Βικιπαίδεια

Πίτερ φαν ντερ Μπορχτ ο πρεσβύτερος

Φλαμανδός ζωγράφος, σχεδιαστής και χαράκτης της Αναγέννησης

Ο Πίτερ φαν ντερ Μπορχτ ο πρεσβύτερος (φλαμανδικά: Pieter van der Borcht de oude[8], 1540 –1608) ήταν Φλαμανδός ζωγράφος , σχεδιαστής και χαράκτης της Αναγέννησης. Θεωρείται ως ένας από τους πλέον προικισμένους ζωγράφους βοτανικής του 16ου αιώνα.[9]

Πίτερ φαν ντερ Μπορχτ ο πρεσβύτερος
Γέννηση1530[1] ή 1545[2][3][4] ή 1535 (περίπου)[5]
Μέχελεν[6][1]
Βρυξέλλες[1]
Θάνατος1611[1] και 1608[7][2][3]
Αμβέρσα[6][1]
Χώρα πολιτογράφησηςΙσπανικές Κάτω Χώρες
Ιδιότηταζωγράφος, οξυγράφος και σκιτσογράφος
ΤέκναPeter van der Borcht II
Είδος τέχνηςτοπιογραφία και allegory
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Βιογραφία Επεξεργασία

 
Το παζάρι των χωρικών, χαρακτικό πίνακα του Πίτερ Μπρίγκελ του πρεσβύτερου, 1559

Δεν είναι γνωστά πολλά στοιχεία για τον βίο του Πίτερ φαν ντερ Μπορχτ. Γεννήθηκε στο Μέχελεν. Υπάρχουν ενδείξεις ότι πιθανόν ήταν ο γιος του Ζακ φαν ντερ Μπορχτ, καλλιτέχνη που θεωρείται ότι το 1562 διετέλεσε επικεφαλής στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά του Μέχελεν.[10] Ο Πίτερ καταγράφεται το 1564 ως εργαζόμενος από το Μέχελεν για τον Κριστόφ Πλαντέν, ο οποίος είχε σε λειτουργία μια διάσημη επιχείρηση εκτύπωσης και έκδοσης στην Αμβέρσα.[11] Προμήθευε τον Πλαντέν με σχέδια για χαρακτικά για πολλές επιστημονικές εκδόσεις του Πλαντέν, όπως τα έργα των Ρέμπερτ Ντόντουνς (Rembert Dodoens), Καρόλους Κλαούσιους και Ματτίας ντε λ'Όμπελ.[12]

Ενώ ο φαν ντερ Μπορχτ διέμενε ακόμη στο Μέχελεν, το 1572, η πόλη εξεγέρθηκε κατά των Ισπανών κατακτητών. Οι Ισπανοί την ανακατέλαβαν και την λεηλάτησαν με στρατεύματα του Φερνάντο Άλβαρεθ ντε Τολέδο, 3ου Δούκα της Άλμπα. Η λεληλασία της πόλης διήρκεσε τρεις ημέρες. Ο φαν ντερ Μπορχτ και η οικογένειά του κατάφεραν να διαφύγουν στην Αμβέρσα. Εκεί ο Πλαντέν τους προσέφερε δωρεάν κατάλυμα στο σπίτι του. Μια επιστολή του Πλαντέν επιβεβαιώνει το γεγονός ότι η διαφυγή της οικογένειας φαν ντερ Μπορχτ από το Μέχελεν πρέπει να ήταν ολοσχερώς αιφνίδια, γιατί όταν έφθασαν στην Αμβέρσα και οι δύο γονείς ήταν άρρωστοι και τα παιδιά σχεδόν γυμνά.

Ο φαν ντερ Μπορχτ δεν επρόκειτο να εγκαταλείψει ποτέ ξανά την Αμβέρσα, γιατί έγινε βοηθός πλήρους απασχόλησης του Πλαντέν. Εικονογράφησε πολλά βιβλία λειτουργικής που εξέδωσε ο Πλαντέν, κυρίως για την ισπανική αγορά. Έγινε μέλος στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά της Αμβέρσας το 1580 και επικεφαλής της από το 1589 ως το 1592.[11] Ορισμένοι ιστορικοί τέχνης έχουν αμφισβητήσει αν ι "Πίτερ Φερμπόρχτ", που έγινε μέλος της Συντεχνίας το 1580 και επικεφαλής της κατά το 1589 - 1592 είναι ο ίδιος με τον Πίτερ φαν ντερ Μπορχτ, καθώς θεωρείται απίθανο για άτομο που δεν ήταν πολίτης της Αμβέρσας να κατέχει παρόμοιο αξίωμα στη Συντεχνία εκείνη την εποχή.[13]

Ο Πίτερ είχε ένα γιο, ονόματι επίσης Πίτερ φαν ντερ Μπορχτ, ο οποίος έγινε καλλιτέχνης. Δεν είναι σαφές αν είναι ένας από τους καλλιτέχνες που δραστηριοποιήθηκαν με αυτό το όνομα στις Βρυξέλλες.

Έργο Επεξεργασία

 
Εικόνα λουλουδιού από το έργο "Libri picturati"

Η θεματολογία του έργου του είναι ρωπογραφίες, ιστορικά και θρησκευτικά θέματα.[14] Υπάρχει κάποια διαμάχη ως προς το αν έργα που φιλοτέχνησε με το όνομα Πίτερ φαν ντερ Μπορχτ έγιναν από έναν καλλιτέχνη ή από μια ομάδα καλλιτεχνών με το ίδιο όνομα. Ανάμεσα στα έργα που του αποδίδονται περιλαμβάνεται μεγάλος αριθμός σχεδίων, χαρακτικών, ξυλογραφιών, που χρησιμοποιήθηκαν κυρίως για εικονογραφήσεις βιβλίων. Συνεπώς, είτε ο καλλιτέχνης ήταν ιδιαίτερα παραγωγικός και ευέλικτος, είτε στη δημιουργία τους συνέπραξε ομάδα από δύο ως τέσσερις καλλιτέχνες.[13]

Το πρώτο έργο τέχνης που εκδόθηκε και αποδίδεται στον Πίτερ φαν ντερ Μπορχτ τον πρεσβύτερο τυπώθηκε το 1552 από τον Γιάκομπ φαν Λίσφελτ (Jacob van Liesvelt) στο βιβλίο που γράφτηκε από τον Φρανς Φερφόορτ (Frans Vervoort) με τον τίτλο Dat vyants net, der booser wercken raet, visioenen ende met alder sijnder verholender stricken. Στο βιβλίο περιλαμβάνεται εικονογράφηση με 17 ξυλογραφίες. Η τελευταία εικόνα είναι αυτή της Παρθένου Μαρίας να κρατά το σύμβολο της πόλης του Μέχελεν και φέρει την υπογραφή "Fecit Petrus van der Boercht 1551".[11]

Το 1564 ο Πίτερ φαν ντερ Μπορχτ φιλοτέχνησε τα σχέδια, όχι όμως και τις ξυλογραφίες για ένα βιβλίο εμβλημάτων (Emblemata του Σαμπούκους) για λογαριασμό του Πλαντέν. Ακολούθησε παραγγελία, το 1565, για τη δημιουργία 60 σχεδίων με φυτά, για βοτανολόγιο γραμμένο από τον Ρέμπερτ Ντόντουνς, με τίτλοFrumentorum, leguminum, palustrium et aquatilium herbarum historia. Τόσο ο συγγραφέας όσο και εκδότης έμεναν πολύ ευχαριστημένοι από την ποιότητα των εικονογραφήσεων του φαν ντερ Μπορχτ, τόσο ώστε να γίνει ο τακτικός εικονογράφος του Πλαντέν για πολυάριθμα βιβλία βοτανικής.[11] Ο φαν ντερ Μπορχτ έφτιαξε τα σχέδια για το βιβλίο Rariorum aliquot stirpium per Hispanias observatarum historia (1567) του Κλούσιους, ένα από τα πρώτα βιβλία βοτανικής στα ισπανικά, τα χαρακτικά των οποίων έγιναν από τον Χέραρντ φαν Κάμπεν. Τα πρωτότυπα αυτών των σχεδίων περιέχονται στο Libri picturati A. 16-31 που υπάρχει στην Γιαγκελόνια Βιβλιοθήκη του ομώνυμου Πανεπιστημίου στην Κρακοβία (πρόκειται για την πρώην Preussischer Staatsbibliothek του Βερολίνου). Τα περιεχόμενα 1.400 σχέδια ειναι εξαιρετικά υψηλής ποιότητας.[15][16] Ο φαν ντερ Μπορχτ φιλοτέχνησε περισσότερα από 3.180 σχέδια βοτανικής με υδρόχρωμα για λογαριασμό του Πλαντέν. Τα σχέδια αυτά αποτέλεσαν τη βάση για ξυλογραφίες που έγιναν από τρεις από τους τακτικούς ξυλογράφους του Πλαντέν, τους Άρνολντ Νικολάι, Χέραρντ φαν Κάμπεν και Κορνέλλις Μούλλερ.[17]

 
Το Νηπιαγωγείο, c. 1585, παράδειγμα singerie

Αργότερα ο φαν ντερ Μπορχτ άρχισε να μετατρέπει ο ίδιος σε χαρακτικά τα σχέδιά του. Ήταν ένας από τους πρώτους που εργάστηκε πάνω στο νέο τότε μέσο, την χάλκινη πλάκα, με εγχάραξη και εγκαυστικά, που άρχισε να χρησιμοποιείται ευρέως μετά το 1564. Το μέσο αυτό τελικά αντικατέστησε τις ξυλογραφίες στις περισσότερες εκδόσεις του Πλαντέν. Ο φαν ντερ Μπορχτ σχεδίασε, επίσης, μερικά από τα επίσημα τυπογραφικά σήματα του Πλαντέν.[11]

Είναι πιθανόν να είναι αυτός που φιλοτέχνησε ορισμένα χαρακτικά με γάμους χωρικών, πανηγύρεις και εορτές, βασισμένα σε πίνακες συγχρόνων του ζωγράφων, όπως οι Πίτερ Μπρίγκελ ο πρεσβύτερος καθώς και μυθολογικά και ιστορικά θέματα.[18]

Ο Πίτερ φαν ντερ Μπορχτ συνέβαλε στη διάδοση της σκηνής με τον πίθηκο, η οποία αποκλήθηκε singerie, μια λέξη που προέρχεται από τα γαλλικά και σημαίνει "κωμικός μορφασμός, συμπεριφορά ή τέχνασμα".[19] Κωμικές σκηνές με πιθήκους που εμφανίζονται με ανθρώπινα ενδύματα σε ανθρωπογενές περιβάλλον είναι είδος που άρχισε στη φλαμανδική ζωγραφική τον 16ο αιώνα και αναπτύχθηκε περαιτέρω τον 17ο αιώνα. Ο φαν ντερ Μπορχτ εισήγαγε την singerie ως ανεξάρτητο θέμα περί το 1575 σε μια σειρά εκτυπώσεων, που βασίζονται αποκλειστικά στην καλλιτεχνική παράδοση του Πίτερ Μπρίγκελ του πρεσβύτερου. Οι εκτυπώσεις αυτές διεσπάρησαν ευρέως και το θέμα το παρέλαβαν άλλου Φλαμανδοί καλλιτέχνες, ιδιαίτερα όσοι ήταν από την Αμβέρσα, όπως οι Φρανς Φράνκεν ο νεότερος, Γιαν Μπρίγκελ ο πρεσβύτερος και Γιαν Μπρίγκελ ο νεότερος, Σεμπάστιαν Φρανξ και Γιαν φαν Κέσσελ ο πρεσβύτερος. Ο Ντάβιντ Τένιερς ο νεότερος έγινε ο βασικός επαγγελματίας του θέματος και το εξέλιξε περαιτέρω με τον μικρότερο αδελφό του Άμπραχαμ Τένιερς. Αργότερα, κατά τον 17ο αιώνα, ο Νικολάες φαν Φέρεντελ άρχισε επίσης να ζωγραφίζει αυτές τις σκηνές με πιθήκους.[20] Ορισμένοι ιστορικοί τέχνης θέτουν εν αμφιβόλω αν ο Πίτερ φαν ντερ Μπορχτ που δημιούργησε αυτό το είδος τέχνης πρέπει να ταυτιστεί με τον Πίτερ φαν ντερ Μπορχτ τον πρεσβύτερο.[13]

Ένας πίνακας που απεικονίζει τοπίο και αποδίδεται στον Πίτερ φαν ντερ Μπορχτ τον πρεσβύτερο και φέρει τον τίτλο Ανάπαυση από τη φυγή στην Αίγυπτο αποτελεί τμήμα της συλλογής του Μουσείου Μπράιτον και Χόουβ στο Ηνωμένο Βασίλειο.[21]

Επιλεγμένα βιβλία που εικονογράφησε ο Πίτερ φαν ντερ Μπορχτ Επεξεργασία

 
Σήμα του τυπογράφου για την έκδοση Dat Vyants net der booser wercken, 1551

Ακολουθεί επιλογή από τα πολλά βιβλία που εικονογράφησε ο Πίτερ φαν ντερ Μπορχτ για λογαριασμό του Πλαντέν και άλλων εκδοτών, όπως ο Γιαν Μορέτους.

  • Cruydeboek, Rembert Dodoens, 1563.
  • Emblemata cum aliquot nummis antiqui operis, Joannes Sambucus, 1564.
  • Aromatum et simplicium aliquot medicamentorum apud Indos cascentium Historia, Garcia ab Horto, 1567.
  • Centum Fabulae ex antiquis auctoribus delectae, 1567.
  • Horae Beatissimae Virginis Mariae, 1570.
  • Humanae Salutis Monumenta, Arius Montanus, 1571.
  • Missale Romanum ex decreto sacrosacti Concilii Tridentini restitutum, 1572.
  • Officium B. Mariae Virginis, 1573.
  • Missale Romanum, 1574.
  • Breviarium, 1575.
  • Rariorum aliquot stirpium per Hispanias observatarum historia, 1576 (Moretus).
  • Evangeliorum Domincalium Summaria, 1580.
  • Imagines et Figurae Bibliorum, 1581 (Moretus).
  • Bedieninghe der Anatomien, David van Mauden, 1583.
  • Biblia Sacra, 1583.
  • Metamorphoses. Argumenta, P. Ovidii N, 1596 (Moretus).
  • Ορισμένα βιβλία λειτουργικής που εξέδωσαν ο Πλαντέν και ο Μορέτους ως το 1598.[11]

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

 
Το βγάλσιμο του δοντιού
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 (Ολλανδικά) RKDartists. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2017.
  2. ↑ 2,0 2,1 31291. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 3sirvyd15m. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ Βασιλική Ακαδημία Τεχνών του Λονδίνου. pieter-van-der-borcht. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  5. ↑ 368773.
  6. ↑ 6,0 6,1 «Oxford Art Online». (Αγγλικά) Oxford Art Online. Oxford University Press. Οξφόρδη. Ανακτήθηκε στις 23  Ιουλίου 2017.
  7. ↑ BNE authority file. datos.bne.es/resource/XX5196357. Ανακτήθηκε στις 26  Ιουνίου 2020.
  8. ↑ Εναλλακτικές μορφές γραφής του ονόματός του είναι van der Borght and Verborcht, του μικρού του ονόματος Peeter ή Pierre
  9. ↑ Thomas Gloning, Lydia Kaiser und Ans Schapendonk, Rembert Dodoens und sein Cruyde Boeck (1563) in: 'Rembert Dodoens, Cruyde Boeck, Antwerpen 1563', UB Marburg, Marburg, 2005, p. 1-73 (Γερμανικά)
  10. ↑ Pieter van der Borcht Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine. at Mechelen MAPT (Ολλανδικά)
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 Pieter van der Borcht at the University of Victoria
  12. ↑ J. G. Van Gelder, Van blompot and blomglas, in: Elsevier's XCI No. 2, p. 73-82 (Ολλανδικά)
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Jetty E. van der Sterre. "Borcht, Pieter van der." Grove Art Online. Oxford Art Online. Oxford University Press. Web. 17 Sep. 2014
  14. ↑ Pieter van der Borcht (I) στο Ολλανδικό Ίδρυμα Ιστορίας της Τέχνης (Ολλανδικά)
  15. ↑ Ramón-Laca Menéndez de Luarca, Luis, Las plantas vasculares de la Península Ibérica en la obra de Clusio: envíos de semillas de Sevilla a Leiden
  16. ↑ Libri picturati A. 16-31 Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine. at the Jagiellonian Library of the Jagiellonian University in Kraków
  17. ↑ Karel A. E. Enenkel, Paulus Johannes Smith, Early Modern Zoology: The Construction of Animals in Science, Literature and the Visual Arts, Volume 7, Issue 1, BRILL, 2007, p. 264
  18. ↑ Larry Silver, "Peasant Scenes and Landscapes: The Rise of Pictorial Genres in the Antwerp Art Market", University of Pennsylvania Press, 2012, p. 198
  19. ↑ 'Singerie' στο Larousse online (French)
  20. ↑ Bert Schepers, Monkey Madness in Seventeenth-Century Antwerp, in: The Rubenianum Quarterly, 2012 2, p. 5
  21. ↑ «National Inventory of Continental European Paintings Brief Bio Peter van der Borcht». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2016. 

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

  • Friedrich Wilhelm Heinrich Hollstein: Dutch and Flemish etchings, engravings, and woodcuts. Band 3. Menno Hertzberger, Amsterdam [1950], S. 99–106.
  • Ulrike Hanschke: Pieter van der Borcht. In: Artists of the lexicon. The visual artists of all times and peoples. Volume 12 Saur, Munich and Leipzig 1996, ISBN 3-598-22752-3; S. 677th
  • Jetty E. van der Sterre: Borcht, Pieter van der. In: The dictionary of art. Hrsg. von Jane Turner. Band 4. Macmillan, London 1996, ISBN 1-884446-00-0; S. 384

  Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Pieter van der Borcht (I) στο Wikimedia Commons

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πίτερ_φαν_ντερ_Μπορχτ_ο_πρεσβύτερος&oldid=8654704"