Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων

Η Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων (γνωστή ως FAS, αρκτικόλεξο του Federation of American Scientists) είναι μία αμερικανική, επιστημονική, μη κερδοσκοπική οργάνωση. Σκοπός της είναι η προώθηση της χρήσης της πυρηνικής επιστήμης και της επιστημονικής ανάλυσης για την ασφάλεια του κόσμου, έναντι κυρίως των κινδύνων από την ανάπτυξη και τη χρήση των πυρηνικών όπλων, καθώς και για ειρηνικές εφαρμογές της πυρηνικής ενέργειας. Η FAS ιδρύθηκε το 1945 από τους επιστήμονες που είχαν εργαστεί στο Σχέδιο Μανχάταν (Manhattan Project) για την παραγωγή των πρώτων ατομικών βομβών, και οι οποίοι είχαν πλέον ταχθεί με σαφή τρόπο εναντίον των πυρηνικών όπλων.

Το λογότυπο της οργάνωσης.

Γενικά

Η FAS φερόμενη σήμερα να επικουρείται από 100 χορηγούς και με ένα πλούσιο επιτελείο διάσημων επιστημόνων, έχοντας έδρα στην Ουάσιγκτον, επαγγέλλεται ότι προωθεί για την ασφάλεια του κόσμου, την ανάπτυξη και την προώθηση λύσεων σε σημαντικά θέματα επιστήμης και τεχνολογίας σε πεδία πολιτικής ασφάλειας με παράλληλη εκπαίδευση του κοινού και των φορέων χάραξης πολιτικής, καθώς και την προώθηση της διαφάνειας μέσω της έρευνας και της ανάλυσης στη μεγιστοποίηση του αντίκτυπου της πυρηνικής πολιτικής. Οι δραστηριότητες της FAS οργανώνονται σε τρία κύρια προγράμματα: την πυρηνική ασφάλεια, τη βιο-ασφάλεια και την κυβερνητική μυστικότητα.

Ιστορικό ίδρυσης

Πέντε μόλις εβδομάδες μετά τον αμερικανικό ατομικό βομβαρδισμό των ιαπωνικών πόλεων Χιροσίμα και Ναγκασάκι, δηλαδή περί τα μέσα Σεπτεμβρίου του 1945, οι Αμερικανοί στρατηγοί, εμφανώς ενθουσιασμένοι εκ του αποτελέσματος, άρχισαν ένα ξέφρενο αγώνα σχεδιασμού προγραμμάτων δοκιμών πυρηνικών όπλων επιλέγοντας ανάλογες εκτάσεις της ενδοχώρας. Αντίθετα αυτών οι περισσότεροι πυρηνικοί επιστήμονες και μηχανικοί που συμμετείχαν στο πρόγραμμα Μανχάταν, στην κατασκευή της ατομικής βόμβας και εργάζονταν στα δύο κύρια εθνικά εργαστήρια, (όπως αποκαλούνται στις ΗΠΑ τα εθνικά κέντρα έρευνας ενέργειας), του Όουκ Ριτζ και Λος Άλαμος, συγκλονισμένοι από τον ακαριαίο όλεθρο των χιλιάδων θυμάτων αλλά και προκειμένου να διαφυλάξουν, έναντι αυτού, την υστεροφημία τους, αποφάσισαν να οργανωθούν ενάντια στις πυρηνικές δοκιμές. Έτσι στις 30 Νοεμβρίου 1945 οι παραπάνω συνέστησαν επιστημονική ομοσπονδία με τον αρχικό τίτλο "Ομοσπονδία Ατομικών Επιστημόνων".

Πρωταρχικός στόχος των εν λόγω επιστημόνων ήταν να ενημερώσουν και να πείσουν τους τότε κυβερνητικούς "υπεύθυνους" για τους τρεις μύθους που είχαν, στο μεταξύ, διαδοθεί εκείνη την εποχή.

1. Ότι είναι δυνατή η πραγματοποίηση ενός περιορισμένου πυρηνικού πολέμου, μη λαμβάνοντας υπόψη τη διασπορά της ραδιενέργειας.
2. Ότι είναι δυνατή η οργάνωση μιας αποτελεσματικής "πολιτικής άμυνας" κατά των πυρηνικών όπλων.
3. Ότι υφίστανται "ατομικά μυστικά" που αν τηρηθούν ως απόρρητα έναντι άλλων χωρών είναι δυνατόν να εξασφαλίσουν στις ΗΠΑ "πυρηνικό μονοπώλιο" .

Ουσιαστικά οι απομυθοποιήσεις των παραπάνω αντιλήψεων έθεσαν τις βάσεις της αναγκαιότητας ενός παγκόσμιου ελέγχου της πυρηνικής ενέργειας, την προώθηση της διεθνούς διαφάνειας και τον πυρηνικό αφοπλισμό, οι οποίες και οδήγησαν στην υπογραφή του γνωστού νόμου περί της Ατομικής Ενέργειας 1946, γνωστός και ως "Πράξη Μακ-Μαχόν 1946". Παράλληλα ξεκίνησε μια ευρείας κλίμακας ενημέρωσης του κοινού αλλά και των υπευθύνων κρατικών φορέων (πολιτικών και στρατιωτικών) για τη χάραξη της αμερικανικής πολιτικής επί της πυρηνικής ενέργειας.

Στις 6 Ιανουαρίου του 1946, η εν λόγω Ομοσπονδία άλλαξε το όνομά της σε Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων (FAS) διατηρώντας τον ίδιο σκοπό, δηλαδή για τον διεθνή έλεγχο και την αφοσίωσή στην ειρηνική χρήση, με δημόσια προώθηση της επιστήμης και της ελευθερίας των επιστημόνων στην επιστημονική έρευνα. Για το σκοπό αυτό, με μόνιμη έδρα στην Ουάσιγκτον ξεκίνησαν οι επαφές με διάφορα κυβερνητικά και μη πρόσωπα φυσικά και νομικά. Σημειώνεται ότι παράλληλα προς την Ομοσπονδία είχε κινηθεί και ο Άλμπερτ Αϊνστάιν που προεδρεύοντας στην "Επείγουσα Επιτροπή Ατομικών Επιστημόνων" που μόλις είχε συσταθεί δήλωνε :

«Η αποδεσμευμένη δύναμη του ατόμου έχει αλλάξει τα πάντα (εκτός) από τον δικό μας τρόπο του σκέπτεσθαι. Έτσι μένουμε έρμαια ενός ρεύματος που μας οδηγεί σε μια άνευ προηγουμένου καταστροφή.»

Παρά ταύτα δεν έπαψαν επίσημες φωνές να συνεχίζουν να επαναλαμβάνουν τους παραπάνω μύθους διεγείροντας τον φόβο στον βωμό των σκοπιμοτήτων. Μία από αυτές ήταν και του Ουίνστον Τσώρτσιλ στη διάρκεια της επίσκεψής του στις ΗΠΑ (1946), όταν στις 5 Μαρτίου μιλώντας στο Westminster College στο Φούλτον του Μισούρι, αναφερόμενος στο Σιδηρούν Παραπέτασμα, την ΕΣΣΔ, τις πρωτεύουσες των αρχαίων κρατών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης: Βαρσοβία, Βερολίνο, Πράγα, Βιέννη, Βουδαπέστη, Βελιγράδι, Βουκουρέστι και τη Σόφια, και τη δημιουργία του Ανατολικού Μπλοκ, πρόσθεσε::

«Θα ήταν εγκληματική τρέλα εάν οι ΗΠΑ μοιραστούν με άλλους τα ατομικά μυστικά», προειδοποιώντας τον κίνδυνο "κομουνιστικής πέμπτης φάλαγγας" που δρα στη Δύση.»

Παρόμοιες φωνές υπήρχαν και μέσα από το Κονγκρέσο όπως του γερουσιαστή Έντουιν Τζόνσον, (δημοκρατικού από το Κολοράντο) που εκφράζοντας και άλλους δήλωνε:

«Ο καλλίτερος τρόπος για να διατηρηθεί η ειρήνη είναι τα οράματα, το θάρρος, οι άφθονες ατομικές βόμβες, τα μοντέρνα αεροπλάνα, και οι στρατηγικά τοποθετημένες αεροπορικές βάσεις»

Τελικά μέχρι το 1948, η Ομοσπονδία είχε αυξηθεί σε είκοσι τοπικές ενώσεις, με 2.500 μέλη, έχοντας ήδη συμβάλει στο πέρασμα του νόμου McMahon και το "Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών", αλλά και επηρεάσει την αμερικανική θέση στον ΟΗΕ σε σχέση με τον διεθνή έλεγχο της ατομικής ενέργειαw και τον αφοπλισμό.

Πηγές

• "Ιστορία του 20ού αιώνα" τομ.5ος, (Ιστορία 20ού αιώνα) "Η Βόμβα" σελ. 2028, Έκδοση Χρυσός Τύπος - Αθήνα 1974.
• Ν. Ράπτης "Ο Εφιάλτης των Πυρηνικών" Εκδ. Καρρέ - Αθήνα 1986.
• Uhi Michel and Ensign Tod "Gl Guinea Pigs" (Wideview Books, 1980)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επίσημη ιστοσελίδα της FAS