Ο Φρανσουά Ογίστ Φερντινάρ Μαριέτ (11 Φεβρουαρίου 1821 – 18 Ιανουαρίου 1881) ήταν Γαλλος λόγιος, αρχαιολόγος, και αιγυπτιολόγος, και ιδρυτής του Αιγυπτιακού Τμήματος Αρχαιοτήτων (αργότερα Ανώτατο Συμβούλιο Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου).

Ογκίστ Μαριέτ
Ο Μαριέτ από το Ναντάρ, περ. 1861
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Auguste Mariette (Γαλλικά) και François Auguste Ferdinand Mariette (Γαλλικά)
ΓέννησηΦρανσουά Ογίστ Φερντινάρ Μαριέτ
11 Φεβρουαρίου 1821 (1821-02-11)
Βουλώνη
Θάνατος18 Ιανουαρίου 1881 (59 ετών)
Κάιρο[1][2]
Αιτία θανάτουσακχαρώδης διαβήτης
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςΚάιρο
ΕθνικότηταΓαλλική
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία[3]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΓαλλικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά[4]
Πληροφορίες ασχολίας
ΙδιότηταΑιγυπτιολόγος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαδιευθυντής μουσείου (από 1858)
διευθυντής (από 1858)
έφορος (από 1855)
ΒραβεύσειςΙππότης της Λεγεώνας της Τιμής[5]
Τάγμα του Ερυθρού Αετού 3ης τάξης[6]
Ιππότης του Τάγματος του Αγίου Μαυρίκιου και Λαζάρου[7]
Αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής[8]
Τάγμα του Ερυθρού Αετού 2ης τάξης[9]
Ταξιάρχης της Λεγεώνας της Τιμής[10]
ταξιάρχης του Τάγματος του Στέμματος της Ιταλίας[11]
Στρατηγός με Αστέρι του Τάγματος του Φραγκίσκου Ιωσήφ[12]
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Αρχή καριέρας Επεξεργασία

Γεννήθηκε στη Βουλώνη, όπου ο πατέρας του ήταν υπάλληλος. Έλαβε τη μόρφωσή του από το δημοτικό κολλέγιο της Βουλώνης, όπου διακρίθηκε και επέδειξε ιδιαίτερο καλλιτεχνικό ταλέντο. Κατόπιν πήγε στην Αγγλία το 1839 ως καθηγητής γαλλικών και σχεδίου σε σχολείο παίδων στο Στράτφορντ. Το 1840 έγινε σχεδιαστής σε κατασκευαστή κορδελών στο Κόβεντρι, αλλά επέστρεψε την ίδια χρονιά στη Βουλώνη, και το 1841 απέκτησε πτυχία από το Πανεπιστήμιο του Ντουέ. Ο Μαριέτ αποδείχθηκε ταλαντούχος τεχνίτης και σχεδιαστής, και συμπλήρωνε το εισόδημά του ως δάσκαλος στο Ντουέ κάνοντας ιδιαίτερα μαθήματα και γράφοντας ιστορικά και αρχαιολογικά θέματα σε τοπικά περιοδικά[13].

Στο μεταξύ, ο ξάδελφος του Νεστόρ Λ΄ Οτ, φίλος και συνταξιδιώτης του Σαμπολιόν πέθανε, και το έργο της ταξινόμησης των εγγράφων του γέμισε το Μαριέτ με πάθος για την αιγυπτιολογία. Κατά μεγάλο μέρος αυτοδίδακτος, αφιερώθηκε στη μελέτη των ιερογλυφικών και της κοπτικών. Ο αναλυτικός του κατάλογος του 1847 της Αιγυπτιακής έκθεσης του Μουσείου της Βουλώνης το εξασφάλισε μια μικρή θέση στο Λούβρο το 1849[13].

Πρώτο ταξίδι στην Αίγυπτο Επεξεργασία

 
Ο Ογκίστ Μαριέτ (καθισμένος, τέρμα αριστερά), και ο Αυτοκράτορας Πέτρος Β΄ (καθισμένος, τέρμα δεξιά) με άλλους κατά τη διάρκεια επίσκεψης του μονάρχη στη Νεκρόπολη της Γκίζας στα τέλη του 1871.

Έχοντας την ανάθεση αποστολής από την κυβέρνηση για την αναζήτηση και αγορά των καλύτερων κοπτικών, συριακών, αραβικών και αιθιοπικών χειρογράφων για τη συλλογή του Λούβρου[α], ξεκίνησε για την Αίγυπτο το 1850[13].

Μετά από τη μικρή επιτυχία στην απόκτηση χειρογράφων λόγω έλλειψης εμπειρίας, για να αποφύγει να γυρίσει με άδεια χέρια στη Γαλλία και να χαραμίσει αυτό που μπορούσε να ήταν το μοναδικό ταξίδι του στην Αίγυπτο, επισκέφτηκε ναούς και έγινε φίλος με μέλη της φυλής των Βεδουίνων, οι οποίοι των οδήγησαν στη Σακάρα. Το μέρος αρχικά έμοιαζε με ένα «θέαμα ερήμωσης…[και] βουνών άμμου» (κατά τα λόγια του), αλλά παρατηρώντας μία σφίγγα από την οδό των σφιγγών, που οδηγούσε στο Σεράπειο στην Σακάρα κοντά στη βαθμιδωτή πυραμίδα, με το κεφάλι της να εξέχει από την άμμο, συγκέντρωσε 30 εργάτες. Έτσι, το 1851 έκανε τη διάσημη ανακάλυψή του αυτής της οδού με τις σφίγγες και τελικά το ταφικό συγκρότημα (και με ναό) από κατακόμβες με τις εντυπωσιακές σαρκοφάγους με τους ταύρους του Άπι. Διαπερνόντας τα χαλάσματα του τάφου στις 12 Νοεμβρίου, μπήκε στο συγκρότημα, ανακαλύπτοντας εκατοντάδες αγάλματα, χάλκικες πλάκες και άλλους θησαυρούς, αλλά μόνο μία άθικτη σαρκοφάγο. Ανακάλυψε επίσης τον σχεδόν άθικτο τάφο του πρίγκιπα Χαεμουασέτ, γιου του Ραμσή Β΄.

Κατηγορούμενος για κλοπή και καταστροφές από τους αντίπαλους ανασκαφείς και από τις Αιγυπτιακές αρχές, ο Μαριέτ άρχισε να θάβει ξανά τα ευρήματά του για να προφυλάξει από αυτούς τους ανταγωνιστές. Αντί για τα χειρόγραφα, τα γαλλικά κονδύλια τώρα στράφηκαν για τη διατήρηση των ερευνών του, και παρέμεινε στην Αίγυπτο τέσσερα χρόνια, κάνοντας ανασκαφές, ανακαλύπτοντας και στέλνοντας αρχαιολογικούς θησαυρούς στο Λούβρο[13], ακλουθώντας την τότε τακτική των ευρωπαϊκών δυνάμεων που διεξήγαγαν ανασκαφές στην Αίγυπτο. Όμως, η γαλλική κυβέρνηση και το Λούβρου κανόνισε για το διαμοιρασμό στα ίσα, έτσι με την επιστροφή του στο Παρίσι 230 κιβώτια πήγαν στο Λούβρο (και προήχθη σε βοηθός έφορου), αλλά ίδια ποσότητα παρέμεινε στην Αίγυπτο.

Διευθυντής Αρχαιοτήτων Επεξεργασία

 
Άγαλμα του Ογκίστ Μαριέτ στη γενέτειρά του πόλη Βουλώνη.

Όμως, μη ικανοποιημένος από τον εντελώς ακαδημαϊκό ρόλο του μετά τις ανακαλύψεις του στη Σακάρα (είπε, «Ήξερα ότι ή θα πέθαινα ή θα τριπλωνόμουνα αν δεν επέστρεφα στην Αίγυπτο αμέσως»), σε λιγότερο από ένα χρόνο επέστρεψε στην Αίγυπτο και με την επιμονή της αιγυπτιακής κυβέρνησης υπό τον Σαΐντ Πασά, ο οποίος το 1858 δημιούργησε για εκείνον τη θέση του εφόρου των αιγυπτιακών μνημείων[14].

Μετακομίζοντας με την οικογένειά του στο Κάιρο, η καριέρα του εξελίχθηκε σε ένα χρονικό συνεχούς εξερεύνησης και λαμπρών επιτυχιών, μεταξύ των οποίων:

Μόνο το 1860, ο Μαριέτ άρχισε 35 νέες ανασκαφές, ενώ προσπαθούσε να συντηρήσει τις παλαιότερες. Η επιτυχία του βοηθήθηκε από το γεγονός ότι δεν επιτρεπόταν σε κανέναν ανταγωνιστή η ανασκαφή στην Αίγυπτο, γεγονός για το οποίο οι Βρετανοί (οι οποίοι πριν κατείχαν το μεγαλύτερο μέρος των αρχαιολογικών δραστηριοτήτων στη χώρα) και οι Γερμανοί (οι οποίοι ήταν πολιτικοί σύμμαχοι με την Οθωμανική εξουσία στην οποία ανήκε η Αίγυπτος) διαμαρτυρήθηκαν εναντίον του χαρακτηρίζοντάς το ως «συμφωνία αγάπης» μεταξύ Γαλλίας και Αιγύπτου. Ούτε όμως οι σχέσεις του Μαριέτ με το χεδίβη ήταν πάντα σταθερές. Ο χεδίβης, όπως πολλοί ηγεμόνες, οικειοποιούνταν όλες τις ανακαλύψεις που χαρακτηριζόταν ως θησαυροί, και ότι κατέληγε στο Μουσείο στο Κάιρο κατέληγε μόνο κατά το πώς ήθελε εκείνος. Ακόμα από νωρίς, το Φεβρουάριο του 1859, ο Μαριέτ έσπευσε στις Θήβες για να κατάσχει ένα φορτίο πλοιαρίου με αρχαιότητες από τον κοντινό τάφο της Βασίλισσας Αχοτέπ Α΄, που αλλιώς θα είχαν σταλεί στο χεδίβη.

Το 1867, επέστρεψε για να επιβλέψει το αρχαίο αιγυπτιακό περίπτερο της Διεθνούς Εκθέσεως του 1867, με υποδοχή ήρωα για τη διατήρηση της Γαλλίας σε εξέχουσα θέση στην αιγυπτιολογία. Το 1869, μετά από παράκληση του χεδίβη, έγραψε μία σύντομη πλοκή για μία όπερα. Την επόμενη χρονιά αυτή η πλοκή έγινε σενάριο από τον Camille du Locle, προτάθηκε στον Βέρντι, ο οποίος το αποδέχτηκε ως θέμα την Αΐντα[β]. Για την Αΐντα, ο Μαριέτ και ο Du Locle επέβλεψαν το σκηνικό και τα κουστούμια, που ήταν εμπνευσμένα από την τέχνη της αρχαίας Αιγύπτου. Η πρεμιέρα Αΐντα αρχικά ήταν προγραμματισμένη για το Φεβρουάριο το 1871, αλλά καθυστέρησε ως τις 24 Δεκεμβρίου 1871, λόγω της πολιορκίας του Παρισιού στο απόγειο του Γαλλοπρωσικού πολέμου (που «εγκλώβισε» το Μαριέτ στο Παρίσι με τα σκηνικά και τα κουστούμια). Η όπερα έτυχε μεγάλης επιτυχούς υποδοχής.

Στο Μαριέτ αποδόθηκαν οι τίτλοι του μπέη και του πασά, ενώ επίσης και ευρωπαϊκοί τίτλοι τιμής[13].

Το 1878 το μουσείο επλήγη από πλημμύρες, οι οποίες κατέστρεψαν το μεγαλύτερο μέρος των σημειώσεων και των σχεδίων του. Μέχρι την άνοιξη του 1881, πρόωρα γερασμένος και σχεδόν τυφλός, ο Μαριέτ κανόνισε μια συνάντηση με τον Γάλλο Γκαστόν Μασπερό (γλωσσολόγο περισσότερο παρά αρχαιολόγο, που είχε γνωρίσει στη Διεθνή Έκθεση το 1867), για να διασφαλίσει ότι η Γαλλία θα διατηρούσε την υπεροχή της στην αιγυπτιολογία έναντι των Άγγλων.

Πέθανε στο Κάιρο και θάφθηκε σε μια σαρκοφάγο η οποία εκτίθεται στον κήπο του Μουσείο του Καΐρου[16].

Ανδριάντες άλλων διάσημων αιγυπτιολόγων έχουν τοποθετηθεί σε ημικύκλιο γύρω από τη σαρκοφάγο

Δημοσιεύσεις Επεξεργασία

Αν και δεν έχουν δημοσιευτεί όλες οι ανακαλύψεις του, ο κατάλογος των δημοσιεύσεών του είναι μεγάλος.

  • Mariette, Auguste. 1857. (Le) Sérapéum de Memphis. Paris: Gide.
  • Mariette, Auguste. 1875. Karnak: étude topographique et archéologique avec un appendice comprenant les principaux textes hiéroglyphiques découverts ou recueillis pendant les fouilles exécutées à Karnak. Leipzig: J.C. Hinrichs.
  • Mariette, Auguste. 1880. Catalogue général des monuments d'Abydos découverts pendant les fouilles de cette ville. Paris: L'imprimerie nationale.
  • Mariette, Auguste. [1888] 1976. Les mastabas de l'ancien empire: Fragment du dernier ouvrage de Auguste Édouard Mariette. G. Olms. (ISBN 3487059878)
  • Mariette, Auguste. 1890. The monuments of Upper Egypt. Boston: H. Mansfield & J.W. Dearborn.
  • Mariette, Auguste. 1892. Outlines of Ancient Egyptian History. New York: C. Scribner's Sons.
  • Mariette, Auguste. 1981. Monuments divers recueillis en Egypte et en Nubie. LTR-Verlag. (ISBN 3887060636)
  • Mariette, Auguste. 1999. Voyage dans la Haute-Egypte: Compris entre Le Caire et la première cataracte. Errance. (ISBN 2877721779)

Σημειώσεις Επεξεργασία

  1. Η απόκτηση τότε από κρατικές και ιδιωτικές συλλογές ήταν ανταγωνιστική, με τους Άγγλους να έχουν το πλεονέκτημα να μπορούν να πληρώνουν μεγαλύτερες τιμές, αν και αυτό δεν απέτρεψε αδίστακτες τακτικές και φιλοδοξίες από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές.
  2. Ο χεδίβης είχε ζητήσει από το Βέρντι να γράψει μια ωδή για τα εγκαίνια της διώρυγας του Σουέζ και η νέα Βασιλική Όπερα στο Κάιρο το Νοέμβριο του 1869, αλλά ο συνθέτης αρνήθηκε. Η Όπερα άνοιξε με την παράσταση του Ριγκολέτο.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Ιστορικό Αρχείο Ρικόρντι. 13785. Ανακτήθηκε στις 3  Δεκεμβρίου 2020.
  2. (Ιταλικά) www.accademiadellescienze.it. auguste-mariette. Ανακτήθηκε στις 1  Δεκεμβρίου 2020.
  3. (Ολλανδικά) RKDartists. rkd.nl/explore/artists/400781. Ανακτήθηκε στις 25  Ιουνίου 2020.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12213258k. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  5. gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f672.item.
  6. gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f696.item.
  7. gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f705.item.
  8. gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f753.item.
  9. gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f771.item.
  10. gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f778.item.
  11. gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f806.item.
  12. gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f823.item.zoom.
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5   Μία ή περισσότερες προτάσεις από το προηγούμενο κείμενο ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμαChisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Mariette, Auguste Ferdinand François» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 17 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σελ. 716 
  14. Karabell, Zachary (2003). Parting the desert: the creation of the Suez Canal. Alfred A. Knopf. σελ. 150. ISBN 0-375-40883-5. 
  15. Egyptsites.co.uk Αρχειοθετήθηκε November 9, 2007, στο Wayback Machine.
  16. Whose Pharaohs?: Archaeology, Museums, and Egyptian National Identity from Napoleon to World War I (2002), by Donald Malcolm Reid, published by Dar El Kutub
  • Budden, Julian (1981). The Operas of Verdi, Vol. 3. London: Cassell. σελίδες 163–187. ISBN 0-304-30740-8. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία