Ορατότης μηδέν

Το Ορατότης μηδέν είναι έγχρωμη ελληνική κοινωνική και δραματική ταινία, που γυρίστηκε το 1969 και έκανε πρεμιέρα στις 5 Ιανουαρίου 1970. Η σκηνοθεσία και το σενάριο είναι του Νίκου Φώσκολου και η παραγωγή της Φίνος Φιλμ. Πρωταγωνιστούν οι Νίκος Κούρκουλος, Μαίρη Χρονοπούλου και Μάνος Κατράκης.

Ορατότης μηδέν
Κινηματογραφική αφίσα
Σκηνοθεσία	Νίκος Φώσκολος
Παραγωγή	Φίνος Φιλμ
Σενάριο	Νίκος Φώσκολος
Πρωταγωνιστές	Νίκος Κούρκουλος, Μαίρη Χρονοπούλου, Μάνος Κατράκης, Σπύρος Καλογήρου, Άγγελος Αντωνόπουλος, Ζώρας Τσάπελης, Γιάννης Αργύρης, Νίκος Γαλανός, Ερρίκος Κονταρίνης, Ρένα Πασχαλίδη και Βαγγέλης Καζάν
Μουσική	Μίμης Πλέσσας
Τραγούδι	Στράτος Διονυσίου
Φωτογραφία	Νίκος Δημόπουλος
Μοντάζ	Πέτρος Λύκας
Σκηνογραφία	Μάρκος Ζέρβας
Πρώτη προβολή	5 Ιανουαρίου 1970
Κυκλοφορία	15 Μαρτίου 2006 (DVD)
Διάρκεια	113΄
Προέλευση	Ελλάδα
Γλώσσα	Ελληνικά
δεδομένα ()

Πλοκή

Μια νύχτα με θύελλα δέκα μποφόρ, το ατμόπλοιο «Χριστίνα» της Ναυτεμπορικής Ρίχτερ βυθίζεται με εικοσιέξι νεκρούς και μοναδικό επιζώντα, τον Άγγελο Κρεούζη (Νίκος Κούρκουλος). Οι ανακρίσεις που ακολουθούν αποδεικνύουν ότι το καράβι διαλύθηκε από έκρηξη στους λέβητες λόγω κακής συντήρησης και ρητής εκβιαστικής εντολής του πλοιοκτήτη στο πλήρωμα να πλεύσουν με αυξημένη ταχύτητα για να κερδίσουν χρόνο. Ο Κρεούζης, ως βασικός μάρτυρας κατηγορίας, με την κατάθεση και τις αποδείξεις του, κερδίζει τη δίκη αποκαθιστώντας την τιμή των νεκρών συναδέλφων του. Με τη λήξη των ανακρίσεων, όμως, το μέλλον του Κρεούζη καταστρέφεται. Καμιά ναυτιλιακή εταιρεία δεν θέλει πλέον να τον προσλάβει. Τότε ο Κρεούζης αποφασίζει να αλλάξει τακτική. Προσλαμβάνεται στην εταιρεία Ρίχτερ και γίνεται υπεύθυνος της νυχτερινής βάρδιας. Κατορθώνει να παντρευτεί την κόρη του ιδιοκτήτη (Μάνος Κατράκης), τη Χριστίνα Ρίχτερ (Μαίρη Χρονοπούλου), κάνοντάς την να τον ερωτευθεί και προάγεται σε γενικό διευθυντή της εταιρείας των ναυπηγείων Ρίχτερ. Η Χριστίνα κάνει προσπάθειες να εντάξει τον Άγγελο στον κοινωνικό της κύκλο και εκείνος εγκαταλείπει όλους τους παλιούς γνωστούς του, ενώ μάταια προσπαθούν να τον μεταπείσουν ο αδελφός του, ο Κωστής (Νίκος Γαλανός), η πρώην κοπέλα του, η Νίκη (Άννα Βαγενά), και ο αδελφός της, ο Γεράσιμος (Βαγγέλης Καζάν). Κάποια στιγμή, όμως, καταλαβαίνει ότι και ο ίδιος είναι ένας από τους υπευθύνους ενός νέου ναυαγίου. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τον θάνατο του Κωστή, κάνουν τον Άγγελο να μετανιώσει και να αναθεωρήσει τον τρόπο ζωής του.

Σκηνή από τις ανακρίσεις του ναυαγίου. Ο Κρεούζης καταγγέλλει αυτούς που τον χτύπησαν για να τον εκφοβίσουν.

Διανομή ρόλων

• Νίκος Κούρκουλος – Άγγελος Κρεούζης
• Μαίρη Χρονοπούλου – Χριστίνα Ρίχτερ
• Μάνος Κατράκης – Χορστ Ρίχτερ
• Νίκος Γαλανός – Κωστής Κρεούζης
• Άγγελος Αντωνόπουλος – Νικολάου
• Σπύρος Καλογήρου – Ηρόδοτος Ρίχτερ
• Ζώρας Τσάπελης – μέλος ανακριτικής επιτροπής
• Γιάννης Αργύρης – πρόεδρος ανακριτικής επιτροπής
• Βαγγέλης Καζάν – Γεράσιμος
• Άννα Βαγενά – Νίκη
• Τζένη Ζαχαροπούλου – Μαίρη
• Νάσος Κεδράκας – ναυτιλιακός πράκτορας
• Δημήτρης Κουκής – Ρωσίδης
• Άρης Τσιούνης
• Ρένα Πασχαλίδου – σπιτονοικοκυρά
• Νίκος Λυκομήτρος – άνδρας στην παραλία
• Ερρίκος Κονταρίνης
• Δημήτρης Καρυστινός – μπράβος
• Ανθή Γούναρη – καλεσμένη δεξίωσης

Παραγωγή και παραλειπόμενα

Η ταινία αποτελεί μια κοινωνική κατακραυγή ενάντια στην πλεονεξία των μεγαλοεπιχειρηματιών της μεταπολεμικής Ελλάδας. Το μήνυμα του έργου κορυφώνεται στην απαγγελία του χωρίου της Καινής Διαθήκης «τί γὰρ ὠφελεῖται ἄνθρωπος ἐὰν τὸν κόσμον ὅλον κερδήσῃ, τὴν δὲ ψυχὴν αὐτοῦ ζημιωθῇ;» (Από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, 16/ΙΣΤ:26).

Επίσης, εμβληματική φράση και σήμα κατατεθέν για τον πρωταγωνιστή Νίκο Κούρκουλο έγινε από την συγκεκριμένη ταινία το "Όχι άλλο κάρβουνο", το οποίο εκφωνεί με οργή και αγανάκτηση δευτερόλεπτα πριν αναφέρει τις καταστροφικές εκρήξεις στο πλοίο, έκφραση η οποία αποτέλεσε λαϊκό ρητό και χρησιμοποιείται συχνά.

Η ταινία πρόκειται για την πρώτη κινηματογραφική εμφάνιση της Άννας Βαγενά.

Μια επικίνδυνη σκηνή, όπου ο Άγγελος διασώζεται με τη βοήθεια ενός ελικοπτέρου, γυρίστηκε χωρίς κασκαντέρ, με τον ίδιο τον Νίκο Κούρκουλο. Ο ίδιος είπε για το περιστατικό σε συνέντευξή του, η οποία παρατίθεται στο βιβλίο Ταινίες για φίλημα του Ιάσονα Τριανταφυλλίδη (2000):

«Είχαν ακροβολιστεί πέντε κάμερες με τηλεφακούς σε σκάφη, γύρω από το μέρος στο οποίο θα έπεφτα. Ο καπετάνιος του λιμενικού που με μετέφερε στον χώρο όπου θα γινόταν το γύρισμα, μου είπε πως είναι επικίνδυνο να πέσω σε εκείνο το σημείο γιατί από εκεί περνούσαν πλοία που πετούσαν φαγητά στη θάλασσα και μαζεύονταν σκυλόψαρα. Εγώ δεν ήμουν κασκαντέρ, ούτε λοκατζής για να κάνω τέτοια σκηνή. Έπεσα λοιπόν στη θάλασσα, ήρθε το ελικόπτερο αλλά η δίνη που δημιουργούσε ο έλικας του στο νερό σου τρύπαγε το πρόσωπο. Κατάφερα να πιαστώ στο σχοινί, με ανέβασε το ελικόπτερο και έγινε το πλάνο. Γυρίσαμε τη σκηνή τρεις φορές».

Το τραγούδι «Βρέχει φωτιά στη στράτα μου» που γράφτηκε για την ταινία από τον Μίμη Πλέσσα σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου και ερμηνεύτηκε από τον Στράτο Διονυσίου έγινε ένα από τα σημαντικότερα τραγούδια του ελληνικού ρεπερτορίου. Ο Στράτος Διονυσίου, άγνωστος μέχρι τότε, έγινε αμέσως αστέρι του τραγουδιού μόνο με την φωνή του, αφού το τραγούδι του ακούγεται μόνο από ένα πικάπ, χωρίς να παρουσιάζεται ο ίδιος στην οθόνη.

Η ταινία είχε μεγάλη εμπορική επιτυχία τη σεζόν του 1969-1970, κόβοντας 640.720 εισιτήρια, γεγονός που την κατέταξε 2η ανάμεσα σε 99 ταινίες της ίδιας σεζόν. Κυκλοφόρησε και με τη μορφή DVD στις 15 Μαρτίου 2006.

Βιβλιογραφία

• Chrysagis, Evangelos· Karampampas, Panas. Collaborative Intimacies in Music and Dance. online: Berghahn Books. σελ. 193. ISBN 9781785334542. 
• Τριανταφυλλίδης, Ιάσων (2000). Ταινίες για φίλημα: ένα αφιέρωμα στον Φιλοποίμενα Φίνο και τις ταινίες του. Αθήνα: Εξάντας. ISBN 978-960-256456-1. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ορατότης μηδέν  στην IMDb
• Ορατότης μηδέν στο retrodb.gr
• Ορατότης μηδέν στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος
• Ορατότης μηδέν στο πρώην Cine.gr (αρχειοθετημένο στο Wayback Machine)
• Ορατότης μηδέν στην Φίνος Φιλμ