Ο άνθρωπος από σίδερο

Πολωνικές ταινίες

Η ταινία Ο άνθρωπος από σίδερο (πολωνικά: Człowiek z żelaza, αγγλικά: Man of Iron) είναι μια πολωνική δραματική - ιστορική ταινία του 1981, σε σκηνοθεσία Αντρέι Βάιντα, βασισμένη σε σενάριο του Αλεξάντερ Τσίμπορ-Ρίλσκι. Πρωταγωνιστούν οι Γέρζι Ραντζιβίλοβιτς και Κριστίνα Γιάντα. Η ταινία αποτελεί συνέχεια της ταινίας του Βάιντα Ο άνθρωπος από μάρμαρο του 1977. Κεντρικό πρόσωπο της ταινίας είναι ο Maciek Tomczyk (Μάτσιεκ Τόμτσικ), γιος του Mateusz Birkut (Ματέους Μπίρκουτ), ο οποίος ήταν ο πρωταγωνιστής της προηγούμενης ταινίας. Η παρούσα ταινία αποσαφηνίζει ταυτόχρονα και το τέλος της πρώτης ταινίας, καταδεικνύοντας ότι ο Μπίρκουτ σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια ταραχών το 1970.[1] Ο Τόμτσικ εδώ εμπλέκεται σε μια αντικυβερνητική εργατική κίνηση και αναφέρεται ως "ο άνθρωπος που ξεκίνησε τις κινητοποιήσεις στο Ναυπηγείο του Γκντανσκ". Απέναντί του ένας δημοσιογράφος, ο οποίος εργάζεται για την κυβέρνηση και του έχει ανατεθεί να δυσφημίσει τον Τόμτσικ και μέσω αυτού την απεργιακή επιτροπή. Ο ρόλος αποτελεί έναν σαφή παραλληλισμό προς το πρόσωπο του Λεχ Βαλέσα (ο οποίος μάλιστα εμφανίζεται στην ταινία).

Ο άνθρωπος από σίδερο
Człowiek z żelaza
Κινηματογραφική αφίσα της ταινίας.
ΣκηνοθεσίαΑντρέι Βάιντα
ΠαραγωγήZespól Filmowy "X"
ΣενάριοΑλεξάνταρ Σκίμπορ Ρίλσκι
ΠρωταγωνιστέςΓέρζι Ραντζιβίλοβιτς
Κριστίνα Γιάντα
ΜουσικήΑντρέι Κορζίνσκι
ΦωτογραφίαΈντουαρντ Κλοσίνσκι
ΜοντάζΧαλίνα Προύγκαρ-Κέτλιν
Εταιρεία παραγωγήςZespól Filmowy "X"
ΔιανομήUnited Artists και Netflix
Πρώτη προβολή27 Ιουλίου 1981
Διάρκεια153΄
ΠροέλευσηΠολωνία
ΓλώσσαΠολωνικά

Η ταινία δημιουργήθηκε στο διάστημα μεταξύ της ίδρυσης του Συνδικάτου Αλληλεγγύη το 1979 και της κήρυξης του Στρατιωτικού Νόμου τον Δεκέμβριο του 1981, με την νέα πολωνική ηγεσία υπό τον Στρατηγό Γιαρουζέλσκι να την λογοκρίνει, επιβάλλοντας περιορισμό και εντέλει πλήρη απαγόρευση προβολής της στην Πολωνία.[2] Αντιθέτως στο εξωτερικό η ταινία έτυχε αναγνώρισης, κερδίζοντας τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών του 1981.[3] Επίσης υπήρξε υποψήφια για Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας το 1982.[4]

Πλοκή Επεξεργασία

Η ταινία τοποθετείται στο Γκντανσκ του 1980. Στα ναυπηγεία της πόλης οι εργάτες απεργούν. Μεταξύ αυτών οργανωτικό ρόλο παίζει ο ακτιβιστής και μέλος του Συνδικάτου Μάτσιεκ Τόμτσικ. Ένας φιλοκαθεστωτικός ραδιοφωνικός δημοσιογράφος και συντάκτης, ονόματι Βίνκελ, στέλνεται εκεί από τον αρχηγό της Ραδιοφωνικής Επιτροπής, ώστε να συλλέξει ενοχοποιητικά στοιχεία σε βάρος του Τόμτσικ.

Σε μια αναδρομή στο παρελθόν βλέπουμε τον Τόμτσικ ως ηγετικό στέλεχος των φοιτητών να συμμετέχει τον Μάρτη του 1968 στις φοιτητικές ταραχές της Πολωνίας και να προσπαθεί -μάταια- να πείσει τον ναυτεργάτη πατέρα του να υποκινήσει τους εργάτες των ναυπηγείων σε συμπόρευση. Αργότερα, τον Δεκέμβρη του 1970, κατά τη διάρκεια της εργατικής εξέγερσης οι ρόλοι αντιστρέφονται και οι φοιτητές αρνούνται να συμμετάσχουν στην κίνηση των εργατών. Κατά τη διάρκεια αυτών των ταραχών ο Ματέους Μπίρκουτ, πατέρας του Τόμτσικ, δολοφονείται από παραστρατιωτικούς. Ο Τόμτσικ εγκαταλείπει τις σπουδές του και γίνεται λιμενεργάτης. Αποπέμπεται όταν προσπαθεί να συνδικαλίσει τους εργάτες και να τους παρακινήσει σε εξέγερση, ενώ στη συνέχεια φυλακίζεται. Μετά την αποφυλάκιση επανέρχεται στην εργασία του.

Ξανά στο παρόν, βλέπουμε τον Βίνκελ ως δημοσιογράφο προσκείμενο στην κυβέρνηση, να εμποδίζεται από τους απεργούς να πλησιάσει την πύλη των ναυπηγείων. Στο πλήθος που βρίσκεται κοντά στην πύλη, ο Βίνκελ ξεχωρίζει έναν φίλο του, τον Τζίτκα, ο οποίος προηγουμένως εργαζόταν στην τηλεόραση του Γκντανσκ. Ο Τζίτκα του δίνει πληροφορίες σχετικά με τον Τόμτσικ, ο οποίο αποδεικνύεται ότι ήταν φίλος του από το κολέγιο. Ο Βίνκελ στο πλαίσιο της έρευνας για τον Τόμτσικ, γνωρίζει μεταξύ άλλων την σύζυγό του και ρεπόρτερ Αγκνιέσκα, από την οποία κυρίως μαθαίνει για το παρελθόν και την πορεία του Τόμτσικ. Όσο περισσότερες λεπτομέρειες μαθαίνει, τόσο αναθεωρεί την θέση του, ώστε τελικά ο δημοσιογράφος οδηγείται στο να παραιτηθεί από την θέση του στο κρατικό ραδιόφωνο και να μην κάνει ποτέ το ρεπορτάζ για τον Τόμτσικ.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «Man of Iron». University of California Cine Files. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιανουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2011. 
  2. Polish Film: A Twentieth Century History
  3. «CANNES CLASSICS, CZŁOWIEK Z ŻELAZA». festival-cannes.com. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2018. 
  4. «The 54th Academy Awards (1982) Nominees and Winners». oscars.org. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2011. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία