Ο Χαφιές

αστυνομική γαλλική ταινία του Ζαν-Πιερ Μελβίλ

Ο Χαφιές (γαλλικά: Les Doulos‎‎) είναι Γαλλική αστυνομική δραματική ταινία του 1962 σε σενάριο και σκηνοθεσία του Ζαν-Πιέρ Μελβίλ. Πρωταγωνιστούν οι Ζαν Πολ Μπελμοντό, Σερζ Ρετζιανί και Μισέλ Πικολί.[7]

Ο Χαφιές
(Les Doulos)
ΣκηνοθεσίαΖαν-Πιερ Μελβίλ[1][2][3]
ΠαραγωγήΚάρλο Πόντι
ΣενάριοΖαν-Πιερ Μελβίλ
ΠρωταγωνιστέςΖαν Πολ Μπελμοντό[2][4][3], Σερζ Ρετζιανί[2][4][3], Ζαν Ντεσαγί[2][4][5], Μισέλ Πικολί[4][3][5], Σαρλ Μπαγιάρ[4], Σαρλ Μπουιγιό[4], Christian Lude[2][4], Daniel Crohem[4], Ντομινίκ Ζαρντί[4], Georges Sellier[4], Μαρσέλ Κουβελίε[2][4][5], Φιλίπ Μαρτς[2][4], Φιλίπ Ναχόν[4][5], Ρενέ Λεφέβρ[2][4][3], Robert Blome[4], Φαβιέν Νταλί, Ζακ Λεονάρ, Monique Hennessy, Carl Studer και Φόλκερ Σλέντορφ[6]
ΜουσικήΖακ Λουσιέρ και Paul Misraki
ΦωτογραφίαNicolas Hayer
Εταιρεία παραγωγήςStudioCanal
ΔιανομήCecchi Gori Group και Netflix
Πρώτη προβολή1962
Διάρκεια108 λεπτά
ΠροέλευσηΓαλλία και Ιταλία
ΓλώσσαΓαλλικά

Στην αρχή της ταινίας ο σκηνοθέτης εξηγεί ότι ο τίτλος της ταινίας (Doulos) αναφέρεται τόσο σε ένα είδος καπέλου όσο και στην αργκό του γαλλικού υποκόσμου, που αναφέρεται σε έναν πληροφοριοδότη της αστυνομίας.

Πλοκή Επεξεργασία

Ο Μορίς Φοζέλ, ο οποίος μόλις απελευθερώθηκε από τη φυλακή μετά από έξι χρόνια φυλάκισης, συναντά έναν φίλο του, τον Ζιλμπέρ, ο οποίος εκτιμά την αξία των κοσμημάτων από μια πρόσφατη ληστεία. Ο Μορίς σχεδιάζει να κάνει μια ληστεία την επόμενη μέρα με δύο συνεργούς του, τον Σιλιέν και τον Ρεμύ. Ο Μορίς σκοτώνει τον Ζιλμπέρ με το όπλο του Ζιλμπέρ και κλέβει τα κοσμήματα καθώς και ένα μεγάλο χρηματικό ποσό. Αργότερα αποκαλύπτεται ότι ο Ζιλμπέρ σκότωσε τη φίλη του Μορίς, Αρλέτ, για να την εμποδίσει να ενημερώσει την αστυνομία όταν ο Μορίς στάλθηκε στη φυλακή έξι χρόνια πριν. Ο Μορίς φεύγει από το σπίτι καθώς ο Νουτέτσιο και ο Αρμάν, εξέχοντες γκάνγκστερ, φτάνουν για να μαζέψουν τα κοσμήματα. Ο Μορίς θάβει τα κοσμήματα, τα χρήματα και το όπλο κάτω από μια λάμπα σε ενα δρόμο.

Στην συνέχεια ο Μορίς περνά το βράδυ στο διαμέρισμα της φίλης του Τερέζ. Ο Σιλιέν φτάνει την επόμενη μέρα με τον φίλο του Μορίς, Ζαν για να του παραδώσει τον εξοπλισμό για τη ληστεία εκείνο το βράδυ. Όταν ο Σιλιέν φεύγει από το διαμερισμα της Τερεζ κατευθύνεται σε ένα τηλεφωνικό θάλαμο για να καλέσει τον Επιθεωρητή Σαλινιάνι.

Εκείνο το βράδυ, ο Μορίς και ο Ρεμύ φεύγουν για να κλέψουν ένα σπίτι στο εύπορο προάστιο του Παρισιού, Νεγί. Εν τω μεταξύ, ο Σιλιέν πηγαίνει στο διαμέρισμα της Τερέζ, στη συνέχεια την χτυπά και τη δένει σε ένα καλοριφέρ στον τοίχο, απαιτώντας να μάθει τη διεύθυνση της ληστείας. Η Τερέζ μετά από μερικές σφαλιάρες του Σιλιέν, τελικά αναγκάζεται και μαρτυρά την διεύθυνση του σπιτιού που θα κάνει ληστεία ο Μορίς με τον Ρεμύ. Ο Μορίς με τον Ρεμύ φτάνουν στην βίλα, πηδάνε μέσα στην αυλή και αφού ακινητοποιήσουν έναν φίλο του ιδιοκτήτη, ο οποίος εκτελούσε χρέη φύλακα, κατευθύνονται στο χρηματοκιβώτιο της βίλας. Ο Ρεμύ αναλαμβάνει να ανοίξει το χρηματοκιβώτιο με ένα τρυπάνι, και ο Μορίς βγαίνει έξω για να παρακολουθεί. Εν τω μεταξύ φτάνει η αστυνομία και προσπαθει να αποκλείσει την περιοχή και να συλλάβει τους διαρρήκτες. Ο Μορίς βλέποντας τους αστυνομικούς, μπαίνει μέσα στην βίλα να ειδοποιήσει τον Ρεμύ, βρίζοντας ταυτόχρονα τον Σιλιέν, καθώς θεωρεί οτι τον κάρφωσε στην αστυνομία. Ο Μορίς και ο Ρεμύ τρέχοντας να ξεφύγουν δέχονται πυροβολισμούς από την αστυνομία. Ο επιθεωρητής Σαλινιάνι πυροβολεί προς τον Μορίς και τον Ρεμύ, σκοτώνοντας θανάσιμα τον Ρεμύ. Ο Μορίς και ο Σαλινιάνι ανταλλάσουν πυρά με αποτέλεσμα ο Μορίς να τραυματιστεί στον ώμο και ο Σαλινιάνι να σκοτωθεί. Ο Μορίς αφήνει το όπλο στο χέρι του Ρεμύ και συνεχίζει να τρέχει, ώσπου κάποια στιγμή σταματά και πέφτει στο έδαφος. Τότε εμφανίζεται ένα αυτοκίνητο, σταματά μπροστά του και τον τραβά μέσα.

Ο Μορίς ξυπνά στο διαμέρισμα του Ζαν, αλλά ούτε ο Μορίς ούτε η σύζυγος του Ζαν, Ανίτα ξέρουν ποιος τον έφερε εκεί. Ο Μορίς αποφασίζει να βρει τον Σιλιέν, ο οποίος πιστεύει ότι τον κάρφωσε στην αστυνομία. Φεύγει από την Ανίτα, αφήνοντας ένα διάγραμμα που δείχνει πού έθαψε τα κοσμήματα, τα χρήματα και το όπλο, λέγοντάς της να το δώσει στον Ζαν αν του συμβεί κάτι. Επειδή η αστυνομία γνωρίζει ότι ο Σιλιέν κάλεσε τον Σαλινιάνι, υποθέτουν ότι έχει πληροφορίες για την αποτυχημένη ληστεία. Τον ρωτούν, ελπίζοντας να πάρει το όνομα του συνεργού του Ρεμύ, αλλά ο Σιλιέν τους λέει ότι δεν ήταν ο πληροφοριοδότης. Αναφέρει ότι ελπίζει να βγει από τον υπόκοσμο και να ζήσει σε ένα σπίτι που έχει χτίσει στο Ποντιερύ. Ο επιθεωρητής Κλάιν αποκαλύπτει ότι το αυτοκίνητο που έσωσε τον Μορίς βρέθηκε σε ενα γκρεμό, με το πτώμα της Τερέζ μέσα.

Η αστυνομία υποψιάζεται επίσης τον Μορίς για τη δολοφονία του Ζιλμπέρ. Απειλούν να εμπλέξουν ψευδώς τον Σιλιέν σε μια υπόθεση ναρκωτικών, εκτός εάν τους βοηθήσει να βρουν τον Μορίς. Ο Σιλιέν αναγκαζεται και συμμορφώνεται, βοηθώντας στον εντοπισμό του Μορίς. Ο Μορίς συλλαμβάνεται και κατά την ανακρισή του ισχυρίζεται ότι ο Ζιλμπέρ σκοτώθηκε την στιγμή που ο ίδιος βρισκόταν σε ένα άλλο δωμάτιο του σπιτιού. Ο επιθεωρητής Κλάιν του προσφέρει την δυνατότητα να αφεθεί ελευθερος εάν έχει πληροφορίες σχετικά με τη ληστεία στο Νεγί, αλλά ο Μορίς ισχυρίζεται ότι δεν έχει καμία πληροφορία. Στην συνέχεια προφυλακίζεται, όπου συναντά έναν φυλακισμένο που ονομάζεται Κερν.

Ο Σιλιέν βρίσκει τα θαμμένα κοσμήματα, τα χρήματα και το όπλο κάτω από το λαμπτήρα που είχε κρύψει ο Μορίς. Επισκέπτεται το κλαμπ του Νουτέτσιο και μιλά με την Φαμπιέν, μια πρώην φίλη του. Της προσφέρει να την βοηθήσει να βγει από τη σχέση της με τον Νουτέτσιο εάν θα καταθέσει ότι ο Νουτέτσιο και ο Αρμάν σκότωσαν τον Ζιλμπέρ. Η Φαμπιέν διστάζει στην αρχή αλλά τελικά συμφωνεί. Ο Σιλιέν σκοτώνει τον Νουτέτσιο και τοποθετεί τα κοσμήματα στο χρηματοκιβώτιο του, ενώ η Φαμπιέν καλεί τον Αρμάν να του πει ότι ο Νουτέτσιο βρήκε τα κλεμμένα κοσμήματα και θέλει να τον δει. Όταν ο Άρμαντ φτάνει στο κλαμπ, ο Σιλιέν τον σκοτώνει, σκηνοθετώντας τη σκηνή για να μοιάζει ότι σκότωσε ο ένας τον άλλον.

Με τους Νουτέτσιο και Αρμάν νεκρούς και με την ευρέση των κοσμήματων του Ζιλμπέρ, ο Μορίς απελευθερώνεται από τη φυλακή. Ο Μορίς συναντά τον Ζαν και τον Σιλιέν και του αποκαλύπτουν ότι ο Σιλιέν δεν ήταν ο πληροφοριοδότης και στην πραγματικότητα είχε κάνει διάφορους ελιγμούς για να βγάλει τον Μορίς από τη φυλακή. Αν και ο Σιλιέν ήταν φίλος του Σαλινιάνι, δεν τον ενημέρωσε για τη ληστεία. Ωστόσο, αναγνώρισε την Τερέζ ως έναν από τους πληροφοριοδότες του Σαλινιάνι. Τη νύχτα της ληστείας, ο Σιλιέν επικοινώνησε με τον Σαλινιάνι για να τον καλέσει να φάνε μαζί, ωστόσο ο Σαλινιάνι του αποκάλυψε ότι θα πήγαινε να συλλάβει δύο διαρρήκτες στο Νεγί. Ο Σιλιέν έλαβε τη διεύθυνση από την Τερέζ και πήγε στο Νεγί για να αποτρέψει την σύλληψη του Μορίς και του Ρεμύ. Έφτασε εγκαίρως για να πάρει τον Μορίς και να τον πάει στο διαμέρισμα του Ζαν.

Ο Σιλιέν ανακοινώνει ότι θα μετακομίσει με την Φαμπιέν στο σπίτι του στο Ποντιερύ. Ωστόσο, ενώ ήταν στη φυλακή, ο Μορίς ανέθεσε στον συγκρατούμενο του Κερν να σκοτώσει τον Σιλιέν, υποσχόμενος τα χρήματα που έκλεψε από τον Ζιλμπέρ σε αντάλλαγμα. Ο Κερν πηγαίνει στο σπίτι του Σιλιέν και τον περιμένει. Ο Μορίς διαπιστώνοντας ότι ο Σιλιέν δεν είναι ο χαφιές, καταφέρνει να φτάσει στο Ποντιερύ πριν από τον Σιλιέν, αλλά ο Κερν μη έχοντας καλή ορατότητα τον πυροβολεί, προφανώς θεωρώντας οτι ήταν ο Σιλιέν. Όταν φτάνει ο Σιλιέν στο σπίτι του, βλέπει τον Μορίς στο έδαφος του σαλονιού, ο οποίος ψελλίζει και προειδοποιεί τον Σιλιέν ότι κάποιος τον περιμένει πίσω από ένα παραβάν. Ο Σιλιέν πυροβολεί προς τα εκεί, σκοτώνοντας τον Κερν, ο οποίος την τελευταία στιγμή πυροβολεί τον Σιλιέν επίσης θανάσιμα.

Διανομή ρόλων Επεξεργασία

Κυκλοφορία Επεξεργασία

Στην Ελλάδα η ταινία κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στις 5 Ιανουαρίου 1964 στις κινηματογραφικές αίθουσες Ρεξ και Άντζελα στην Αθήνα.[8]

Υποδοχή Επεξεργασία

Κριτικές Επεξεργασία

Η ταινία κατατάσσεται στον αριθμό 472 στη λίστα του περιοδικού Empire 2008 με τις 500 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών.[9]

Η ταινία έλαβε πολύ καλές κριτικές στη Γαλλία. Η Κλοντ Μπειλί έγραψε στο Cahiers du Cinema με επιρροή ότι ο χαφιές είχε «ηθικό προβληματισμό» για την αλήθεια και τα ψέματα και έδειξε μια «εξαιρετική ακρίβεια του τεχνίτη, μια υψηλή αγάπη για το στυλ». Η βιογράφος του Μελβίλ, Ζινέτ Βινσεντό, σημείωσε στην κριτική της για την ταινία: «Οι αναφορές στην αριστοκρατική τεχνική, η ηρεμία, το ελλειπτικό στυλ και η αφηγηματική απόδοση κοίταξαν σχεδόν κάθε κριτική, που συνοψίστηκε από την L'Express ως «σχεδόν τελειότητα του χαφιέ ».[10]

Η σύγχρονη αμερικανική αδιαφορία για το έργο του Μελβίλ χαρακτηρίστηκε από μια κριτική του 1964 στους New York Times, η οποία χαρακτήρισε την ταινία κουραστική, υπερβολικά ομιλητική και γεμάτη μπερδεμένες αναφορές σε άσχετα γεγονότα. Θεωρούσε την ταινία ψευδοδιαλεκτική και επιφανειακή.[11]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. www.imdb.com/title/tt0054821/. Ανακτήθηκε στις 11  Ιουλίου 2016.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 www.ofdb.de/film/27829,Der-Teufel-mit-der-wei%C3%9Fen-Weste. Ανακτήθηκε στις 11  Ιουλίου 2016.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=918.html. Ανακτήθηκε στις 11  Ιουλίου 2016.
  4. 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 www.imdb.com/title/tt0054821/fullcredits. Ανακτήθηκε στις 11  Ιουλίου 2016.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 www.filmaffinity.com/en/film730289.html. Ανακτήθηκε στις 11  Ιουλίου 2016.
  6. (Τσεχικά) Česko-Slovenská filmová databáze. 2001.
  7. «doulos-the-finger-man» (στα Αγγλικά). en.unifrance.org. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2024. 
  8. «Ο χαφιές» (PDF). Ψηφιακό Αρχείο Εφημερίδων και Περιοδικού Τύπου - Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος. Εφημερίδα Ελευθερία. 5 Ιανουαρίου 1964. σελ. 3η. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2023. 
  9. Empire: Features: 500 Greatest Movies of all time: #472: Le Doulos
  10. Jean-Pierre Melville: An American in Paris, p. 142.
  11. Crowther, Bosley (3 March 1964). «Belmondo as Crafty Informer: Doulos – the Finger Man' at Beekman». New York Times. https://www.nytimes.com/movie/review?res=9B04E1DD1230E033A25750C0A9659C946591D6CF. Ανακτήθηκε στις 7 December 2017. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία