Ο Πάπας Πίος Ε΄ ή Αντόνιο Γκιζλιέρι ή Μισέλ Γκιζλιέρι (από το 1518) (17 Ιανουαρίου 1504 - 1 Μαΐου 1572) ήταν αρχηγός στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και κυβερνήτης στα Παπικά Κράτη (7 Ιανουαρίου 1566 - 1 Μαίου 1572). Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο.[1] Έμεινε γνωστός για την τεράστια συμβολή του στην Σύνοδο του Τρέντο, την Αντιμεταρρύθμιση και την εφαρμογή του Ρωμαικού τελετουργικού στην Λατινική Εκκλησία. Ο Θωμάς Ακινάτης ανακηρύχτηκε από τον Πίο Ε΄ Διδάσκαλος της Εκκλησίας.[2][3] Ο Καρδινάλιος Γκιζλιέρι κέρδισε φήμη για την μεγάλη προσήλωση του στην Καθολική πίστη πάνω από πρόσωπα, για αυτό έκανε σκληρές διώξεις 8 Γάλλων επισκόπων. Ο προκάτοχος του Πάπας Πίος Δ΄ κατηγορήθηκε για Νεποτισμό επειδή διόρισε Καρδινάλιο έναν 13χρονο ανεψιό του.[4] Με Παπική Βούλα (1570) η Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας αφορίστηκε ως Αιρετική. Στην συνέχεια δημιούργησε την Ιερά Συμμαχία των Καθολικών Κρατών για να αντιμετωπίσει την Οθωμανική αυτοκρατορία, τους νίκησε στην Ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571). Ο Πίος Ε΄ χρέωσε την μεγάλη νίκη στην βοήθεια της Παναγίας και οργάνωσε το "Πανηγύρι της Νικήτριας Κυρίας μας".[5] Οι ιστορικοί αναφέρουν ότι μετά την μεγάλη νίκη του στάθηκε σε ένα παράθυρο και φώναξε κοιτάζοντας την Ανατολή "Μια στιγμή σιωπής να ευχαριστήσουμε τον θεό που πρόσφερε αυτή την μεγάλη νίκη στον χριστιανικό στρατό".[6] Ήταν αρχιερέας για 6 έτη, 3 μήνες και 24 ημέρες. Αναγνωρίστηκε ως άγιος από την Καθολική Εκκλησία.

άγιος
Πίος Ε΄
Από7 Ιανουαρίου 1504
Έως1 Μαΐου 1572
ΠροκάτοχοςΠίος Δ΄
ΔιάδοχοςΓρηγόριος ΙΓ΄
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση17 Ιανουαρίου 1504
Θάνατος1 Μαΐου 1572
Θυρεός{{{θυρεός_alt}}}

Πρώτα χρόνια Επεξεργασία

Ο Αντόνιο Γκιζλιέρι γεννήθηκε (17 Ιανουαρίου 1504) στο Μπόσκο Μαρένγκο, στην Επαρχία της Αλεσσάντρια, στο Πεδεμόντιο της Ιταλίας, ανήκε τότε στο Δουκάτο του Μιλάνου.[7] Σε ηλικία 14 ετών εισήλθε στο Τάγμα των Δομινικανών όπου πήρε το όνομα Μιχαήλ, αρχικά στην Βογκέρα, κατόπιν στο Βιτζέβανο και τελικά στην Μπολόνια. Σε ηλικία 24 ετών (1528) έγινε ιερέας στην Γένοβα, κατόπιν απεστάλη στην Παβία όπου δίδαξε 16 χρόνια. Στην Πάρμα δημοσιοποίησε τις 30 θέσεις του με τις οποίες υποστήριξε την Παπική εκκλησία και τάχθηκε εναντίον του Προτεσταντισμού. Σε μια περίοδο που παρατηρήθηκε μεγάλη ηθική χαλαρότητα έδειξε ενδιαφέρον στην καθιέρωση της πειθαρχείας και των μοναστηριακών αρετών. Ο ίδιος νήστευε συνεχώς, περνούσε πολλές ώρες της ημέρας σε διαλογισμό με τον θεό, περπατούσε πολλές ώρες με τα πόδια και χωρίς μανδύα μόνος ή με λίγους συντρόφους. Οι πρακτικές αυτές προκάλεσαν μεγάλη δυσαρέσκεια, κλήθηκε στην Ρώμη (1550) με στόχο να αναλάβει διάφορες αποστολές για λογαριασμό της Αγίας Έδρας. Ο Πάπας Παύλος Δ΄ τον διόρισε επίσκοπο του Σουτρί και Ιεροεξεταστή στο Μιλάνο και την Λομβαρδία (1556). Την επόμενη χρονιά (1557) διορίστηκε Καρδινάλιος και Γενικός Ιεροεξεταστής του χριστιανικού κόσμου.[8] Ο Αρχιεπίσκοπος του Τολέδο Βαρθολομαίος Καράνθα κατηγορήθηκε από την Ισπανική Ιερά Εξέταση ως Αιρετικός, ο Γκιζλιέρι τον υπερασπίστηκε με αποτέλεσμα να δεχτεί επίπληξη από τον πάπα.[9] Ο Πάπας Πίος Δ΄ τον διόρισε επίσκοπο του Μοντοβί στο Πεδεμόντιο, στις επισκέψεις που έκανε στην Ρώμη υποστήριξε με πάθος την γνώμη του ακόμα και όταν αυτή ήταν αντίθετη με την αντίστοιχη του πάπα. Η αντίθεση του με την πρόθεση του Πίου Δ΄ να κάνει Καρδινάλιο τον 14χρονο Φερδινάνδο Α΄ των Μεδίκων τον έφερε σε σύγκρουση μαζί του, του αφαιρέθηκαν πολλές εξουσίες.[10]

Πάπας Επεξεργασία

 
Ο Πάπας Πίος Ε΄ σε προσωπογραφία του Πάλμα ιλ Τζόβανε.

Ο Πίος Δ΄ πέθανε, αμέσως μετά (2 Ιανουαρίου 1566) έφτασε απεσταλμένος της Ισπανίας για να τους ανακοινώσει ότι ο Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας υποστήριζε τον Καρδινάλιο Αντόνιο Γκιζλιέρι, ο Καρδινάλιος Κάρολος Μπορρομέο και οι οπαδοί του συντάχθηκαν αμέσως μαζί του. Οι υπόλοιποι Καρδινάλιοι ενώθηκαν σταδιακά μαζί τους με αποτέλεσμα την εκλογή του υπό το όνομα Πίος Ε΄ (8 Ιανουαρίου 1566).[11][12] Η στέψη του έγινε 10 μέρες αργότερα, στα 62α γενέθλια του. Στο Κονκλάβιο που ακολούθησε σε έξι βδομάδες ο Καρδινάλιος Μπορρομέο έστειλε επιστολή στον Ερρίκο της Πορτογαλίας με την οποία υμνούσε τον νέο πάπα για την πίστη και τις ικανότητες του. Στην εποχή του επεκτάθηκε ο Προτεσταντισμός ενώ η Οθωμανική αυτοκρατορία έκανε επέλαση από τα ανατολικά. Ο στόχος του ήταν να αποκατασταθεί η ηθική και η πειθαρχία στην Ρώμη, για αυτό τον λόγο προχώρησε αμέσως στην ελάττωση του κόστους της Παπικής αυλής σύμφωνα με τις αρχές του Τάγματος των Δομηνικανών στο οποίο υπηρέτησε. Η πολιτική του ήταν εξαιρετικά αυστηρή, διατήρησε σε μεγαλύτερο βαθμό την Ιερά Εξέταση, η προτεραιότητα του ήταν η επιβολή των κανόνων και των διαταγμάτων με τον τρόπο που είχαν καθοριστεί από το Συμβούλιο του Τρεντ.[13] Ο Πίος Ε΄ δημιούργησε την Ιερά Συμμαχία απέναντι στην Οθωμανική αυτοκρατορία με αποτέλεσμα την μεγάλη χριστιανική νίκη στην Ναυμαχία της Ναυπάκτου (7 Οκτωβρίου 1571) υπό την ηγεσία του νόθου γιου του αυτοκράτορα Καρόλου Ε΄ Δον Χουάν της Αυστρίας. Η Αγιοποίηση του έγινε χάρη στο γεγονός ότι είχε προβλέψει το αποτέλεσμα της μάχης ενώ βρισκόταν ο ίδιος στην Ρώμη, το πανηγύρι της "Κυρίας μας της Νικήτριας" καθιερώθηκε για να γιορτάζεται η μεγάλη νίκη.[14] Ο διάσημος μηχανικός Φραντσέσκο Λαπαρέλι πήρε εντολή να οικοδομήσει τα τείχη της πρωτεύουσας της Μάλτας Βαλέτας, κατασκεύασε την Πύλη της Πόλης της Βαλέτας (1892).

Θάνατος Επεξεργασία

Ο Πάπας Πίος Ε΄ πέθανε από πέτρες στην ουροδόχο κύστη (1 Μαΐου 1572) μια ασθένεια για την οποία δεν ήταν διατεθειμένος να χειρουργηθεί, η έντονη νηστεία την εποχή που ήταν πάπας τον οδήγησαν σε μεγάλη αδυναμία.[15] Μετά το θάνατό του ανακαλύφθηκαν τρεις πέτρες στην ουροδόχο κύστη του.[16]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Durant, William 'Will'; Durant, Ethel 'Ariel' (1961), Age of Reason Begins, The Story of Civilisation, Τομ. 7, Simon & Schuster, σσ. 238–39
  2. Thomas Aquinas (1911). The "Summa Theologica" of St. Thomas Aquinas. Τομ. 1. New York: Benziger Brothers. σ. 36
  3. Jan Peil; Irene van Staveren, eds. (1 January 2009). Handbook of Economics and Ethics. Northampton, Massachusetts and Cheltenham, United Kingdom: Edward Elgar Publishing. σ. 8
  4. https://www.newadvent.org/cathen/12130a.htm
  5. Aimé Georges Martimort, ed. (1986). The Church at Prayer: The Liturgy and Time. Τομ. 4, σ. 145
  6. https://www.newadvent.org/cathen/12130a.htm
  7. Fernand Braudel (1995). The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II. Τομ. 2. University of California Press. σ. 1027
  8. https://www.newadvent.org/cathen/12130a.htm
  9. Anderson, Robin (1978). St. Pius V: A Brief History of His Life, Times, Virtues and Miracles. Rockford, IL: TAN. σ. 46
  10. Alban Butler and Paul Burns (1999). Butler's Lives of the Saints: April. Liturgical Press. σ. 220
  11. Fernand Braudel (1995). The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II. Τομ. 2. University of California Press. σ. 1027
  12. https://www.csun.edu/~hcfll004/SV1566.html
  13. https://www.newadvent.org/cathen/12130a.htm
  14. https://web.archive.org/web/20180721073122/http://www.nobility.org/2010/10/11/884/
  15. https://archive.org/details/historyofpopesfr18past/page/450/mode/2up?q=pope+pius+V
  16. https://archive.org/details/lifepontificateo00menhiala/page/222/mode/2up?q=pope+pius+V

Πηγές Επεξεργασία

  • Aimé Georges Martimort, ed. (1986). The Church at Prayer: The Liturgy and Time
  • Anderson, Robin (1978). St. Pius V: A Brief History of His Life, Times, Virtues and Miracles. Rockford, IL
  • Durant, William 'Will'; Durant, Ethel 'Ariel' (1961), Age of Reason Begins, The Story of Civilisation
  • Jan Peil; Irene van Staveren, eds. (1 January 2009). Handbook of Economics and Ethics. Northampton, Massachusetts and Cheltenham, United Kingdom: Edward Elgar Publishing
  • St Pius V, by Robin Anderson, TAN Books and Publishers, Inc, 1973/78
Πάπας Πίος Ε΄
Γέννηση: 17 Ιανουαρίου 1504 Θάνατος: 1 Μαΐου 1572
Προκάτοχος
Πίος Δ΄
Πάπας
7 Ιανουαρίου 1566 - 1 Μαΐου 1572
Διάδοχος
Γρηγόριος ΙΓ΄