Ναντέζντα Πέτροβιτς

Σερβίδα ζωγράφος

H Nαντέζντα Πέτροβιτς (Nadežda Petrović/Надежда Петровић, 11/12 Οκτωβρίου 1873 – 3 Απριλίου 1915) ήταν Σέρβα ζωγράφος του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα. Θεωρείται ως μια από τους πιο γνωστούς καλλιτέχνες του ιμπρεσιονισμού και του φωβισμού και ήταν η σημαντικότερη γυναίκα ζωγράφος στη Σερβία στην εποχή της. Γεννήθηκε στην πόλη Τσάτσακ και μετακόμισε σε νεαρή ηλικία στο Βελιγράδι, όπου παρακολούθησε σχολείο θηλέων ανώτερης εκπαίδευσης. Αποφοίτησε το 1891 και δίδαξε εκεί από το 1893, προτού μετακομίσει στο Μόναχο, όπου μαθήτευσε μαζί με τον Σλοβένο Αντόν Άζμπε. Ανάμεσα στο 1901 και το 1912 συμμετείχε σε εκθέσεις σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις.

Nαντέζντα Πέτροβιτς
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Надежда Петровић (Σερβικά)
Γέννηση12  Οκτωβρίου 1873
Τσάτσακ
Θάνατος3  Απριλίου 1915[1][2][3]
Βάλιεβο[4]
Αιτία θανάτουΤύφος
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςΝέο Κοιμητήριο Βελιγραδίου
ΚατοικίαΤσάτσακ (1873–1884)
Μόναχο (από 1898)
Βελιγράδι (από 1884)
Χώρα πολιτογράφησηςΠριγκιπάτο της Σερβίας
Βασίλειο της Σερβίας
Ιδιότητακριτικός τέχνης, ζωγράφος[5] και εικαστικός καλλιτέχνης[6]
ΑδέλφιαRastko Petrović
d:Q31181857
Κίνημαεξπρεσιονισμός και φωβισμός
Καλλιτεχνικά ρεύματαεξπρεσιονισμός και φωβισμός
ΒραβεύσειςMedal for Bravery
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το 1912 έγινε εθελόντρια νοσηλεύτρια μετά το ξεκίνημα των Βαλκανικών πολέμων και συνέχισε να νοσηλεύει Σέρβους στρατιώτες μέχρι το 1913, όταν προσεβλήθη από τύφο και χολέρα. Κέρδισε μετάλλιο Ανδρείας και τη διάκριση του Τάγματος του Ερυθρού Σταυρού για τις υπηρεσίες της. Με την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, έγινε πάλι εθελόντρια νοσηλεύτρια στον Σερβικό στρατό, μέχρι τον θάνατό της από τύφο τις 3 Απριλίου 1915.

Βιογραφία Επεξεργασία

 
Αυτοπροσωπογραφία.

Η Ναντέζνα Πέτροβιτς γεννήθηκε στο Τσάτσακ, στο Πριγκιπάτο της Σερβίας, την 11[7] ή 12[8] Οκτωβρίου 1873 από τον Ντιμιτρίγιε και τη Μιλένα Πέτροβιτς. Ο πατέρας της τής δίδαξε τέχνη και λογοτεχνία και ήταν συλλέκτης έργων τέχνης. Αργότερα εργάστηκε ως φοροεισπράκτορας και έγγραφε σχετικά με τη ζωγραφική. Η μητέρα της Μιλένα ήταν δασκάλα σχολείου και συγγενής της ήταν ο εξέχων Σέρβος πολιτικός Σβέτοζαρ Μίλετιτς. Ο πατέρας της αργότερα ασχολήθηκε με τα οικονομικά και την πολιτική. Ασθένησε στα τέλη της δεκαετίας του 1870, με αποτέλεσμα να αναγκαστούν να μετακομίσουν στο Καράνοβατς (σήμερα Κράλιεβο), πριν τελικά μετεγκατασταθούν στο Βελιγράδι το 1884. Εκεί, έζησε στο σπίτι του παππού της Μαξίμ. Το σπίτι εκείνο τελικά καταστράφηκε κατά τη διάρκεια βομβαρδισμών από τη Luftwaffe, τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Επιδεικνύοντας το ταλέντο, μαθήτευσε δίπλα στον Τζόρτζε Κρίστιτς και εγγράφηκε σε σχολείο θηλέων ανώτερης εκπαίδευσης, από όπου αποφοίτησε το 1891. Το 1893 προσελήφθη σε εκείνο το σχολείο ως δασκάλα καλλιτεχνικών και αργότερα δίδαξε στο γυναικείο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου.

Εν συνεχεία, έλαβε υποτροφία από το Σερβικό Υπουργείο Παιδείας, ώστε να σπουδάσει τέχνη στην ιδιωτική σχολή του Άντον Άζμπε στο Μόναχο.[7] Εκεί συνάντησε τους ζωγράφους Ρίχαρντ Γιάκοπιτς, Ιβάν Γκρόχαρ, Ματίγια Γιάμα, Μίλαν Μιλοβάνοβιτς, Κόστα Μιλίσεβιτς και Μποριβόγιε Στεφάνοβιτς. Επίσης, συνάντησε πρωτοπόρους της μοντέρνας τέχνης, όπως ο Βασίλι Καντίνσκι, ο Αλεξέι φον Γιαβλένσκι και Πάουλ Κλέε και επηρεάστηκε βαθύτατα από το έργο τους.[9] Ενόσω βρισκόταν στο Μόναχο, έστελνε τακτικά γράμματα στους γονείς της στη Σερβία και πάντα ζητούσε να της στέλνουν εφημερίδες και βιβλία με λεπτομέρειες σχετικά με τις εξελίξεις στη χώρα. Η αφοσίωσή της στην τέχνη είχε αρνητικό αντίκτυπο στην προσωπική ζωή της και το 1898 ακύρωσε τον αρραβώνα της με ένα δημόσιο λειτουργό, καθώς η μητέρα του ζητούσε υπερβολικά μεγάλη προίκα. Η Πέτροβιτς επέστρεψε στη Σερβία το 1900 και επισκεπτόταν τακτικά μουσεία και εκθέσεις τέχνης, παρακολουθούσε συναυλίες και θεατρικές παραγωγές. Επίσης, αφιέρωσε πολύ χρόνο, ώστε να μάθει ξένες γλώσσες. Η πρώτη ατομική της έκθεση έλαβε χώρα στο Βελιγράδι τον ίδιο χρόνο. Επίσης, βοήθησε στην οργάνωσης του Πρώτου Εκθέματος Γιουγκοσλαβικής Τέχνης και της Πρώτης Γιουγκοσλαβικής Αποικίας Τέχνης.[7] Το 1902, η Πέτροβιτς άρχισε να διδάσκει σε σχολείο θηλέων. Τον επόμενο χρόνο έγινε η πρώτη πρόεδρος του Κύκλου Σερβίδων Αδελφών, μιας ανθρωπιστικής οργάνωσης με στόχο να παρέχει βοήθεια στους Σέρβους στις τουρκοκρατούμενες περιοχές Κόσοβο και Μακεδονία. Το 1904, η Πέτροβιτς αποσύρθηκε στο οικογενειακό της σπίτι στο Ρέσνικ, όπου επικεντρώθηκε στη δημιουργία πινάκων. Μέσα στα επόμενα χρόνια, εντάχθηκε στους κύκλους του σερβικού Πατριαρχείου και διαμαρτυρήθηκε στην προσάρτηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης από την Αυστροουγγαρία. Το 1910, ταξίδευσε στο Παρίσι όπου συνάντησε τον φίλο της και γλύπτη Ιβάν Μέστροβιτς. Παρέμεινε στη Γαλλία, μέχρι που έμαθε για τον θάνατο του πατέρας και επέστρεψε στη Σερβία τον Απρίλιο του 1911. Κατά την επιστροφή της, συνέχισε να διδάσκει σε σχολείο θηλέων.[10]

Το 1912 απεβίωσε και η μητέρα της. Με το ξεκίνημα των Βαλκανικών Πολέμων, η Ναντέζντα εντάχθηκε εθελοντικά στις νοσηλεύτριες και τις απονεμήθηκε μετάλλιο Ανδρείας και η διάκριση του Τάγματος του Ερυθρού Σταυρού. Συνέχισε να νοσηλεύει στρατιώτες μέχρι το 1913,[11] όταν προσεβλήθη από τύφο και χολέρα.[10] Είχε λίγο διαθέσιμο χρόνο για να ζωγραφίσει και δημιούργησε λίγους πίνακες, ανάμεσα στους οποίους το μετα-ιμπρεσιονιστικό έργο «Το νοσοκομείο του Βαλίεβο» (σερβικά: Valjevska bolnica). Ο καθηγητής Άντριου Βάτστελ εξήρε τον πίνακα για «τις έντονες πινελιές και τα λαμπερά χρώματα» και για την απεικόνιση μιας σειράς λευκών τεντών μπροστά από ένα εξπρεσιονιστικό, σχεδόν φωβικό, τοπίο από πράσινο, πορτοκαλί και κόκκινο.[11] Η Πέτροβιτς βρισκόταν στην Ιταλία, όταν η Αυστροουγγαρία κήρυξε τον πόλεμο στη Σερβία, τον Ιούλιο του 1914. Επέστρεψε αμέσως στο Βελιγράδι για να βοηθήσει τον σερβικό στρατό.[10] Δούλεψε εθελοντικά ως νοσηλεύτρια σε νοσοκομείο στο Βάλιεβο, μέχρι τον θάνατό της από τυφοειδή πυρετό τις 3 Απριλίου 1915,[12] στο νοσοκομείο που είχε ζωγραφίσει.[11]

Η Ναντέζντα Πέτροβιτς απεικονίζεται στο χαρτονόμισμα των 200 δηναρίων.[13]

Επιλεγμένα έργα Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb119915606. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. (Αγγλικά) SNAC. w6b88dn6. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. «Petrović, Nadežda» 13  Δεκεμβρίου 2017.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  5. (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 24  Απριλίου 2013. 500323963. Ανακτήθηκε στις 14  Μαΐου 2019.
  6. Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jx20051110003. Ανακτήθηκε στις 15  Δεκεμβρίου 2022.
  7. 7,0 7,1 7,2 Večernje novosti & 18 April 2013.
  8. B92 & 30 June 2010.
  9. Uzelac 2003, σελ. 127.
  10. 10,0 10,1 10,2 Večernje novosti & 19 April 2013.
  11. 11,0 11,1 11,2 Wachtel 2002, σελίδες 212.
  12. Mitrović 2007, σελ. 113.
  13. Cuhaj 2010, σελ. 844.

Πηγές Επεξεργασία

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

  • Značaj slikarstva Nadežde Petrović από Đorđe Popović, 1938.
  • Nadežda Petrović kao preteča današnjeg našeg savremenog slikarstva από τον Pjer Križanić, Politika, 1938.
  • Prilog monografiji Nadežde Petrović από τον Bojana Radojković, 1950.
  • Značaj slikarstva Nadežde Petrović από τον Đorđe Popović, 1938.
  • Prilog monografiji Nadežde Petrović από τον Bojana Radajković, pgs. 194–201, 1950.
  • Nadežda Petrović, od desetletnici njene smrti από τον France Meseel, 1925.
  • Propovodenici jugoslovesnke ideje među Srbijankama από τον Jelena Lazarević, 1931.
  • Nadežda Petrović otvara prvu kancelariju kola srpskih sestara από τον Jelena Lazarević, 1931.
  • Nadežda Petrović από τον Mile Pavlović, 1935.
  • Nadežda Petrović από τον Branko Popović, pgs. 144–149, 1938.