Πάμπα
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Πάμπα (Pampa, από τη λέξη των γλωσσών Κέτσουα που σημαίνει «πεδιάδα») αποκαλούνται οι εύφορες πεδιάδες της Νότιας Αμερικής που βρίσκονται στην εύκρατη ζώνη. Καλύπτουν περισσότερα από 750 χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα, στις επαρχίες της Αργεντινής Μπουένος Άιρες, Λα Πάμπα, Σάντα Φε, Έντρε Ρίος και Κόρδοβα, στο μεγαλύτερο μέρος της Ουρουγουάης, και στη νοτιότερη πολιτεία της Βραζιλίας, τη Ρίου Γκράντε ντου Σουλ. Αυτές οι απέραντες πεδιάδες αποτελούν μία σχεδόν ενιαία φυσική περιοχή, η οποία διακόπτεται μόνο από τα χαμηλά βουνά Βεντάνα και Ταντίλ κοντά στη Μπαΐα Μπλάνκα και το Ταντίλ (Αργεντινή), με ύψος 1300 και 500 μέτρα αντιστοίχως.
Το κλίμα της πάμπας είναι ήπιο και τα εδάφη της κατάλληλα για τη γεωργία. Η πάμπα διαθέτει μοναδική άγρια ζωή εξαιτίας των διαφορετικών εδαφών που την περιβάλλουν. Μερικά είδη της είναι το πουλί ρέα, το ελάφι της πάμπας, αρκετά είδη αρμαντίλλο, η αλεπού της πάμπας, το οπόσουμ με τα λευκά αυτιά, το λοφιοφόρο τιναμού («ευδρομία η κομψή») και αρκετά άλλα.
Κλίμα Επεξεργασία
Το κλίμα της πάμπας είναι γενικώς ήπιο, με μέσες ετήσιες κατακρημνίσεις από περίπου 500 ως 600 χιλιοστόμετρα στα νοτιοδυτικά μέχρι 1200 χιλιοστόμετρα στα βορειοανατολικά, που κατανέμονται λίγο-πολύ ισόρροπα μέσα στο έτος. Καθώς προχωρούμε προς τον βορρά, αυτό το κλίμα παραχωρεί βαθμιαία τη θέση του σε ένα περισσότερο υποτροπικό κλίμα και σε ένα πιο ξηρό προς τα δυτικά (π.χ. επαρχία Σαν Λουίς και δυτική Λα Πάμπα). Οι θερινές θερμοκρασίες είναι περισσότερο ομοιόμορφες από τις χειμερινές, κυμαινόμενες γενικώς από 28 ως 33 °C κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ωστόσο, οι περισσότερες πόλεις στην πάμπα έχουν κάποιες φορές θερμοκρασίες μέχρι 38°C. Αυτό συμβαίνει όταν ένας θερμός και ξηρός βόρειος άνεμος φυσάει από τη νότια Βραζιλία. Το φθινόπωρο έρχεται σταδιακά τον Μάρτιο. Τον Απρίλιο οι μέγιστες θερμοκρασίες είναι 20 ως 25 °C, ενώ οι ελάχιστες 9 ως 13 °C. Τα πρώτα κρύα έρχονται στα μέσα Απριλίου στον νότο και στα τέλη Μαΐου ή και στις αρχές Ιουνίου στον βορρά.
Οι χειμώνες είναι γενικώς ήπιοι, παρότι έχουν και κύματα ψύχους. Οι συνηθισμένες θερμοκρασίες κυμαίνονται από 12 ως 19 °C την ημέρα και από 1 ως 6 τη νύχτα. Με ισχυρούς βοριάδες μπορεί να υπάρξουν και ημέρες με πάνω από 25°C σχεδόν παντού. Από την άλλη πλευρά, παγετός μπορεί να σημειωθεί παντού στην πάμπα, αλλά είναι πολύ πιο συνήθης στα νοτιοδυτικά και λιγότερο γύρω από τους ποταμούς Παρανά και Ουρουγουάη. Θερμοκρασίες κάτω των −5°C μπορεί να σημειωθούν παντού στην πάμπα, ενώ −10°C ή χαμηλότερες περιορίζονται στον νότο και στα δυτικά. Στο βόρειο 1/3 της πάμπας δεν πέφτει ποτέ χιόνι, ενώ και στο υπόλοιπο τμήμα είναι σπάνιο και ελαφρό, εκτός από εξαιρετικές ακραίες χιονοπτώσεις, οπότε έχει φθάσει και τα 30 εκατοστά.
Η άνοιξη είναι διαφορετική από έτος σε έτος και από περιοχή σε περιοχή. Στις περισσότερες περιοχές, ιδιαίτερα στα δυτικά, είναι θερμότερη από το φθινόπωρο, αλλά αρκετά ψυχρότερη προς τις ακτές του Ατλαντικού. Βίαιες θύελλες είναι συχνότερες την άνοιξη, όπως και μεγάλες θερμοκρασιακές διακυμάνσεις: ημέρες των 35°C ακολουθούνται από νύχτες των 5°C ή ακόμα και παγετού. Επίσης, βίαιες καταιγίδες είναι συνηθισμένες την άνοιξη και το θέρος.
Βλάστηση Επεξεργασία
Οι συχνές πυρκαγιές εξασφαλίζουν την ευδοκίμηση μόνο μικρών φυτών, κυρίως ποωδών, ενώ τα δέντρα είναι λίγα, πράγμα που καθιστά την πάμπα παρόμοια με υγρή σαβάνα. Το «γρασίδι της πάμπας» (Cortaderia selloana) είναι το χαρακτηριστικό είδος της πάμπας. Η βλάστηση συνήθως περιλαμβάνει και πολυετείς πόες και βότανα. Διαφορετικά είδη χλόης υπάρχουν σε διαφορετικές τοποθεσίες εξαιτίας των διακυμάνσεων στις διαθέσιμες ποσότητες νερού.
Το WWF υποδιαιρεί την πάμπα σε τρεις διακριτές οικοπεριοχές: Η ουρουγουανή σαβάνα απλώνεται ανατολικά του ποταμού Παρανά και περιλαμβάνει ολόκληρη την Ουρουγουάη, το μεγαλύτερο μέρος των επαρχιών Έντρε Ρίος και Κοριέντες της Αργεντινής, και το νότιο μέρος της βραζιλιάνικης επαρχίας Ρίου Γκράντε ντου Σουλ. Η υγρή πάμπα περιλαμβάνει την ανατολική επαρχία του Μπουένος Άιρες και τη νότια επαρχία Έντρε Ρίος. Η ημίξηρη πάμπα περιλαμβάνει τη δυτική επαρχία του Μπουένος Άιρες και τις γειτονικές εκτάσεις των επαρχιών Σάντα Φε, Κόρδοβα και Λα Πάμπα. Οι πάμπας αυτές συνορεύουν με τους ξηρότερους λειμώνες (λιβάδια) της Αργεντινής, οι οποίοι σχηματίζουν ένα ημικύκλιο γύρω από τη βόρεια, την ανατολική και τη νότια πλευρά τους.
Οικονομία Επεξεργασία
Η κεντρική Αργεντινή προσπορίζεται μεγάλο πλούτο από τη γεωργική παραγωγή της πάμπας, με φυτείες στα νότια και στα δυτικά του Μπουένος Άιρες. Μεγάλο μέρος της πάμπας χρησιμοποιείται επίσης παραδοσιακά για εκτροφή βοοειδών, από τους περίφημους (ιδίως τον 19ο αιώνα) γκαούτσος, αντίστοιχους των Αμερικανών καουμπόυς. Μετά το έτος 2000 αναπτύχθηκε η αμπελοκαλλιέργεια με τα λεγόμενα «κρασιά του Μπουένος Άιρες» (ελεγχόμενη ονομασία προελεύσεως «Μέδανος»). Οι καλλιέργειες είναι ευάλωτες στις πλημμύρες από έντονες βροχοπτώσεις.
 |
 |