ο πατέρας του ηττήθηκε από τον Ταμερλάνο, ο ίδιος όπως και ο πατέρας του συνελήφθησαν ως αιχμάλωτοι πολέμου. Ενώ τα τέσσερα αδέρφια του (Σουλεϊμάν, Ίσα, Μουσά, Μεχμέτ) αγωνίζονταν για τον θρόνο κατά την Οθωμανική Μεσοβασιλεία, ο ίδιος ήταν αιχμάλωτος στη Σαμαρκάνδη (σημερινό Ουζμπεκιστάν). Μετά τον θάνατο του Ταμερλάνου, το 1405, επέστρεψε στην Ανατολία και κρύφτηκε στα τουρκομανικά εμιράτα.
Πρώτη εξέγερση Επεξεργασία
Μετά τη Μεσοβασιλεία, από την οποία νικητής αναδείχτηκε ο Μεχμέτ Α΄, ο Μουσταφά εμφανίστηκε στη Ρούμελη (το ευρωπαϊκό τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας) με τη βοήθεια του βυζαντινού αυτοκράτορα Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου. Είχε την υποστήριξη του Μίρτσεα Α' της Βλαχίας και του Τζιουνεΐτ Μπέη, του ηγεμόνα του τουρκικού εμιράτου του Αιδινίου.
Ο Μουσταφά ζήτησε από τον αδερφό του να μοιραστούν την αυτοκρατορία. Ο Μεχμέτ αρνήθηκε το αίτημα και νίκησε εύκολα τις δυνάμεις του Μουσταφά στη μάχη. Έπειτα, το 1416, ο Μουσταφά κατέφυγε στη βυζαντινή πόλη της Θεσσαλονίκης. Μετά την επίτευξη συμφωνίας με τον Μεχμέτ, ο βυζαντινός αυτοκράτορας Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος τον εξόρισε στη Λήμνο.[3][4]
Δεύτερη εξέγερση Επεξεργασία
Μετά τον θάνατο του Μεχμέτ Α΄ το 1421, ο Μουσταφά θεώρησε πως θα μπορούσε εύκολα να νικήσει τον ανιψιό του Μουράτ Β΄, τον γιο και διάδοχο του Μεχμέτ Α΄. Με τη βοήθεια των βυζαντινών κατέλαβε την Καλλίπολη, το φρούριο που έλεγχε τον Ελλήσποντο και τα στενά των Δαρδανελίων. Κατέλαβε την Ανδριανούπολη και ξεκίνησε να κυβερνά στην Ρούμελη. Στη συνέχεια απέδειξε ότι ήταν πράγματι γιος του Βαγιαζήτ και κέρδισε την εύνοια των Οθωμανών διοικητών της Ρούμελης. Παρόλο που ο Μουράτ έστειλε στρατεύματα από τα στενά του Βοσπόρου για να νικήσει τον Μουσταφά, ακόμα και τα στρατεύματα αυτά ενώθηκαν με τις δυνάμεις του Μουσταφά στην μάχη του Σαζλίντερε. Με υπερβολική αυτοπεποίθηση για τις ικανότητές του, ο Μουσταφά αποφάσισε να διασχίσει τα Δαρδανέλια και να κατακτήσει ολόκληρη την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην Ανατολία.
Ωστόσο στην Ανατολία, ο Μιχάλογλου (απόγονος του Κιοσέ Μιχάλ), οπαδός του Μουράτ Β΄ που ήταν διάσημος στην Ρούμελη, ενθάρρυνε τους συμμάχους του Μουσταφά να τον προδώσουν και να υποστηρίξουν τον Μουράτ αντ'αυτού. Επιπλέον κάποιοι από τους συμμάχους του Μουσταφά, όπως ο Τζιουνεΐτ Μπέη, τον εγκατέλειψαν. Ο Μουσταφά εγκατέλειψε τις ελπίδες του να κατακτήσει την Ανατολία και διέφυγε στη Ρούμελη με τις δυνάμεις του Μουράτ να τον καταδιώκουν. Για να διασχίσει τα στενά των Δαρδανελλίων, ο Μουράτ ζήτησε την βοήθεια γενουατικών πλοίων, για τα οποία πλήρωσε ένα υπέρογκο τίμημα. Τελικά οι δυνάμεις του Μουράτ έφτασαν τον Μουσταφά και τον αιχμαλώτισαν.[5][6]
Εκτέλεση και συνέπειες Επεξεργασία
Ο Μουσταφά Τσελεμπή καταδικάστηκε σε θάνατο και απαγχονίστηκε το 1422. Αν και οι εκτελέσεις μεταξύ των δυναστειών ήταν συχνές στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ο απαγχονισμός δεν ήταν συνηθισμένη τεχνική για κάποιο μέλος δυναστείας - συνήθως χρησιμοποιούνταν πιο «αξιοπρεπείς» μέθοδοι εκτέλεσης. Πιστεύεται ότι ο Μουράτ ήθελε να στείλει το μήνυμα πως ο Μουσταφά δεν ήταν γνήσιος θείος του (αν και ήταν) αλλά πως ήταν απατεώνας. Έτσι οι σύγχρονοι Οθωμανοί ιστορικοί τον αποκαλούσαν Düzmece ("ψεύτικος, απατεώνας").[7] Ο Aşıkpaşazade αναφέρει ότι ο Μουσταφά μεταφέρθηκε συρόμενος στον τόπο της εκτέλεσης και ότι ήθελε να πει κάτι στον Μουράτ αλλά απαγχονίστηκε χωρίς να του δοθεί η ευκαιρία.[8]
Οι ιστορικοί αναφέρουν επίσης ότι ένας από τους γιους του κρατήθηκε όμηρος από τον βυζαντινό αυτοκράτορα αλλά δεν υπάρχουν πληροφορίες για την τύχη του. Υπήρξαν επίσης ισχυρισμοί ότι ο Μουσταφά Τσελεμπή κατάφερε να δραπετεύσει στην Βλαχία, έπειτα στο Καφφάς και στην συνέχεια επέστρεψε στην Θεσσαλονίκη όπου συμμετείχε στην μακρόχρονη πολιορκία της πόλης στο πλευρο των Βενετών υπερασπιστών.[8] Στο μεταξύ ένας άλλος Μουσταφά Ντουζμέ εμφανίστηκε από την Βενετία, ισχυριζόμενος ότι ήταν γιος του Βαγιαζήτ και ότι συνεργάστηκε με το ναυτικό των Βενετών την άνοιξη του 1425.[8]
Κληρονομιά Επεξεργασία
Τα ασημένια νομίσματά του που κόπηκαν στο Αϊδίνι και χρονολογούνται το 1421μΧ καθώς και τα χάλκινα νομίσματά του που κόπηκαν στις Σέρρες έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα.[8]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ (Γερμανικά) Κατάλογος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γερμανίας. 114355034X. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2021.
- ↑ Yilmaz Oztuna (2005). Devletler ve hanedanlar : Turkiye (1074-1990) (in Turkish). p.111
- ↑ Prof. Yaşar Yüce-Prof. Ali Sevim: Türkiye Tarihi Cilt II, AKDTYKTTK Yayınları, İstanbul, 1991 p 86-88
- ↑ Internet Archive, John W. (1969). Manuel II Palaeologus (1391-1425); a study in late Byzantine statesmanship. New Brunswick, N.J. : Rutgers University Press. ISBN 978-0-8135-0582-4.
- ↑ Prof. Yaşar Yüce-Prof. Ali Sevim: Türkiye Tarihi Cilt II, AKDTYKTTK Yayınları, İstanbul, 1991 p 92-96
- ↑ Joseph von Hammer: Osmanlı Tarihi Vol I (condensation: Abdülkadir Karahan), Milliyet yayınları, İstanbul. p 74-78
- ↑ Halil İbrahim İnal: Osmanlı İmparatorluğu Tarihi,İstanbul, 2008
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 «MUSTAFA ÇELEBİ, Düzme». TDV İslâm Ansiklopedisi (στα Τουρκικά). Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2023.