Ναταλία Μελά
Η Ναταλία (ή Νάτα) Μελά ήταν επιφανής Ελληνίδα γλύπτρια, η οποία γεννήθηκε το 1923 στην Κηφισιά Αττικής και πέθανε στις 14 Απριλίου 2019.
| Ναταλία Μελά | |
|---|---|
 | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Ναταλία Μελά (Ελληνικά)[1] |
| Γέννηση | 1923 Κηφισιά[1] |
| Θάνατος | 14 Απριλίου 2019[2] Αθήνα[3] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα[1] |
| Σπουδές | Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1942, 1947)[1] και Γερμανική Σχολή Αθηνών (1941)[4] |
| Ιδιότητα | γλύπτης[1] |
| Σύζυγος | Άρης Κωνσταντινίδης (από 1952)[5] |
| Τέκνα | Δημήτρης Κωνσταντινίδης και Αλεξάνδρα Κωνσταντινίδη |
| Γονείς | Μιχαήλ Π. Μελάς και Αλεξάνδρα Πεσμαζόγλου |
| Σημαντικά έργα | Ανδριάντας της Κυβέλης, Αθήνα, Μνημείο Πεσόντων Ιμίων, Άγαλμα της Μπουμπουλίνας Λασκαρίνας, Σπέτσες, Ελλάς : Ανδρεία, Σοφία, Δόξα, Ανδριάντας του Παύλου Μελά, Θεσσαλονίκη, Ανδριάντας του Παύλου Μελά, Κεφαλάρι, Άγαλμα του Παύλου Μελά, Παρακάλαμος και Ανδριάντας του Κοσμά Μπαρπάτση, Σπέτσες |
Βιογραφικά στοιχεία Επεξεργασία
Η Ναταλία Μελά μεγάλωσε σε μεγαλοαστικό περιβάλλον με ιστορικές ρίζες. Είναι εγγονή του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά και της Ναταλίας Δραγούμη. Ο πατέρας της ήταν ο Μιχαήλ Μελάς και η μητέρα της, μικρασιατικής καταγωγής, ήταν κόρη του Ιωάννη Πεσμαζόγλου, ιδρυτή της Εθνικής Τράπεζας μαζί με τον Γεώργιο Σταύρου. Η γιαγιά της, από την πλευρά του πατέρα της, προερχόταν από το γένος Δραγούμη και ήταν αδελφή του Ίωνα Δραγούμη και κόρη του Στέφανου Δραγούμη.
Το 1942 εγγράφεται στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (Α.Σ.Κ.Τ.) της Αθήνας, με καθηγητές τον Κώστα Δημητριάδη και τον Μιχάλη Τόμπρο. Εργάστηκε και στο εργαστήριο του Θανάση Απάρτη. Προσχώρησε στην ΕΠΟΝ, καθώς και έγινε μέλος του ΚΚΕ. Όμως, μετά τη δολοφονια του Κίτσου Μαλτέζου αποχώρησε.
Αποφοιτώντας, το 1948, δούλεψε για ένα διάστημα με τον καθηγητή Δημήτρη Πικιώνη για τη στήλη στον τάφο του μητροπολίτη Χρύσανθου και αργότερα για το Μνημείο Πεσόντων στο Λεόντιο της Νεμέας στην Πελοπόννησο. Κατασκευάζει και τις προτομές, του Στέφανου Δραγούμη στο Ζάππειο και του Γεωργίου Πεσμαζόγλου στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας. Η επιρροή του Πικιώνη είναι εμφανής.
Μετά την αποφοίτησή της άνοιξε δικό της εργαστήριο στον τελευταίο όροφο ενός σπιτιού στη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας και λίγο αργότερα, το 1945, στον στάβλο ενός σπιτιού στην οδό Μουρούζη. Εκεί μαζεύονταν, μεταξύ πολλών άλλων, ο Νίκος Εγγονόπουλος, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Ανδρέας Εμπειρίκος και ο Γιάννης Μόραλης. Πήρε μέρος στην ίδρυση της καλλιτεχνικής ομάδας «Αρμός».
Το 1951 παντρεύεται τον αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη (1913-1993) με τον οποίο αποκτά δύο παιδιά, τον Δημήτρη και την Αλεξάνδρα και για δέκα χρόνια παύει να δουλεύει, ασχολούμενη με την κατασκευή σκηνικών στο Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» του Καρόλου Κουν.
Καλλιτεχνική δημιουργία Επεξεργασία
Η Ναταλία Μελά δούλεψε αρχικά με μάρμαρο και πέτρα, ενώ στα τέλη της δεκαετίας του 1960, όταν επιστρέφει από το Παρίσι, όπου είχε μάθει να δουλεύει με το οξυγόνο, στρέφεται στη χρήση του μετάλλου, υιοθετώντας τα διδάγματα της αφηρημένης τέχνης, που κυριαρχούσε στην καλλιτεχνική σκηνή της Δύσης. Είναι αυτή η φάση που εγκαταλείπει τον ελληνοκεντρισμό της Αθήνας και στρέφεται στον μοντερνισμό που έρχεται από το Παρίσι, αλλά και στα διδάγματα της αφαίρεσης που είχαν αρχίσει να κυριαρχούν στις ΗΠΑ, φιλτραρισμένα και διαπερασμένα πάντοτε από την εικαστική και καλλιτεχνική σκηνή της γαλλικής πρωτεύουσας. Χρησιμοποιεί "ready-made" σιδηρικά και εργαλεία, τα οποία προμηθεύεται από την οδό Αθηνάς. Αντλεί τα θέματά της από το φυσικό κόσμο, πτηνά και ζώα - κοκόρια, κριάρια, ταύρους, κατσίκες, περιστέρια – και από την ελληνική μυθολογία.
Ανάμεσα σ’ ένα πλήθος δημιουργιών, περιλαμβάνονται:
- Προτομή Στέφανου Δραγούμη (1950, μάρμαρο, Αθήνα – Ζάππειο)
- Προτομή Παύλου Μελά (1952, Θεσσαλονίκη)
- Προτομή Γεωργίου Πεσματζόγλου (1955, Αθήνα – Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος).
- Έλληνας πολεμιστής (1960, μάρμαρο).
- Νέα Μυθολογία (1961, σίδερα)
- Σάτυρος (1962, ορείχαλκος)
- Ταύροι (1975, πολυεστέρας)
- Οικογένεια (τρεις κατσίκες), Κήπος Προεδρικού Μεγάρου
- Ανδρεία, Σοφία, Δόξα (υπαίθρια γλυπτική, Παιανία Αττικής)
- Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα (Σπέτσες, Λιμάνι της Ντάπιας)
- Κυβέλη (ολόσωμος μαρμάρινος ανδριάντας, ύψους 2.35 μ. Περίβολος Πνευματικού Κέντρου Δήμου Αθηναίων, οδός Ακαδημίας. Φιλοτεχνήθηκε το 1992 και τοποθετήθηκε το 1994).
- Μνημείο πεσόντων στα Ίμια (1996, Αθήνα - Πλατεία Παύλου Μελά, Σαρόγλειο. Ανεγέρθηκε επί δημαρχίας Δημήτρη Αβραμόπουλου).
Η Ναταλία Μελά παρουσίασε τις δημιουργίες της σε ατομικές εκθέσεις (Αθήνα 1963 και 1964, Βιέννη 1965, Νέα Υόρκη 1970), καθώς και σε διεθνείς εκθέσεις στη Μπιενάλε Σάο Πάολο της Βραζιλίας 1965, στο Παρίσι – Salon de la jeune sculpture 1976, 1967. Τα έργα της βρίσκονται σε δημόσιους χώρους και σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Το 1986 η Ναταλία Μελά δημιούργησε τα γλυπτά στην ταινία Αλληγορία του Κώστα Σφήκα[6].
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Στέλιος Λυδάκης: «Οι Έλληνες Γλύπτες – Η νεοελληνική γλυπτική: ιστορία – τυπολογία – λεξικό γλυπτών», τόμ. 5ος, σελ. 390 - 391, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ», Αθήνα, 1981.
- Ζέττα Αντωνοπούλου: «Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια γλυπτική 1834 – 2004», σελ. 123, 155, 185 & 204, α΄ έκδοση, Εκδόσεις «Ποταμός», Αθήνα, 2003.
- Κατερίνα Δαφέρμου: «Ναταλία Μελά», Εφημ. «Το Βήμα», 2 Μαρτίου 2008.
- "Ναταλία Μελά" (Συλλογικό έργο. Επιμ. Αλεξάνδρα Τσουκαλά), Εκδόσεις Ωκεανίδα, Αθήνα, Μάρτιος 2008
- Τώνια Γιαννουδάκη, Εθνική Γλυπτοθήκη. Μόνιμη συλλογή, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα 2006
- Αντωνία Γιαννουδάκη, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Ίδρυμα Ευριπίδη Κουτλίδη. Η συλλογή νεοελληνικής γλυπτικής και η ιστορία της 1900-2006 (διδακτορική διατριβή), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Ιστορίας της Τέχνης, Θεσσαλονίκη 2009 (http://ikee.lib.auth.gr/record/115849) (8/5/2015)
- Λεξικό Ελλήνων Καλλιτεχνών. Ζωγράφοι - Γλύπτες - Χαράκτες, 16ος-20ός αιώνας, επιστημονική επιμέλεια Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος, τόμ. 3, Μέλισσα, Αθήνα 1997-2000
- Στέλιος Λυδάκης, Η νεοελληνική γλυπτική. Ιστορία, τυπολογία, Μέλισσα, Αθήνα, 2011
- Ναταλία Μελά, Καλλιτεχνικό Κέντρο Ώρα, 24/2-14/3/1988
- Natalia Mela, Art Gallery Skoufa, 13-30 October 2001
- Μιλτιάδης Μ. Παπανικολάου, Ιστορία της τέχνης στην Ελλάδα. Ζωγραφική και γλυπτική του 20ού αιώνα, εκδόσεις Αδάμ, 1999
- Χρύσανθος Χρήστου – Μυρτώ Κουμβακάλη-Αναστασιάδη, Νεοελληνική γλυπτική 1800-1940, έκδοση Εμπορικής Τραπέζης της Ελλάδος, Αθήνα 1982
- Βασιλική Αναγνώστου, Τα γλυπτά της Ναταλίας Μελά στο νησί των Σπετσών, εκδόσεις Ωκεανίδα, Αθήνα 2015
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 dp
.iset .gr /en /artist /view .html?id=440. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2020. - ↑ www
.kathimerini .gr /1019518 /article /epikairothta /ellada /pe8ane-h-natalia-mela. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2019. - ↑ www
.nationalgallery .gr /el /zographikh-monimi-ekthesi /painter /mela-konstantinidi-natalia .html. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2020. - ↑ www
.ex-dsathen .gr /apofoitoi /77-apofoitoi /eikastikes-texnes /352-natalia-mela-41-1923-2019. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2021. - ↑ www
.kathimerini .gr /1019518 /article /epikairothta /ellada /pe8ane-h-natalia-mela. - ↑ Κινηματογράφος
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- https://web.archive.org/web/20150409022407/http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=677 (28/4/2015)
- https://web.archive.org/web/20150902035919/http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=677&artwork_id=75364 (28/4/2015)
Η γλύπτρια Ναταλία Μελά σήμερα (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)- Ναταλία Μελά
