Οράς Βερνέ

Ο Οράς Βερνέ (Horace Vernet, 1789 – 1863) ήταν Γάλλος ζωγράφος, γεννημένος στο Παρίσι. Ήταν απόγονος διάσημης οικογένειας ζωγράφων και γιος του ζωγράφου Κάρολου Βερνέ (Carle Vernet, 1758 – 1835). Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους οριενταλιστές καλλιτέχνες στη Δυτική Ευρώπη.

Οράς Βερνέ
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Horace Vernet (Γαλλικά)
Γέννηση	30  Ιουνίου 1789 Παρίσι
Θάνατος	17  Ιανουαρίου 1863 Παρίσι
Τόπος ταφής	Κοιμητήριο της Μονμάρτρης
Χώρα πολιτογράφησης	Γαλλία
Σπουδές	Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού
Ιδιότητα	ζωγράφος, φωτογράφος, στρατιωτικός, καλλιτέχνης γραφικών τεχνών και σκιτσογράφος
Τέκνα	Louise Vernet
Γονείς	Κάρολος Βερνέ
Αδέλφια	Καμίγ Φρανσουάζ Ζοζεφίν Βερνέ
Κίνημα	ρομαντισμός
Είδος τέχνης	έργο ιστορικής θεματολογίας, τοπιογραφία και προσωπογραφία
Καλλιτεχνικά ρεύματα	ρομαντισμός
Σημαντικά έργα	The battle of Jena, October 14, 1806, Boudines και Battle of Fontenoy, 11th of May 1745
Βραβεύσεις	Τάγμα της Αξίας για τις Τέχνες και Επιστήμες, Ιππότης του Τάγματος του Παναγίου Τάφου, Οικότροφος της Βίλλας των Μεδίκων (1782), Μέγας Αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής, Τάγμα του Αγίου Βλαδίμηρου, Γ΄ Τάξη, Τάγμα της Αγίας Άννης, Β΄ Τάξη, Τάγμα του Αγίου Στανισλάου, Β΄ Τάξη και Τάγμα του Αγίου Στανισλάου, Α΄ Τάξη
Χορηγός/οί	Ναπολέων Α΄ της Γαλλίας
Σχετικά πολυμέσα

Από το 1828 ως το 1833, ο Βερνέ διετέλεσε διευθυντής της Ακαδημίας της Γαλλίας στη Ρώμη. Από πολύ νωρίς επηρεάστηκε από τις διδαχές του Κλασικισμού και τα ρομαντικά έργα του Βικτόρ Ουγκό και του Λόρδου Βύρωνα, όπως ήταν Ο Γκιαούρης (1813) του τελευταίου. Το 1833 έκανε, μαζί με τον Άγγλο ζωγράφο Ουίλιαμ Ουάιλντ (William Wylde), το πρώτο ταξίδι του στην Αλγερία, χώρα που πολλές φορές ξαναεπισκέφτηκε. Η παραμονή του στην Αλγερία επηρέασε καθοριστικά το ζωγραφικό έργο του.

Ο ανιψιός του Frederic Goupil – Fresquet, με τον οποίο ο Βερνέ είχε ταξιδέψει στην Ελλάδα, την Αίγυπτο και το Μαρόκο, έγραψε μια περιγραφή του ταξιδιού τους «Το Ταξίδι στην Ανατολή με τον Οράς Βερνέ στα 1839 και 1840» (Le Voyage en Orient avec Horace Vernet en 1839 et 1840). Ο Βερνέ φιλοτέχνησε περισσότερους από 500 πίνακες και λιθογραφίες.

Αραβικός οριενταλισμός

Ο Βερνέ είχε αναπτύξει στενές σχέσεις με τον ισλαμικό κόσμο και ήταν θιασώτης του αραβικού τρόπου ζωής. Το 1848, σε μια ομιλία του στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Παρισιού, υποστήριξε την άποψη πως η τέχνη έπρεπε να απαλλαγεί από την ψευδοκλασική ενδυματολογική μόδα που κληρονόμησε από την Αναγέννηση και να υιοθετήσει τα ρούχα των σύγχρονων Αράβων, που μοιάζουν μ’ αυτά που φορούσαν οι Εβραίοι των βιβλικών χρόνων.

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1830, ο Βερνέ είχε υιοθετήσει τις αραβικές ενδυμασίες στους πίνακές του με βιβλικό ή θρησκευτικό περιεχόμενο, όπως «Η Ρεβέκα στο Πηγάδι» (που εκτέθηκε στο Σαλόν το 1835). Στο ίδιο πλαίσιο κινούνταν και άλλα δέκα έργα του με βιβλικές σκηνές, που σχεδόν όλα τους περιστρέφονταν γύρω από το θέμα της αποπλάνησης.

Το σπουδαιότερο έργο «οριενταλιστικής» έμπνευσης του Βερνέ, που αποδίδει με αυθεντικότητα το αισθησιακό περιβάλλον της Ανατολής, είναι ο πίνακας «Ιούδας και Θάμαρ» (1840, Συλλογή Ουάλας, Λονδίνο), όπου η Χαναναία Θάμαρ εικονίζεται μεταμφιεσμένη σε πόρνη, με το ένα στήθος της γυμνωμένο και ξεγύμνωτο τον ένα μηρό της, με υποκριτικά μισοκαλυμμένο το πρόσωπό της που μόνο τα προκλητικά μάτια της φαίνονται, να προσπαθεί να αποπλανήσει τον πεθερό της Ιούδα. Το ίδιο «ανατολίτικο» περιβάλλον κυριαρχεί και στους πίνακες «Ο Ιωσήφ προδίδεται από τα αδέλφια του» (1853) και «Το πανωφόρι του Ιωσήφ» (1853).

Οι αντιδράσεις απέναντι στην «οριενταλιστική» θεωρία και το ζωγραφικό έργο του Βερνέ υπήρξαν έντονα εχθρικές. Το έργο του αμφισβητήθηκε ενόσω ακόμη ζούσε, ιδίως από τον Μπωντλαίρ, ο οποίος του καταλόγισε έλλειψη ενότητας στις συνθέσεις του, ενώ ο Θεόφιλος Γκωτιέ αντέδρασε βίαια στο γεγονός ότι ο Βερνέ απεμπολούσε στους πίνακές του τη «βιβλική σοβαρότητα».

Υμνητής της αποικιοκρατίας

Ο Οράς Βερνέ έγινε κυρίως γνωστός ως ζωγράφος στρατιωτικών θεμάτων. Λόγω των βοναπαρτικών ιδεών του αποκλείστηκε από το Σαλόν του 1822, όπου παρουσίασε το «Πρόχωμα του Κλισύ» (Μουσείο του Λούβρου), θέμα που αναφερόταν στην άμυνα του Παρισιού. Ο Κάρολος Ι΄ εκτίμησε τη δουλειά του και του παρήγγειλε μια οροφή για το Λούβρο: «Ο Ιούλιος Β΄ σε συζήτηση με τον Μπραμάντε, τον Ραφαήλ και τον Μιχαήλ Άγγελο».

Μετά το ταξίδι του στην Αλγερία το 1833, ο Βερνέ έγινε ο υμνητής των γαλλικών αποικιακών κτήσεων. Ο Λουδοβίκος Φίλιππος του ανέθεσε να φιλοτεχνήσει μεγάλες συνθέσεις από την πολιορκία της Κωνσταντίνης για την Πινακοθήκη των Μαχών στο Ανάκτορο των Βερσαλλιών. Ο Βερνέ απεικόνισε επίσης την «Κατάληψη του σπιτιού του Αμπντ ελ-Καντέρ» (1845), τη «Μάχη του Ιλύ» (Isly) (1846) κ. ά. Ο ρόλος του Βερνέ ως επίσημου ζωγράφου της Βασιλικής Αυλής δεν ατόνησε με τη Δεύτερη Αυτοκρατορία, όταν φιλοτέχνησε την προσωπογραφία του Ναπολέοντος Γ' και την εκστρατεία της Κριμαίας.

Ανάμεσα στις εκατοντάδες των έργων του περιλαμβάνονται: «Ο Μαζέπα και οι λύκοι» (1826, Μουσείο Καλβέ), «Πολωνός Προμηθέας» (1831), «Ο Άραβας παραμυθάς» (1833), «Ο Άγγελος του Θανάτου» (1851, Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη), «Οδόφραγμα στην Οδό Σουφλό στις 24 Ιουνίου 1848» κ. ά.

• Επιλογή έργων
• 
  Ο τραυματισμός του σκυλιού του συντάγματος, 1819, Λονδίνο, Συλλογή Ουάλλας
• 
  Ο Ιούλιος Β΄ αποφασίζει τα έργα του Βατικανού και του Αγίου Πέτρου, 1827, Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου (τοιχογρ.οροφής - δεξιά του πάπα οι Μιχαήλ Άγγελος, Μπραμάντε και Ραφαήλ)
• 
  Ξεκινώντας για κυνήγι στα έλη του Ποντίνο, 1833, Ουάσινγκτον, Εθνική Πινακοθήκη
• 
  Σκλαβοπάζαρο, 1836, Βερολίνο, Άλτε Νατσιονάλγκαλερί
• 
  Η Μάχη της Ιένας, 1836, Ανάκτορο των Βερσαλλιών
• 
  Ιούδας και Θάμαρ, 1840, Λονδίνο, Συλλογή Ουάλλας
• 
  Ο τελευταίος Γρεναδιέρος του Βατερλώ, 1863, ιδιωτική συλλογή
• 
  Η νίκη των Γάλλων επί των Πρώσων στη μάχη του Βαλμί (1826)

Πηγές

• Gerard – Georges Lemaire: “The Orient in Western Art” (English edition), pp. 180 - 181 & 347, Koenemann, 2005.
• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, λήμμα «Βερνέ, Οράς Βερνέ», τόμος 14, σελ. 116, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996.