Μπεάτα Κιτσίκη

Ελληνίδα φεμινίστρια

Η Μπεάτα Κιτσίκη, γεννημένη Μερόπη Πετυχάκη, στο Ηράκλειο της Κρήτης, στις 14 Ιουλίου 1907, απεβίωσε στην Αθήνα στις 7 Φεβρουαρίου 1986, ήταν αγωνίστρια των δικαιωμάτων των γυναικών, αγωνίστρια του ΚΚΕ κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, 1944-1949. Ήταν σύζυγος του Νίκου Κιτσίκη και μητέρα του Δημήτρη Κιτσίκη.

Μπεάτα Κιτσίκη
Μπεάτα Κιτσίκη, ως αγωνίστρια του ΚΚΕ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Μπεάτα Κιτσίκη (Ελληνικά)
Γέννηση14ιουλ. / 27  Ιουλίου 1907γρηγ.
Ηράκλειο
Θάνατος7  Φεβρουαρίου 1986
Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΕλληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΚομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας
Οικογένεια
ΣύζυγοςΝίκος Κιτσίκης
ΤέκναΔημήτρης Κιτσίκης
Έλσα Σμιτ-Κιτσίκη
Θετοί γονείςΑριστείδης Στεργιάδης

Βίος Επεξεργασία

Ο πατέρας της, ο Εμμανουήλ Πετυχάκης (1842-1915), ήταν κρητικός αλλά είχε εγκατασταθεί στο Κάιρο ως επιχειρηματίας. Εκεί νυμφεύθηκε την Κορίννα, κόρη του Δαυΐδ Αντωνιάδη, κόμη ντ' Αντόνιο, Ελληνοϊταλού από την Τεργέστη. Η Κορίννα είχε γεννηθεί το 1861 στο Κάιρο και πέθανε στην Αθήνα το 1925. Η μητέρα της, η Άννα, ήταν Γαλλίδα και είχε 16 παιδιά: 8 βαπτίσθηκαν καθολικά και 8 ορθόδοξα, μεταξύ αυτών δε και η Κορίννα.

Ο Εμμανουήλ Πετυχάκης είχε 12 παιδιά, όλα γεννημένα στο Κάιρο εκτός από το τελευταίο, την Μπεάτα, που γεννήθηκε στο Ηράκλειο το 1907. Ο Εμμανουήλ Πετυχάκης είχε επιστρέψει με την οικογένειά του στην Κρήτη, επειδή τα παιδιά του πέθαιναν από τύφο στην Αίγυπτο. Στο Ηράκλειο πέθανε το 1915, αφήνοντας χήρα την Κορίννα, που ήταν 19 χρόνια νεότερή του. Τον αντικατέστησε με τον δικηγόρο της οικογενείας, τον Αριστείδη Στεργιάδη, που ήταν συνομήλικός της (1861-1949), τον μετέπειτα ύπατο αρμοστή στη Σμύρνη (1919-1922), που έτσι έγινε ο πατριός της Μπεάτας. Ο Στεργιάδης πήρε μαζί του την Μπεάτα στη Σμύρνη το 1919. Επιστρέφοντας στο Ηράκλειο, γνώρισε το 1921 τον ήδη τότε τακτικό καθηγητή στο Πολυτεχνείο Νίκο Κιτσίκη, που είχε έρθει στο Ηράκλειο για να χτίσει το λιμάνι. Ο Κιτσίκης την πήρε μαζί του στην Αθήνα και τη νυμφεύθηκε το 1923. Η Μπεάτα έζησε έκτοτε στην κολωνακιώτικη αστική κοινωνία της πρωτεύουσας[1] και έκανε τρία παιδιά: την Μπεάτα, την Έλσα και τον Δημήτρη.

Στη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, το 1940-1941, για να βοηθήσει τους φαντάρους, που τραυματισμένοι επέστρεφαν από το μέτωπο, μαζί με πολλές άλλες κυρίες του Κολωνακιού, εργάσθηκε νυχθημερόν ως εθελόντρια νοσοκόμα στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός των Αθηνών, δίπλα στον χειρουργό και κομμουνιστή Πέτρο Κόκκαλη, που την επηρέασε ιδεολογικά, αλλά και λόγω της φοβερής κόπωσης έπαθε έλκος και έκτοτε η υγεία της καταστράφηκε.[2]

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, μαζί με τον σύζυγό της, τον Νίκο Κιτσίκη, πρύτανη του Ε.Μ. Πολυτεχνείου κατετάγη στις γραμμές του ΕΑΜ και στην Απελευθέρωση έγινε μέλος του ΚΚΕ.

Η πολύκροτη δίκη της Μπεάτας Επεξεργασία

Στις 9 Απριλίου 1948, εν μέσω του εμφυλίου πολέμου, άρχισε ενώπιον του εκτάκτου στρατιωτικού δικαστηρίου των Αθηνών η δίκη της Μπεάτας για κατασκοπία προς όφελος του εκτός νόμου ΚΚΕ, τη στιγμή που ο σύζυγός της, ο Νίκος Κιτσίκης, ήταν ακόμη πρόεδρος του Ελληνοσοβιετικού Συνδέσμου. Με τη φήμη που την περιέβαλε, αυτή της Ελληνίδας Πασιονάριας[εκκρεμεί παραπομπή], καταδικάσθηκε σε θάνατο.

Παρά τα βασανιστήρια τα οποία υπέστη[εκκρεμεί παραπομπή], η Μπεάτα ποτέ δε δέχθηκε να υπογράψει δήλωση μετανοίας και ηρωποιήθηκε από τη νεολαία. Σε πολλά κορίτσια που γεννήθηκαν εκείνη την εποχή δόθηκε το όνομα Μπεάτα.[3][εκκρεμεί παραπομπή]Στη διάρκεια της δίκης της κατηγορήθηκε ότι είχε προδώσει την τάξη της, αυτήν του Κολωνακίου[εκκρεμεί παραπομπή].

Την 1η Μαΐου 1948, ο υπουργός Δικαιοσύνης Χρήστος Λαδάς, που είχε υπογράψει τη θανατική της καταδίκη, δολοφονήθηκε από μέλος της ΟΠΛΑ[4]. Οι εφημερίδες της εποχής αμέσως κατηγόρησαν την Μπεάτα ότι από τη φυλακή είχε δώσει διαταγή στην ΟΠΛΑ να προβεί στη δολοφονία του υπουργού.[5]

Παρά ταύτα, λόγω της φήμης και του σεβασμού που ο κόσμος συνέχιζε να τρέφει προς το πρόσωπο του Νίκου Κιτσίκη, η Μπεάτα δεν εξετελέσθη και μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου αφέθηκε ελεύθερη, στα τέλη του 1951. Η υγεία της, όμως, είχε πλέον καταστραφεί και τα βασανιστήρια είχαν επηρεάσει τον ψυχικό της κόσμο.

Ο ρόλος της Μπεάτας στη σύσφιξη των ελληνοκινεζικών σχέσεων Επεξεργασία

Σε μία συνάντηση του Παγκοσμίου Κινήματος της Ειρήνης στη Στοκχόλμη, στα τέλη του 1955, οι Κινέζοι αντιπρόσωποι πλησίασαν τον Έλληνα απεσταλμένο, τον Νίκο Κιτσίκη, και του ζήτησαν να προωθήσει στην Ελλάδα τη Λαϊκή Κίνα, η οποία τότε δεν αναγνωριζόταν από τη Δύση. Η Μπεάτα Κιτσίκη ανέλαβε να ιδρύσει τον Σύνδεσμο φιλίας Ελλάδος-Λαϊκής Κίνας, που γρήγορα γνώρισε τεράστια επιτυχία στην ελληνική κοινωνία[εκκρεμεί παραπομπή]. Με τη συνεργασία των Εκδόσεων Φέξη, πολλές δεκάδες κινεζικά βιβλία μεταφράσθηκαν στα Ελληνικά, λογοτεχνικά αλλά και πολιτικά, όπως τα Άπαντα του Μάο Τσετούνγκ. Με αλλεπάλληλες αποστολές Ελλήνων προσωπικοτήτων στη Λαϊκή Κίνα, αλλά και με την εξάπλωση της μαοϊκής ιδεολογίας στους νέους, η Κίνα έγινε ευρέως γνωστή στο ελληνικό κοινό. Η Μπεάτα, ταξιδεύοντας σχεδόν κάθε χρόνο στην Κίνα, έγινε φίλη των Κινέζων ηγετών και προσωπικά του Μάο. Αν και το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 ανέκοψε τη δράση της, η Χούντα αναγνώρισε και επισήμως το Πεκίνο. Η Μπεάτα, όμως, ως στόχος των συνταγματαρχών, πέτυχε να τους ξεφύγει και με πλαστό ελβετικό διαβατήριο βρήκε καταφύγιο στην Ελβετία και μετά στη Γαλλία, κοντά στα παιδιά της.

Επέστρεψε στην Ελλάδα μετά την πτώση της χούντας, το 1974. Ο σύζυγός της Νίκος Κιτσίκης πέθανε το 1978. Η ίδια πέθανε στις 7 Φεβρουαρίου 1986, τιμώμενη από το ΚΚΕ και την κινεζική κυβέρνηση.

Σημειώσεις Επεξεργασία

  1. Έλλη Παππά, Νίκος Κιτσίκης. Ο επιστήμονας, ο άνθρωπος, ο πολιτικός, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, 1986, σ. 15
  2. Έλλη Παππά, Νίκος Κιτσίκης, σ.24
  3. Το 1948, πολλά σταυρόλεξα εφημερίδων είχαν ως ερώτημα: "όνομα φημισμένης ερυθράς κυρίας"
  4. Γ. Μαρμαρίδης, "Πως έγινε η δολοφονία του Χρήστου Λαδά". Ακρόπολις, 1ης Μαΐου 1978
  5. Αντ. Σβώκος, "Διατί εδολοφονήθη ο Χρ. Λαδάς", Βραδυνή, 1 Νοεμβρίου 1954

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Μπεάτα Κιτσίκη - Γνώρισα τους Κόκκινους Φρουρούς. Αθήνα, Κέδρος, 1982.
  • Μπεάτα Κιτσίκη - Αποστολή 1963-1964. Απ'όσα είδαμε στην Κίνα. Αθήνα, Εκδόσεις Φέξη, 1964.
  • Μπεάτα Κιτσίκη - Ματιές στην Κίνα. Αθήνα, Εκδόσεις Π. Μπόλαρη, 1957.
  • Γυναικείες φυλακὲς Αβέρωφ. Τραγούδι πίσω απὸ τα κάγκελα. Αθήνα, Ριζοσπάστης, CD, 2009.
  • Έλλη Παππά, Νίκος Κιτσίκης. Ο επιστήμονας, ο άνθρωπος, ο πολιτικός, Αθήνα, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, 1986.
  • Ολυμπία Βασιλικής Γ. Παπαδούκα, Γυναικείες φυλακές Αβέρωφ, Αθήνα, 1981.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία