Ομάδα Δημοκρατικού Συγκεντρωτισμού

Η Ομάδα Δημοκρατικού Συγκεντρωτισμού, που μερικές φορές αποκαλούνταν Ομάδα των 15, Δεκιστές ή Δεκεμιστές ήταν μια φράξια που διαφωνούσε, μέσα στο Σοβιετικό Κομμουνιστικό Κόμμα στις αρχές της δεκαετίας του 1920.

Η Ομάδα σχηματίστηκε τον Μάρτιο του 1919 στο 8ο Συνέδριο του Κόμματος. Αποτελείτο κυρίως από διανοουμένους Μπολσεβίκους που ασκούσαν κριτική στην ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος και του Βλαντιμίρ Λένιν για υπερβολικό συγκεντρωτισμό της πολιτικής εξουσίας στο κόμμα, αφαίρεση της πρωτοβουλίας από τις τοπικές οργανώσεις του κόμματος και αυστηρό έλεγχο από πάνω στην βιομηχανία, το Κόμμα και την τοπική αυτοδιοίκηση. Αντί της δικτατορίας του Κόμματος που υπήρχε, η Ομάδα υποστήριζε επιστροφή στην δικτατορία του προλεταριάτου.

Οι αρχικοί ηγέτες της ομάδας ήταν οι Παλαιοί Μπολσεβίκοι Βαλεριάν Ομπολένσκι-Οσίνσκι, Βλαντιμίρ Σμιρνόφ, Τιμοφέι Σαπρόνοφ, Β.Ν. Μαξιμόφσκι, Μ. Σ. Μπογκουσλάφσκι, Α.Ζ. Καμένσκι και Ραφαΐλ. Η επιρροή τους μέσα στο κόμμα, πάντα περιορισμένη, ανέβηκε στο 9ο Συνέδριο του Κόμματος τον Μάρτιο – Απρίλιο 1920 όταν τους δόθηκε μερική υποστήριξη σε κάποια θέματα από ανώτερους σε βαθμό Κομμουνιστές όπως ο Μιχαήλ Τόμσκι και ο Κονσταντίν Γιουρένεφ. Παρ’ όλα αυτά, οι προτάσεις τους καταψηφίστηκαν. Ήταν ενεργοί στην εσωκομματική “συνδικαλιστική συζήτηση”[1] στα τέλη του 1920 – αρχές 1921 όταν το Κόμμα διασπάστηκε σε πολλές παρατάξεις, αλλά δεν συγκέντρωσαν αρκετή υποστήριξη και η φράξια άρχισε να αργοπεθαίνει μετά το 10ο Συνέδριο του Κόμματος τον Μάρτιο του 1921.

Οι ηγέτες της Ομάδας συνέχισαν να διαμαρτύρονται γι’ αυτό που θεώρησαν σταδιακή κατάργηση της εσωκομματικής δημοκρατίας στις αρχές της δεκαετίας του 1920 και προσχώρησαν στην Αριστερή Αντιπολίτευση του Λέοντος Τρότσκι το 1923. Το 1926 ο Σαπράνοφ και ο Σμιρνόφ σχημάτισαν την “Ομάδα των 15”, η οποία εντάχθηκε στην Ενωμένη Αντιπολίτευση με επικεφαλής τους Τρότσκι, Γκριγκόρι Ζινόβιεφ και Λεβ Κάμενεφ. Διαγράφηκαν από το Κομμουνιστικό Κόμμα στο 15ο Συνέδριο του Κόμματος τον Δεκέμβριο του 1927 μαζί με τους υπόλοιπους της Ενωμένης Αντιπολίτευσης. Ο Ομπολένσκι-Οσίνσκι παρακολούθησε το Παγκόσμιο Σοσιαλιστικό Οικονομικό Συνέδριο που διοργάνωσε το Διεθνές Ινστιτούτο Βιομηχανικών Σχέσεων στο Vereeniging Koloniaal Institute του Άμστερνταμ. Ήταν η πρώτη φορά που Σοβιετικοί αξιωματούχοι ταξίδεψαν στην Δύση για να συζητήσουν πως λειτουργούσε το Πενταετές Σχέδιο.[2] Εκτελέστηκε το 1938. Παρ’ όλο που κάποιοι από αυτούς μετανόησαν και έγιναν και πάλι δεκτοί στο Κόμμα στις αρχές του 1930, εκκαθαρίστηκαν και εκτελέστηκαν με κατασκευασμένες κατηγορίες κατά την Μεγάλη Εκκαθάριση στα τέλη της δεκαετίας του 1930.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Η κάθε αντιπολιτευτική ομάδα διατύπωσε τις δικές της απαιτήσεις. Ζητούσαν την μετατροπή των εργατικών συνδικάτων σε εξάρτημα του κρατικού μηχανισμού, τη συγχώνευση των συνδικάτων με το κράτος, τη μεταβίβαση στα συνδικάτα αρμοδιοτήτων διεύθυνσης της παραγωγής. Οι θέσεις των τροτσκιστών απομάκρυναν τα συνδικάτα από την υπεράσπιση των υλικών, των βιοτικών και των πολιτιστικών συμφερόντων των εργατικών μαζών, από την διαπαιδαγώγηση στο πνεύμα του σοσιαλισμού. Με τα καθήκοντα αυτά, έλεγε ο Τρότσκι, πρέπει ν’ ασχολούνται τα όργανα της Σοβιετικής εξουσίας. Στη θέση της μεθόδου της πειθούς ο Τρότσκι πρόβαλε τη μέθοδο του εξαναγκασμού, των καθαρά διοικητικών μεθόδων. Ζητούσε να στρατιωτικοποιηθεί η δουλειά των εργατών, να εφαρμοστούν στρατιωτικές μέθοδοι στα συνδικάτα και την παραγωγή. Οι θέσεις του Τρότσκι οδηγούσαν στη διάλυση των συνδικάτων, στην υπονόμευση της δικτατορίας του προλεταριάτου. Η ομάδα της “εργατικής αντιπολίτευσης” ζητούσε ν’ ανατεθεί η διεύθυνση της λαϊκής οικονομίας στα συνδικάτα, “στο πανρωσικό συνέδριο των παραγωγών”. Ήθελε να μεταβιβαστεί ο μηχανισμός του Ανώτατου Συμβουλίου Λαϊκής Οικονομίας τμηματικά στα αντίστοιχα συνδικάτα, αντιπαράθετε τα συνδικάτα στο Σοβιετικό κράτος και στο Κόμμα. Αν οι τροτσκιστές ξεσπάθωναν για την κρατικοποίηση των συνδικάτων, η “εργατική αντιπολίτευση” πρότεινε “να συνδικαλιστικοποιηθεί” το κράτος, δηλαδή να υποταχθεί το κράτος στα συνδικάτα, να εκμηδενιστεί το κράτος. Αυτό σήμαινε άρνηση του καθοδηγητικού ρόλου του Κόμματος και του προλεταριακού κράτους στη λαϊκή οικονομία. Οι απόψεις της “εργατικής αντιπολίτευσης” ήταν στην ουσία αναρχοσυνδικαλιστικές, γιατί ο αναρχοσυνδικαλισμός ακριβώς αρνείται την ανάγκη του προλεταριακού κράτους κατά το πέρασμα από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό. Η ομάδα του “δημοκρατικού συγκεντρωτισμού” απαιτούσε να ορίζεται το προεδρείο του Ανώτατου Συμβουλίου Λαϊκής Οικονομίας από τα συνδικάτα, να υπάρχει μέσα στο Κόμμα ελευθερία δράσης για τις φράξιες και τις ομάδες που να προτείνουν τους υποψηφίους τους στα κομματικά και σοβιετικά καθοδηγητικά όργανα. Οι οπαδοί του “δημοκρατικού συγκεντρωτισμού” τάσσονταν ενάντια στην μονοπρόσωπη διεύθυνση και στην αυστηρή πειθαρχία στις επιχειρήσεις, ενάντια στο συγκεντρωτισμό της διεύθυνσης. Φώναζαν για γραφειοκρατική απονέκρωση των συνδικάτων. Ο Β.Ι. Λένιν αποκαλούσε την ομάδα αυτή φράξια των “μεγαλύτερων φωνακλάδων, και τις θέσεις της - εσερομενσεβίκικες”. Η ομάδα του Μπουχάριν εμφανίστηκε στη συζήτηση με τις λεγόμενες θέσεις “συγκρουστήρα”. Και λέγονταν “συγκρουστήρας”, γιατί ο Μπουχάριν προσπαθούσε να παίζει το ρόλο του ενδιάμεσου (συγκρουστήρα) ανάμεσα στις λενινιστικές και στις τροτσκιστικές θέσεις. Συντάσσοντας τις θέσεις του ο Μπουχάριν δανείστηκε μερικές διατυπώσεις από τον Β.Ι. Λένιν και μερικές από τον Τρότσκι. Οι μπουχαρινικοί έλεγαν ότι τα συνδικάτα πρέπει να προτείνουν τους υποψηφίους τους στο μηχανισμό διεύθυνσης της οικονομίας και ότι η υποψηφιότητά τους πρέπει να είναι υποχρεωτική για τα καθοδηγητικά όργανα. Ο Λένιν χαρακτήρισε την ενέργεια αυτή σαν παρέκκλιση προς τον μικροαστικό συνδικαλισμό. Απεκάλεσε τις θέσεις του Μπουχάριν πλήρη “Ιδεολογική κατάπτωση”. Οι θέσεις “συγκρουστήρα” του Μπουχάριν αποτελούσαν στην ουσία υπεράσπιση του τροτσκισμού. Γι’ αυτό ο Μπουχάριν πολύ γρήγορα παραιτήθηκε απ’ αυτές και προσχώρησε στις θέσεις του Τρότσκι. (Ιστορία του ΚΚΣΕ, 4η έκδ. Σύγχρονη Εποχή, 1976, σελ. 360-361).
  2. Alchon, Guy (1992). "Mary Van Kleeck and Scientific Management". In Nelson, Daniel. A Mental Revolution: Scientific Management since Taylor. Columbus: Ohio State University Press.

Πηγές Επεξεργασία

  • V. I. Lenin (29 Μαρτίου – 5 Απριλίου 1920). «Ninth Congress of the R.C.P.(B.)». marxists.org, in Collected Works, 4th English Edition, Progress Publishers, Moscow, 1965, Volume 30, pages 439-490, also see the Notes section. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2016. 
  • V. I. Lenin (19 Ιανουαρίου 1921). «The Party Crisis». marxists.org, in Collected Works, 1st English Edition, Progress Publishers, Moscow, 1965, Volume 32, pages 43–53, also see the Notes section. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2016.