Βικιπαίδεια

Νίσαια

Η Νίσαια ή Νισαία ήταν αρχαία πόλη και λιμάνι στον Σαρωνικό, αποτελούσε το επίνειο στα αρχαία Μέγαρα.[1][2] Σύμφωνα με την Αρχαία ελληνική μυθολογία η Νίσαια ιδρύθηκε από τον γιο του βασιλιά της Αθήνας Πανδίων Β΄ Νίσο, ολόκληρη η Μεγαρίδα ονομάστηκε προς τιμή του Νισαία.[3] Μέχρι την εποχή που ξέσπασε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος ο έλεγχος του λιμανιού της Νισαίας άλλαζε ανάμεσα στους Μεγαρείς και τους Αθηναίους.[4][5] Οι Αθηναίοι σύμμαχοι των Μεγαρέων έκτισαν ισχυρά τείχη με τα οποία ένωναν τη Νίσαια με τα Μέγαρα.[6] Ο Θουκυδίδης καταγράφει το μήκος των τειχών στα οκτώ Ελληνικά Στάδια, ο Στράβων το ανεβάζει στα 18.[7][8] Στον δρόμο κοντά στη Νίσαια βρέθηκε ναός της Δήμητρας και στο λιμάνι ναός του Ποσειδώνα.[9] Στη Νισαία γεννήθηκε ο Θέογνις ο Μεγαρεύς αλλά αυτό δεν είναι εξακριβωμένο.[10] Η τοποθεσία του αρχαίου λιμανιού αμφισβητείται από πολλούς ιστορικούς.[11]

Χάρτης των αρχαίων Μακρών Τειχών ανάμεσα στα Μέγαρα και τη Νίσαια

Ονομασία Επεξεργασία

Την εποχή που ήταν βασιλιάς στην Αθήνα ο μυθικός Πύλας ο Πανδίων κατέφυγε στα Μέγαρα και παντρεύτηκε την κόρη του βασιλιά Πυλία.[12] Ο Πύλας εξορίστηκε για τον φόνο του θείου του Βία και ο Πανδίων διαδέχθηκε τον πεθερό του στον θρόνο της Αθήνας.[13] Ο Πανδίων μοίρασε την Αττική στους τέσσερεις γιους του Αιγέα, Λύκο, Πάλλα και Νίσο.[14] Ο γιος του Πανδίωνος Νίσος πήρε μερίδιο τη Μεγαρεία που ονομάστηκε προς τιμή του Νισαία.[15] Όταν επιτέθηκε ο βασιλιάς της Κρήτης Μίνωας στη Νισαία ήρθε από τη Βοιωτική Ογχηστό να τον υποστηρίξει ο γιος του Ποσειδώνα Μεγαρέας και τον απέκρουσε με επιτυχία.[16] Ο Μεγαρέας παντρεύτηκε την κόρη του Νήσου Νισαία και διαδέχθηκε τον πεθερό του.[17] Ο Μεγαρέας έδωσε στη συνέχεια το όνομα του στη σημερινή πόλη των Μεγάρων που ήταν η έδρα του βασιλείου.[18] Η Νισαία έγινε κατόπιν το λιμάνι των Μεγάρων που διακρίθηκε για τις πολλές αποικίες η σημαντικότερη από τις οποίες ήταν η Μέγαρα Υβλαία.[19][20]

Ιστορία Επεξεργασία

Αρχαιότητα Επεξεργασία

 
Ρωμαικό αντίγραφο από άγαλμα της θεάς Δήμητρας στη Νίσαια τον 4ο αιώνα π.Χ.

Ο Πεισίστρατος έστειλε Αθηναϊκό στρατό που κατέλαβε με επιτυχία τη Νίσαια (561 π.Χ.).[21] Η Σαλαμίνα ήταν πολύ κοντά στη Νίσαια έτσι οι Αθηναίοι απέκτησαν εύκολα τον έλεγχο στο λιμάνι των Μεγάρων.[22] Οι Αθηναίοι συμμάχησαν με τους Μεγαρείς (459 π.Χ.) και κατασκεύασαν τα Μακρά Τείχη για να συνδεθούν τα Μέγαρα με τη Νίσαια.[23] Αργότερα (446 π.Χ.) οι Μεγαρείς εισήλθαν στη Σπαρτιατική Συμμαχία, επαναστάτησαν κατά των Αθηναίων και κατέλυσαν τις Αθηναϊκές φρουρές της Μεγαρίδας.[24] Οι Αθηναίοι κράτησαν τη Νίσαια για μικρό χρονικό διάστημα αλλά όταν έκλεισαν οι Τριακονταετείς Σπονδές την παρέδωσαν στους συμμάχους της Σπάρτης.[25]

Πελοποννησιακός Πόλεμος Επεξεργασία

Τον πρώτο χρόνο που ξέσπασε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος (431 π.Χ.) η Νίσαια ηττήθηκε σε ναυμαχία από τον Αθηναϊκό στόλο.[26] Μετά την ήττα 8.000 Πελοποννήσιοι στρατιώτες βάδισαν στη Νίσαια με 40 κλεμμένα Μεγαρικά πλοία και επιτέθηκαν στις Αθηναϊκές δυνάμεις.[27] Μετά την επίθεση ο Αθηναϊκός στόλος απέκλεισε το λιμάνι και εμπόδισε τις Σπαρτιάτικες ενισχύσεις.[28] Το πέμπτο έτος του πολέμου (427 π.Χ.) ο Νικίας κατέλαβε τη νησίδα του Μίνωα για λογαριασμό των Αθηναίων, αυτό τους επέτρεψε να αποκτήσουν τον έλεγχο στο λιμάνι της Νίσαιας.[29] [30] Το όγδοο έτος του πολέμου (424 π.Χ.) τα Μακρά Τείχη ανάμεσα στα Μέγαρα και τη Νίσαια που είχαν Πελοποννησιακή φρουρά έπεσαν στα χέρια των Αθηναίων, η Νίσαια έγινε ξανά το λιμάνι των Μεγάρων.[31][32] Ο Φωκίων οικοδόμησε ξανά τα τείχη που είχαν υποστεί φθορές από τον Πελοποννησιακό Πόλεμο σαν ένδειξη συμμαχίας ανάμεσα στην Αθήνα και τα Μέγαρα.[33]

Έθιμα - Λατρεία Επεξεργασία

Η Νίσαια ήταν το μοναδικό λιμάνι των Μεγαραίων στον Σαρωνικό, με το εμπόριο δέχοταν και έστελνε προμήθειες.[34][35] Ο Αριστοφάνης περιγράφει φυσικές αλυκές στην ακτή κοντά στη Νίσαια, συνέλεγαν το αλάτι και το πουλούσαν στην Αθήνα.[36] Οι Μεγαρείς παρήγαγαν άριστη ποιότητα μαλλίνων ενδυμάτων για τους χειμερινούς μήνες, τα εξήγαγαν σε άλλες πόλεις μέσω του Σαρωνικού, είχαν σημαντικό αριθμό εισαγωγών και εξαγωγών μέσω της Νίσαιας.[37] Στη Νίσαια υπήρχε ναός του Ποσειδώνα που τον λάτρευαν σε όλες τις αποικίες των Μεγαρέων.[38] Ο Θουκυδίδης αναφέρει έναν ναό του Ενυάλιου κοντά στο λιμάνι.[39] Στην Αρχαϊκή Περίοδο υπήρχε ναός της Δήμητρας Μαλοφόρου κοντά στη Νίσαια, σύμφωνα με τον Παυσανία η στέγη της κατέρρευσε από την παρακμή του χρόνου.[40] Η λατρεία της Δήμητρας μεταφέρθηκε στη Νίσαια από τους Μεγαρείς, η ακριβής θέση των ναών δεν είναι γνωστή όπως και η ακριβής θέση του αρχαίου λιμανιού.[41] Ο ποιητής Θεογνίς κατάγεται σύμφωνα με μερικούς ιστορικούς από τα Νισαία Μέγαρα, σύμφωνα με άλλους από τα Μέγαρα Υβλαία στη Σικελία.[42] Σημαντικές προσωπικότητες όπως ο Πλάτων αμφιβάλλουν ότι ήταν από τα Νησαία Μέγαρα, το ποίημα του ωστόσο που είχε σχέση με τους Περσικούς Πολέμους δείχνει ότι γνώριζε καλά την περιοχή.[43] Οι περισσότεροι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι καταγόταν από τα Νισαία Μέγαρα.[44] Ο ποιητής Σημωνίδης ο Αμοργίνος τον 5ο αιώνα καταγράφει το λιμάνι ως "ομφαλός των Νισαίων".[45] Τον 2ο αιώνα μ.Χ. ο Έλληνας συγγραφέας Αθήναιος ο Ναυκρατίτης στο έργο του Δειπνοσοφισταί, εμφανίζεται στο τελευταίο του ποίημα ο Νίκανδρος ο Κολοφώνιος που υμνεί τα άνθη της Νίσαιας σαν υπέροχα.[46]

Γεωγραφία Επεξεργασία

Η Νήσαια ήταν το μοναδικό λιμάνι των Μεγαρέων στον Σαρωνικό, η θέση της αμφισβητείται επειδή οι περιγραφές του Θουκυδίδη δεν ταιριάζουν με τη σημερινή τοπογραφία της Πάχης.[47][48] Μια ομάδα ιστορικών μελέτησε τις αναφορές του Θουκυδίδη του Στράβωνα και του Παυσανία υποθέτει ότι βρίσκεται βυθισμένη ανάμεσα στη σημερινή Πάχη Αττικής και στο γειτονικό ακατοίκητο νησάκι Παχάκι.[49][50][51] Η καταβύθιση έγινε πιθανότατα με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.[52]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Ager, Sheila (2018-11-15). "Mythic Highways of the Megarid". Teiresias Supplements Online. 1: 50
  2. ↑ Παυσανία Ελλάδος περιήγησις/Αττικά Νίσαιά τε ἔτι καὶ νῦν Μεγαρεῦσιν ἐπίνειον ἀπ᾽ αὐτοῦ καλεῖται
  3. ↑ Ager, Sheila (2018-11-15). "Mythic Highways of the Megarid". Teiresias Supplements Online. 1: 49
  4. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 106
  5. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 103
  6. ↑ Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, Τόμος 1, 103
  7. ↑ Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, Τόμος 4, 66
  8. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 105
  9. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 107
  10. ↑ Stein-Hölkeskamp, Elke (2018-11-15). "Theognis and the Ambivalence of Aristocracy". Teiresias Supplements Online. 1: 130
  11. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 103
  12. ↑ Solez, Kevin (2018-11-15). "Megarian Myths: Extrapolating the Narrative Traditions of Megara". Teiresias Supplements Online. 1: 91
  13. ↑ Solez, Kevin (2018-11-15). "Megarian Myths: Extrapolating the Narrative Traditions of Megara". Teiresias Supplements Online. 1: 91
  14. ↑ Ager, Sheila (2018-11-15). "Mythic Highways of the Megarid". Teiresias Supplements Online. 1: 49
  15. ↑ Ager, Sheila (2018-11-15). "Mythic Highways of the Megarid". Teiresias Supplements Online. 1: 49
  16. ↑ Ager, Sheila (2018-11-15). "Mythic Highways of the Megarid". Teiresias Supplements Online. 1: 52
  17. ↑ Ager, Sheila (2018-11-15). "Mythic Highways of the Megarid". Teiresias Supplements Online. 1: 52
  18. ↑ Ager, Sheila (2018-11-15). "Mythic Highways of the Megarid". Teiresias Supplements Online. 1: 53
  19. ↑ http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=paus.+1.39.4&redirect=true
  20. ↑ Θεόκριτος, 12.27
  21. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 104
  22. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 103
  23. ↑ Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, Τόμ. 1.103
  24. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 105
  25. ↑ Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, Τόμ. 1.114, 115
  26. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 105
  27. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 105
  28. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 105
  29. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 106
  30. ↑ Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, Τόμ. 2.31, 3.51
  31. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 106
  32. ↑ Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, Τόμ. 4.66-74
  33. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 107
  34. ↑ Ager, Sheila (2018-11-15). "Mythic Highways of the Megarid". Teiresias Supplements Online. 1: 50
  35. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 107
  36. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 107
  37. ↑ Beck, Hans (2018-11-15). ""If I am from Megara." Introduction to the Local Discourse Environment of an Ancient Greek City-State". Teiresias Supplements Online. 1: 33
  38. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 107
  39. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 107
  40. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 107
  41. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 107
  42. ↑ Stein-Hölkeskamp, Elke (2018-11-15). "Theognis and the Ambivalence of Aristocracy". Teiresias Supplements Online. 1: 130
  43. ↑ Yates, David; College, Millsaps; Jackson (2018-09-10). "'This City of Ours': Fear, Discord, and the Persian War at Megara". Teiresias Supplements Online. 1: 157
  44. ↑ Yates, David; College, Millsaps; Jackson (2018-09-10). "'This City of Ours': Fear, Discord, and the Persian War at Megara". Teiresias Supplements Online. 1: 143
  45. ↑ Reeves, Jonathan (2018-11-15). "οὐ κακὸς ἐῶν: Megarian Valour and its Place in the Local Discourse at Megara". Teiresias Supplements Online. 1: 175
  46. ↑ "Athenaeus, The Deipnosophists, Book XV., chapter 31". www.perseus.tufts.edu. Retrieved 2019-11-29
  47. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 103
  48. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 102
  49. ↑ Laird, A. G. (1934). "Nisaea and Minoa". Classical Philology. 29 (2): 91
  50. ↑ Richard Talbert, ed. (2000). Barrington Atlas of the Greek and Roman World. Princeton University Press. p. 55, and directory notes accompanying
  51. ↑ Lund University. Digital Atlas of the Roman Empire
  52. ↑ Freitag, Klaus (2018-11-15). "With and Without You: Megara's Harbours". Teiresias Supplements Online. 1: 103

Πηγές Επεξεργασία

  • Fraser, J.G. Commentary, Pausanias's Description of Greece: Book 1: Attica (Macmillan, 1913).
  • Smith, Philip J. The Archaeology and Epigraphy of Hellenistic and Roman Megaris, Greece (Oxford: 2008).
  • Beck, Hans and Smith, Philip J. Megarian Moments, The Local World of an Ancient Greek City-State, (2018).
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Νίσαια&oldid=9504026"