Μπαλτάσαρ φαν ντεν Μπόσχε
Ο Μπαλτάσαρ φαν ντεν Μπόσχε (φλαμανδικά: Balthasar van den Bossche, 1681–1715) ήταν Φλαμανδός ζωγράφος, ο οποίος έγινε γνωστός για το ευρύ φάσμα ρωπογραφιών και ορισμένων πορτρέτων που φιλοτέχνησε.
| Μπαλτάσαρ φαν ντεν Μπόσχε | |
|---|---|
 | |
| Γέννηση | 1681[1] Αμβέρσα |
| Θάνατος | 1715[2][3][4] Αμβέρσα |
| Χώρα πολιτογράφησης | Νότιες Κάτω Χώρες |
| Ιδιότητα | ζωγράφος |
| Κίνημα | Φλαμανδική ζωγραφική μπαρόκ |
| Είδος τέχνης | έργο ιστορικής θεματολογίας |
| Καλλιτεχνικά ρεύματα | Φλαμανδική ζωγραφική μπαρόκ |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Βιογραφία Επεξεργασία
Ο Μπαλτάσαρ φαν ντεν Μπόσχε γεννήθηκε στην Αμβέρσα, όπου σπούδασε ζωγραφική με Δάσκαλο τον ρωπογράφο Χέραρντ Τόμας, καλλιτέχνη που ειδικευόταν σε σκηνές εσωτερικού εργαστηρίων ζωγραφικής και πινακοθηκών. Ο φαν ντεν Μπόσχε έγινε "Δάσκαλος" στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά της Αμβέρσας το 1697. Στη συνέχεια ταξίδεψε στη Γαλλία και για κάποιο χρονικό διάστημα είχε το δικό του εργαστήριο στο Παρίσι.
Μέχρι το 1700 είχε επιστρέψει στην Αμβέρσα και εργάστηκε για κάποιον έμπορο έργων τέχνης. Ταυτόχρονα συνέχισε να ζωγραφίζει με αξιοσημείωτη επιτυχία. Είχε σημαντικούς πάτρονες, όπως ο Τζων Τσώρτσιλ, 1ος Δούκας του Μάρλμπορο, ο οποίος επισκέφθηκε την Αμβέρσα μετά τη μάχη του Ραμίλλιες το 1706.[5] Ο Δούκας εντυπωσιάστηκε τόσο από τα έργα του ντεν Μπόσχε, που του παράγγειλε ένα πορτρέτο του σε μια σκηνή μάχης. Ο ντεν Μπόσχε ζωγράφισε το πορτρέτο σε συνεργασία με τον Πίτερ φαν Μπλούμεν, γνωστό ζωγράφο ζώων και, ιδιαίτερα, αλόγων.[6]
Το 1774 ο Σερ Τζόσουα Ρέυνολντς αναφέρθηκε στον ντεν Μπόσχε, όταν έγραφε σχετικά με τον Γάλλο ζωγράφο Αντουάν Κουαπέλ (Antoine Coypel, 1661–1722): "Η σύγχρονη επιτήδευση της χάριτος στα έργα του, καθώς και σε εκείνα του Μπος και του Βαττώ μπορεί να ειπωθεί ότι χωρίζονται από μια πολύ λεπτή γραμμή από την απλούστερη και αγνή χάρη των Κορρέτζο και Παρμιτζανίνο".[5]
Η επιτυχημένη σταδιοδρομία του καλλιτέχνη διακόπηκε λόγω του θανάτου του στην Αμβέρσα το 1715. Ο προσωπογράφος και ρωπογράφος Γιαν Κάρελ Φιρπάιλ (Jan Carel Vierpeyl) ήταν ένας από τους μαθητές του.[7]
Έργο Επεξεργασία
Παρά το ότι στο έργο του φαν ντεν Μπόσχε συγκαταλέγονται ευκαιριακά ατομικά και ομαδικά πορτρέτα, η μείζων καλλιτεχνική παραγωγή του ερευνά τα ποικίλα θέματα της ρωπογραφίας, που εισήχθησαν στη Φλαμανδική και Ολλανδική ζωγραφική τον 17ο αιώνα. Τα αγαπημένα του θέματα ήταν πινακοθήκες και καλλιτεχνικά εργαστήρια, που ήταν και τα αγαπημένα θέματα του δασκάλου του, Χέραρντ Τόμας. Ζωγράφισε, επίσης, αλχημιστές στο εργαστήριό τους, σκηνές σε φυλάκια, σκηνές διαλόγων, χαρούμενες συντροφιές και επισκέψεις ιατρών.
Το ύφος του Δασκάλου του είναι εμφανές στο έργο του φαν ντεν Μπόσχε. Είχε την ίδια προτίμηση με αυτόν, να απεικονίζει πολυτελή αστικά δωμάτια και σκηνές διαλόγων, που αναδείκνυαν την κοινωνική υπεροχή του πάτρονά του. Αυτοί οι εσωτερικοί χώροι κοσμούνται με τα σύμβολα της ευγένειας, της καλλιτεχνικής διάκρισης, της μόδας και του πλούτου, για να τονίσει ότι οι απεικονιζόμενοι κατείχαν υλικό πλούτο, καθώς και κοινωνικές αρετές.[5]
Όπως και άλλοι Φλαμανδοί καλλιτέχνες της εποχής του, ο φαν ντεν Μπόσχε ήταν ενήμερος για τις επικρατούσες προτιμήσεις της γαλλικής και παρισινής αγοράς και τροποποίησε το φλαμανδικό του ύφος ώστε να ταιριάζει στις παρισινές προτιμήσεις.[8]
Όπως συνηθιζόταν στην Αμβέρσα, ο φαν ντεν Μπόσχε συνεργάστηκε με άλλους εξειδικευμένους καλλιτέχνες. Οι συνεργασίες του με τον Πίτερ φαν Μπλούμεν, ειδικό στην απεικόνιση ζώων, και τον Γιάκομπ Μπαλτάσαρ Πέιτερς (ζωγράφο αρχιτεκτονημάτων) είναι τεκμηριωμένες.[9]
Καλλιτεχνικά εργαστήρια και πινακοθήκες Επεξεργασία
Ο φαν ντεν Μπόσχε απέκτησε φήμη με τις αναπαραστάσεις του εσωτερικού καλλιτεχνικών εργαστηρίων και πινακοθηκών με έργα τέχνης συλλεκτών. Συχνά δημιουργούσε διπλούς πίνακες, με τον έναν να αναπαριστά το εργαστήριο του καλλιτέχνη και τον άλλον τον πάτρονα στο σπίτι του με τη συλλογή του.
Η μορφή ζωγραφικής των πινακοθηκών δημιουργήθηκε στην Αμβέρσα, όπου οι Φρανς Φράνκεν ο νεότερος και ο Γιαν Μπρίγκελ ο πρεσβύτερος ήσαν οι πρώτοι καλλιτέχνες που δημιούργησαν πίνακες με συλλογές έργων τέχνης και περίεργων αντικειμένων, κατά τη δεκαετία του 1620.[10] Οι πίνακες με πινακοθήκες αναπαριστούν μεγάλες αίθουσες, στις οποίες πολλοί πίνακες και άλλα πολύτιμα αντικείμενα εκτίθενται σε κομψό περιβάλλον, συχνά με τον ιδιοκτήτη τους παρόντα. Τα πρώτα έργα αυτής της μορφής απεικόνιζαν αντικείμενα τέχνης μαζί με άλλα αντικείμενα, όπως επιστημονικά όργανα ή ποικίλα είδη από τον κόσμο της Φύσης. Η μορφή αυτή έγινε αμέσως πολή δημοφιλής και ακολουθήθηκε από άλλους καλλιτέχνες, όπως οι Γιαν Μπρίγκελ ο νεότερος, Κορνέλις ντε Μπελιέ, Χανς Γιόρντενς, Ντάβιντ Τένιερς ο νεότερος, Χίλλις φαν Τίλμπορχ και Χιερόνυμους Γιάνσσενς. Οι απεικονιζόμενες πινακοθήκες είναι είτε πραγματικές είτε φανταστικές, μερικές φορές με αλληγορικές μορφές.[11] Η εξέλιξη αυτής της μορφής ζωγραφικής, στην οποία συνέβαλε ο φαν ντεν Μπόσχε, απεικόνιζε τις μορφές στους πίνακες της πινακοθήκης με τέτοιο τρόπο, ώστε να δίνεται έμφαση ότι αποτελούν τμήμα μιας ελίτ, με προνομιούχο γνώση της τέχνης. Έτσι, οι πίνακές του που απεικονίζουν πινακοθήκες αποτέλεσαν μέσο για να τονιστεί η έννοια ότι η εξουσία που σχετίζεται με τη γνώση της καλλιτεχνικής αξίας είναι κοινωνικά ανώτερη ή πιο επιθυμητή από άλλες μορφές γνώσης.[5][11]
Η μορφή ζωγραφικής που σχετίζεται με την απεικόνιση του εργαστηρίου ενός καλλιτέχνη αναπτύχθηκε τον 15ο αιώνα, όταν οι καλλιτέχνες άρχισαν να αναπαριστούν εαυτούς ως "ανυψωμένες" ιστορικές μορφές, είτε ως τον Ευαγγελιστή Λουκά να ζωγραφίζει την Παρθένο και το Βρέφος, είτε ως διάσημους ζωγράφους της αρχαιότητας, όπως ο Απελλής, ζωγράφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Οι Ολλανδοί καλλιτέχνες του 17ου αιώνα άλλαξαν την παράδοση των δύο προηγούμενων αιώνων, απορρίπτοντας τις ιστορικές αναπαραστάσεις και τα ιδεατά περιβάλλοντα και υποκαθιστώντας τα με πιο άμεσες εικόνες της πραγματικής καθημερινότητας του εργαζόμενου ζωγράφου. Ορισμένοι καλλιτέχνες, όπως ο Άντριεν φαν Οστάντε δημιούργησαν πίνακες σχεδόν ερειπωμένων εργαστηρίων, σαν ένας ζωγράφος σκηνών χωρικών, όπως ήταν ο ίδιος, να ήταν και ο ίδιος χωρικός στην πραγματική ζωή. Άλλοι, όπως ο Χέρριτ Ντάου, "εξευγένισαν" το είδος, μετατρέποντάς το σε περισπούδαστες αλληγορίες των τεχνών. Εν τούτοις, το είδος αυτό ποτέ δεν είχε την πρόθεση να αναπαραστήσει την απόλυτη πραγματικότητα του εργαστηρίου ενός καλλιτέχνη, αλλά ήταν περισσότερο μια αναπαράσταση και προβολή μιας συγκεκριμένης άποψης του ρόλου ή του στάτους των καλλιτεχνών. Τα εργαστήρια των καλλιτεχνών συνήθως απεικονίζονται με τα μέσα που χρησιμοποιούν οι ζωγράφοι για τη δημιουργία του έργου τους. Ο φαν ντεν Μπόσχε συχνά επαναχρησιμοποιούσε αυτά τα μέσα πολλές φορές στις διάφορες απεικονίσεις καλλιτεχνικών εργαστηρίων. Για παράδειγμα, η βαριά κουρτίνα και η υδρόγειος σφαίρα στο έργο του Το εργαστήριο του καλλιτέχνη (πωλήθηκε στο Sphinx Fine Art) επανεμφανίζονται στον ομότιτλο πίνακα που κατέχει το Μουσείο Ερμιτάζ. Ο φαν ντεν Μπόσχε περιλάμβανε στα έργα αυτά ένα παράθυρο που "έβλεπε" σε φυλλώδες ιταλικού ύφους τοπίο Όπως σε όλα τα πορτρέτα του καλλιτεχνικού εργαστηρίου του 17ου αιώνα, το φως έρχεται στη σκηνή από το βορρά και από τα πλαϊνά παράθυρα, παρά από τα πάνελς της οροφής.[5]
Ιατροί και αλχημιστές Επεξεργασία
Το θέμα των ιατρών και των αλχημιστών ήταν δημοφιλές κατά τον 17ο αιώνα τόσο ανάμεσα στους Φλαμανδούς όσο και στους Ολλανδούς ζωγράφους. Ο Ντάβιντ Τένιερς ο νεότερος ήταν ο κύριος συνεισφέρων στη μορφή αυτή ζωγραφικής και στην εικονογραφία της στη Φλάνδρα. Η άποψη του κοινού απέναντι και στα δύο "επαγγέλματα" ήταν αμφιλεγόμενη και οι ιατροί, όσο και οι αλχημιστές θεωρούνταν είτε ως πρόσωπα που ασχολούνταν σοβαρά στην αναζήτηση της γνώσης στους τομείς του, είτε ως τσαρλατάνοι και κομπογιαννίτες, που χρησιμοποιούσαν την απάτη προκειμένου να αποκομίσουν οικονομικά οφέλη. Αυτή η αμφιθυμία ανακλάται στις καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις τόσο των ιατρών όσο και των αλχημιστών.
Ενώ οι αλχημιστές ασχολούνταν κυρίως με τη μετατροπή βασικών μετάλλων σε ευγενέστερα, οι προσπάθειές τους είχαν μεγαλύτερο εύρος και είχαν αναμιχθεί με τεχνικές για τη διάγνωση και τη θεραπεία ασθενών (η αποκαλούμενη "ιατροχημεία", που αποσκοπούσε στην παροχή χημικών λύσεων στην αντιμετώπιση ασθενειών και παθήσεων). Υπήρχε, συνεπώς, επικάλυψη με τον ρόλο των ιατρών. Μια από τις δημοφιλείς μεθόδους ιατρικής διάγνωσης ήταν η αποκαλούμενη "ουροσκόπηση", η ανάλυση ούρων του ασθενούς. Παρά το ότι κατά τον Μεσαίωνα θεωρούνταν έγκυρη διαγνωστική μέθοδος, η εγκυρότητά της είχε υποστεί επιθέσεις από πιο σύγχρονα σκεπτόμενους ιατρούς του 17ου αιώνα. Η πρακτική της "ουροσκοπήσεως" και τα ερωτήματα που περιέβαλλαν τη χρήση της από ασκούντες την ιατρική ήταν αυτά που έδωσαν ώθηση στις ρωπογραφίες σχετικές με το θέμα του piskijker (=ουροσκόπου). Τυπικά απεικόνιζαν την επιθεώρηση - από ιατρό ή κομπογιαννίτη - ενός δοχείου με ούρα που είχε δώσει μια νεαρή γυναίκα. Αν η επιθεώρηση αποκλάυπτε την εικόνα ενός εμβρύου, αυτό αποτελούσε απόδειξη της εγκυμοσύνης της.[12]
Παράδειγμα της συμβολής του φαν ντεν Μπόσχε στη μορφή αυτή ζωγραφικής, είναι ο πίνακας Άνδρας εξετάζει φιάλη με ούρα, ο οποίος απεικονίζει έναν άνδρα να εξετάζει μια φιάλη με ούρα αποσκοπώντας σε ιατρική διάγνωση. Περιβάλλεται απο αλχημιστικές και λόγιες συσκευές και βιβλία. Μια μητέρα, η κόρη της και ένα παιδί τον συμβουλεύονται. Πιθανή ερμηνεία της σκηνής αυτής είναι ότι προσπαθούν να διαπιστώσουν αν η κόρη είναι έγκυος.[13]
Ένας άλλος πίνακάς του με παρόμοιο θέμα, αποκαλούμενος Ο ιατροχημικός (σήμερα βρίσκεται στο Ίδρυμα Χημικής Κληρονομιάς (Chemical Heritage Foundation)) παρουσιάζει έναν άνδρα (τον ιατροχημικό) να κρατά προς επιθεώρηση ένα ουροδοχείο που του έχει φέρει ένας υπηρέτης. Ταυτόχρονα, ο ιατροχημικός συμβουλεύεται ένα εγχειρίδιο. Η αίθουσα περιέχει μερικά αλχημικά εργαλεία αλλά είναι εμφανές ότι δεν αποσκοπεί σε πιστή αναπαράσταση του πραγματικού εργαστηρίου του αλχημιστή ή του ιατρού. Αυτό είναι εμφανές, καθώς πολλά από τα μοτίβα της σκηνής είναι δανεισμένα από τον Τένιερς ή άλλα έργα του ίδιου του φαν ντεν Μπόσχε, όπως η υδρόγειος σφαίρα ή το τούρκικο χαλί, τα οποία επίσης χρησιμοποίησε σε άλλες αναπαραστάσεις εργαστηρίων.[14] Οι απεικονίσεις του φαν ντεν Μπόσχε στο θέμα της ουροσκοπήσεως δεν μοιάζουν να κριτικάρουν τον ιατροχημικό, αλλά περισσότερο τον παρουσιάζουν ως πρόσωπο προς το οποίο οι ασθενείς προσέρχονται με εμπιστοσύνη ότι είναι γνώστης του αντικειμένου του.[15]
Σκηνές φυλακίων Επεξεργασία
Ο Μπαλτάσαρ φαν ντεν Μπόσχε ζωγράφισε, επίσης, σκηνές σε γκαρνταρόμπες στρατιωτικών φυλακίων. Μια παρόμοια σκηνή τυπικά απεικονίζει το εσωτερικό ενός δωματίου, με αξιωματικούς και στρατιώτες να επιδίδονται σε γλέντια. Οι σκηνές αυτές συχνά περιλάμβαναν μισθοφόρους και πόρνες, να μοιράζονται τη λεία, να βασανίζουν αιχμαλλώτους ή να επιδίδονται σε άλλες καταδικαστέες δραστηριότητες.[16]
Οι ανάλογες απεικονίσεις του φαν ντεν Μπόσχε δεν περιλαμβάνουν τις ταραχώδεις σκηνές, που ήταν περισσότερο κοινές κατά τον 17ο αιώνα, αλλά απεικονίζουν περισσότερο οικείες σκηνές αξιωματικών με τους υπηρέτες τους. Παράδειγμα τέτοιας σκηνής είναι ο πίνακας Σκηνή σε φυλάκιο (πωλήθηκε από τον οίκο "Dorotheum" στις 14 Απριλίου 2005, Βιέννη, lot 116). Σε αυτήν απεικονίζεται ένας αξιωματικός με όψη ανατολίτη, ο οποίος καθοδηγεί έναν Αφρικανό υπηρέτη πώς να ταξινομήσει ένα σωρό από όπλα, ένα τύμπανο, τμήματα της πανοπλίας και αποτελεί το προσκήνιο της εικόνας. Η απεικονιζόμενη πανοπλία είναι ήδη ξεπερασμένη κατά την εποχή που ζωγραφίστηκε, καθώς οι μεταλλικές πανοπλίες, τα προστήθια και τα κράνη είχαν ήδη αποσυρθεί από τη δεκαετία του 1620.[17] Είναι πιθανόν ότι, σε ευθυγράμμιση με τηη ηθικοπλαστική πρόθεση αυτής της μορφής ζωγραφικής, η πανοπλία αποτελεί αναφορά στο μοτίβο της vanitas (=λατ. ματαιοδοξία) της παροδικότητας της εξουσίας και της δόξας.[18]
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ www
.vondel .humanities .uva .nl /ecartico /persons /94. - ↑ «Balthasar van den Bossche». (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 500020374.
- ↑ (Αγγλικά, Μποκμάλ, Σουηδικά, Φινλανδικά, Δανικά, Εσθονικά) KulturNav. 7ea93a3e-6334-43a1-8e2b-166d5c59d7dd. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ (Αγγλικά) ECARTICO. 94. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Edward Strachan, Roy Bolton, 'Russia & Europe in the Nineteenth Century', Sphinx Fine Art, 2008, p. 106-110
- ↑ The Duke of Marlborough and the Earl of Cadogan at Blenheim (Hochstadt) Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine. at Museums of the world. The work is known through a copy painted by Pieter van Bloemen on his own.
- ↑ Balthasar van den Bossche στο Ολλανδικό Ίδρυμα Ιστορίας της Τέχνης (Ολλανδικά)
- ↑ Martin Dunford, Phil Lee, 'Belgium and Luxembourg', Rough Guides, 2002, p. 426
- ↑ About Jacob Ferdinand Saeys Αρχειοθετήθηκε 2016-10-21 στο Wayback Machine. at Jean Moust
- ↑ Susan Merriam, Seventeenth Century Flemish Garland Paintings. Still Life, Vision and the Devotional Image, Ashgate Publishing, Ltd., 2012
- ↑ 11,0 11,1 Marr, Alexander (2010) 'The Flemish 'Pictures of Collections' Genre: An Overview', Intellectual History Review, 20: 1, 5 — 25
- ↑ Claire Witlox, De kunst van het piskijken in de Gouden Eeuw in Nederland, Over de ontwikkeling van een apart genrestuk, Master thesis 2011, Faculty of Humanities, University of Utrecht (Ολλανδικά)
- ↑ A man examining a urine flask. Oil painting after B. van den Bossche. at Wellcome Library
- ↑ Lawrence Principe, Lloyd DeWitt, Transmutations: Alchemy in Art: Selected Works from the Eddleman and Fisher Collections at the Chemical Heritage Foundation, Chemical Heritage Foundation, 2002, p. 234
- ↑ Michael Stolbergs, Die Harnschau: eine Kultur- und Alltagsgeschichte, Böhlau Verlag Köln Weimar, 2009, p. 143-159 (Γερμανικά)
- ↑ Review of Jochai Rosen, Soldiers at Leisure, The Guardroom Scene in Dutch Genre Painting of the Golden Age at historians of Netherlandish art
- ↑ Gillis II van Tilborgh, Guardroom scene Αρχειοθετήθηκε 2016-02-03 στο Wayback Machine. at Jean Moust
- ↑ Guardroom painting at the Kurpfälzisches Museum Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine. in Heidelberg
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Balthasar van den Bossche στο Wikimedia Commons