Παλάτσο ντελ Τε
Το Παλάτσο ντελ Τε, ιταλ. Palazzo Te, είναι ανάκτορο στα προάστια της Μάντοβας, στη βόρεια Ιταλία. Με την αρχιτεκτονική ασυμμετρία και την ανησυχία στη ζωγραφική, το κτήριο αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του Μανιερισμού στην Ιταλία και είναι το αναγνωρισμένο αριστούργημα του Τζούλιο Ρομάνο. Οι Ιταλοί το αποκαλούν Παλάτσο Τε, αλλά στο εξωτερικό το αποκαλούν Παλάτσο ντελ Τε· έτσι το αναφέρει ο Βαζάρι και από εκεί το πήραν οι ιστορικοί της τέχνης.
| Παλάτσο ντελ Τε | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | αστικό ανάκτορο[1], έπαυλη[2] και συγκρότημα κτιρίων[2] |
| Αρχιτεκτονική | αναγεννησιακή αρχιτεκτονική |
| Διεύθυνση | viale Te, 13 και Viale Te[2] |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 45°8′53″N 10°47′11″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Μάντοβα[3][2] |
| Χώρα | Ιταλία[4] |
| Έναρξη κατασκευής | 1536 |
| Ένοικοι | Museo di Palazzo Te |
| Ιδιοκτήτης | Φρειδερίκος Β΄ Γκοντζάγκα |
| Διαχειριστής | Museo di Palazzo Te |
| Αρχιτέκτονας | Τζούλιο Ρομάνο |
| Χρηματοδότης | Φρειδερίκος Β΄ Γκοντζάγκα |
| Προστασία | ιταλικό πολιτισμικό αγαθό[5][2] |
| Ιστότοπος | |
| Επίσημος ιστότοπος | |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Ιστορία Επεξεργασία
Το ανάκτορο κατασκευάστηκε το 1524-34 για τον Φρειδερίκο Β΄ Γκοντζάγκα δούκα της Μάντουα και τη σύζυγό του Μαργαρίτα Παλαιολογίνα. Η θέση που επιλέχθηκε, ήταν αυτή των στάβλων του δούκα στη νήσο ντελ Τε, στην άκρη των βάλτων, μόλις έξω από τα τείχη της πόλης. Η ονομασία προέρχεται από το tejeto, το άλσος επάνω στη νησίδα που ήταν στους βάλτους γύρω από το κέντρο της πόλης.
Ο Τζούλιο Ρομάνο, μαθητής του Ραφαήλ, ανέλαβε τον σχεδιασμό του κτηρίου. Το κεντρικό οικοδόμημα είναι ένα τετράγωνο κτήριο με εσωτερική αυλή· οι τοίχοι στην εσωτερική αυλή έχουν ημικίονες. Ανατολικά υπάρχει περίκλειστος κήπος, που στα ανατολικά καταλήγει σε ημικυκλική στοά, την εξέδρα.[6]
Όταν το κεντρικό κτήριο τελείωσε σε 18 μήνες, μία ομάδα από γυψοτεχνίτες, σκαλιστές και ζωγράφους νωπογραφιών, εργάστηκε για δέκα έτη, ώσπου καλύφθηκε σχεδόν κάθε επιφάνεια των αιθουσών και των στοών. Υπό τη διεύθυνση του Ρομάνο, τοπικοί ζωγράφοι, όπως ο Μπενεντέττο Πάνι και ο Ρινάλντο Μαντοβάνο, εργάστηκαν εκτενώς στις νωπογραφίες.
Τον Ιούλιο του 1630, κατά τη διάρκεια του Πολέμου για τη Διαδοχή της Μάντοβας (1628-31), η πόλη και το ανάκτορο λεηλατήθηκαν για τρεις ημέρες από έναν Γερμανικό στρατό 36.000 μισθοφόρων. Ο υπόλοιπος πληθυσμός έπεσε θύμα λοιμού, μίας από τις μεγαλύτερες επιδημίες της ιστορίας, που έφεραν οι εισβολείς μαζί τους. Το ανάκτορο λαφυραγωγήθηκε ολοκληρωτικά: έμεινε ένα άδειο κτήριο με μόνο τις ζωγραφιστές μορφές στους τοίχους.
Περιγραφή Επεξεργασία
Όπως και η Βίλα Φαρνεζίνα στη Ρώμη, η θέση του ανακτόρου σε νοτιοδυτικό προάστιο της Μάντοβας, επέτρεψε την αρχιτεκτονική ανάμειξη ανακτόρου και βίλας. Στο κυρίως κτήριο εξωτερικά, η θέση των παραθύρων δείχνουν έναν επίσημο όροφο (piano nobile) και έναν μικρότερο από επάνω. Η ανατολική πρόσοψη (προς τον περίκλειστο κήπο) έχει στο κεντρικό της μέρος ένα προστώο: μία στοά (λότζια) με αέτωμα. Η στοά και τα παράθυρα εδώ έχουν κίονες που φέρουν αψίδες, χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής του Αντρέα Παλλάντιο. Η δυτική πρόσοψη έχει πλατιούς ημικίονες επάνω σε τοίχο από πέτρες ημικατεργασμένες (ρουστίκ). Η δύο αυτές προσόψεις έχουν από μία αψιδωτή είσοδο: έναν διάδρομο, που από έξω οδηγεί στην εσωτερική αυλή. Η βόρεια και η δυτική πρόσοψη δεν είναι συμμετρικές και οι επιφάνειες των τοίχων είναι απλές.
Στην εσωτερική αυλή η επιφάνεια των τοίχων έχει ημικατεργασμένους λίθους και ημικίονες, που φέρουν δωρικό επιστύλιο (με τρίγλυφα και μετόπες). Ο βόρειος τοίχος έχει στο κέντρο στοά με τρεις αψίδες, ενώ στον νότιο υπάρχει το περίγραμμα μόνο στοάς. Οι αποστάσεις μεταξύ των κιόνων δεν είναι ίσες. Ο δυτικός και ο ανατολικός τοίχος έχουν τυφλά παράθυρα και κόγχες μεταξύ των παραθύρων· το μεσαίο τρίγλυφο είναι πιο κάτω από τη θέση του, σαν έτοιμο να πέσει· λείπει η τελευταία σειρά των ημικατεργασμένων λίθων και από την προτελευταία ο μεσαίος λίθος προεξέχει: τα μανιεριστικά αυτά χαρακτηριστικά δίνουν κίνηση και βάθος στην επιφάνεια του τοίχου.
Οι νωπογραφίες είναι το πιο αξιοπερίεργο χαρακτηριστικό του ανακτόρου· έχουν θέμα συμπόσια των Ολυμπίων θεών (αίθουσα της Ψυχής), άλογα (αίθουσα των Ίππων) με πιο ασυνήθιστη την πτώση των Γιαγάντων, όπου στην ομώνυμη αίθουσα η νωπογραφία δείχνει τρομαγμένους γίγαντες ανάμεσα σε κτήρια που γκρεμίζονται. Αυτές οι εντυπωσιακές αίθουσες, που κάποτε ήταν επιπλωμένες για να στεγάζουν την Αυλή του δούκα, είδαν πολλές από τις πιο σημαντικές μορφές της εποχής τους, όπως τον Κάρολο Ε΄ των Αψβούργων της Γερμανίας. Αυτός επισκέφθηκε το 1530 τον Φρειδερίκο Β΄ Γκοντζάγκα και από μαρκήσιο τον αναβίβασε σε δούκα της Μάντοβας.
Ο περίκλειστος κήπος αποτελείται από ένα μακρύ κτήριο στα νότια, την ημικυκλική στοά (εξέδρα) στα ανατολικά και έναν τοίχο στα βόρεια. Εσωτερικά στις επιφάνειες των τοίχων υπάρχουν περιγράμματα από ημικίονες και αψίδες. Στη βορειοανατολική γωνία του κήπου υπάρχει ένα μικρό σύνολο δωματίων: γύρω από ένα αίθριο βρίσκεται η μικρή στοά (loggetta) και απέναντί της ο οικίσκος του σπηλαίου (casino della grotta), όπου οι αυλικοί μπορούσαν να κάνουν λουτρό: στις κόγχες των τοίχων υπήρχαν μικροί καταρράκτες, που έρεαν επάνω σε βότσαλα και κοχύλια ενσωματωμένα στο δάπεδο. Η είσοδος στο λουτρό είναι διαμορφωμένη σαν την είσοδο σπηλαίου.
Μέρος του κτηρίου αποτελεί στην εποχή μας το "Μουσείο της πόλης στο ανάκτορο Τε", όπου στεγάζει μία συλλογή Τέχνης της Μεσοποταμίας, δωρεά του εκδότη Αρνόλντο Μονντατόρι.
Αναφορές Επεξεργασία
- ↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 1169. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2020.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 (Ιταλικά) SIRBeC.
- ↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 1169. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2018.
- ↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2018.
- ↑ Wiki Loves Monuments Italia.
- ↑ στην αρχιτεκτονική της αρχαίας Ρώμης, η εξέδρα ήταν ημικυκλικός χώρος με έδρανα για συζήτηση. Υπήρχε σε στοές αγορών ή σε παλάτια.
Πηγές Επεξεργασία
- Summerson, John, The Classical Language of Architecture, 1980 edition, Thames and Hudson World of Art series, ISBN 0500201773
Πινακοθήκη Επεξεργασία
-
Η ανατολική πρόσοψη. Στο κέντρο προστώο με αέτωμα. -
Η ανατολική έξοδος, προς τη στοά (loggia). Κίονες φέρουν αψίδα, μία επιρροή από τον Παλλάντιο. -
Η εσωτερική βόρεια όψη. Στο κέντρο στοά τριών τόξων. -
Η εσωτερική δυτική όψη έχει τυφλά παράθυρα και τρίγλυφα πιο κάτω από τη θέση τους, σαν έτοιμα να πέσουν (μανιερισμός) -
Η πτώση των Γιγάντων από τον Δία. Η ανησυχία είναι χαρακτηριστικό του Μανιερισμού. -
Η οροφή αίθουσας των Ίππων -
Το βορειοανατολικό αίθριο και ο οικίσκος του σπηλαίου
