Παπανικολής Ι (υποβρύχιο)

Το Παπανικολής Ι (Υ2) ήταν υποβρύχιο τύπου Schneider-Leubeut (τύπου Κατσώνης) του πολεμικού ναυτικού της Ελλάδας, το πρώτο στη σειρά, από τα συνολικά τρία έως τώρα. Θεωρείται το ενδοξότερο Ελληνικό υποβρύχιο που έδρασε κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Έλαβε το όνομά του προς τιμήν του Ψαριανού πυρπολητή του 1821 Δημήτριου Παπανικολή. Κατά τη διάρκεια του πολέμου εκτέλεσε 14 πολεμικές περιπολίες στην Αδριατική και στο Αιγαίο, βυθίζοντας αντίπαλα σκάφη συνολικού εκτοπίσματος 13.000 τόνων. Πρώτος κυβερνήτης υπήρξε ο πλωτάρχης Μιλτιάδης Ιατρίδης.

Παπανικολής Ι (υποβρύχιο)

Εργασίες συντήρησης στο Υ/Β Πανανικολής Ι (Υ2), Μέση Ανατολή, 1942.
Πληροφορίες
Παραγγελία	1925
Ναυπηγείο	Ateliers et Chantiers de la Loire, Ναντ, Γαλλία
Καθέλκυση	21 Δεκεμβρίου 1927
Ένταξη σε υπηρεσία	21 Δεκεμβρίου 1927
Παροπλισμός	1945
Δίδυμα σκάφη	Κατσώνης ΙΙ
Χρήση	Υποβρύχιο
Γενικά χαρακτηριστικά
Εκτόπισμα	576/775 τόνοι
Μήκος	62,5 μέτρα
Πλάτος	5,3 μέτρα
Βύθισμα	3,6 μέτρα
Πρόωση	Diesel 1300 ΗΡ, ηλεκτρική 1000 ΗΡ
Ταχύτητα	14/09 κόμβοι
Πλήρωμα	30 άτομα
Οπλισμός	6 Τ/Σ 21’’, 1 πυροβόλο 100 χιλιοστών και 2 πολυβόλα.
Σχετικά πολυμέσα

Γενικά στοιχεία

Ναυπηγήθηκε από τη Γαλλική ναυπηγική εταιρεία Ateliers et Chantiers de la Loire, με έδρα τη Ναντ. Ήταν ένα από τα δυο ομοίου τύπου αδελφά σκάφη που παραγγέλθηκαν στη Γαλλία από την Ελληνική κυβέρνηση το 1925. Το άλλο ήταν το Κατσώνης ΙΙ. Η καθέλκυση έγινε στις 21 Δεκεμβρίου 1927, οπότε υψώθηκε και η Ελληνική σημαία στη Τουλώνη. Παρελήφθη από τον αντιπλοίαρχο Π. Βανδώρο.

Δράση

Απόσπασμα αναφοράς του κυβερνήτη του Παπανικολής (Υ2)
(© Ελλ. Πολεμικό Ναυτικό^. πηγή: hellenicnavy.gr)

Κατά τη πρώτη φάση της εισόδου της Ελλάδας στο πόλεμο (Οκτώβριος 1940-Απρίλιος 1941), το Παπανικολής εκτέλεσε 5 περιπολίες στην Αδριατική και βύθισε το Ιταλικό οπλιταγωγό Firenze (3952 ΤΝ), το Ιταλικό ιστιοφόρο Antonietta (22 Δεκεμβρίου 1940) και ενδεχομένως ένα ακόμη πετρελαιοκίνητο σκάφος (23 Ιανουαρίου 1941).

Στη δεύτερη φάση του πολέμου, μετά την κατάληψη της Ελλάδας, το υποβρύχιο κατέφυγε στην Αλεξάνδρεια και εκτέλεσε 9 πολεμικές περιπολίες, εξορμώντας από ναυτικές βάσεις της Μέσης Ανατολής (Μάιος 1941 - Οκτώβριος 1944). Βύθισε διάφορα επιταγμένα από τους Γερμανούς και τους Ιταλούς ιστιοφόρα στο Αιγαίο (κυρίως στο Δυτικό), στην περιοχή της Κρήτης και των Δωδεκανήσων. Επιπλέον, ένα φορτηγό 8.000 τόνων κοντά στη Ρόδο (27 Απριλίου 1941) και άλλο ένα 6.000 τόνων πέριξ της Κρήτης (τέλη 1942). Παράληλλα, έφερε σε πέρας ειδικές αποστολές, όπως αποβιβάσεις και παραλαβές πρακτόρων ή καταδρομέων.

Διενήργησε, επίσης, στη Μέση Ανατολή συνολικά 10 ακόμα πολεμικές περιπολίες. Επέστρεψε στην Ελλάδα μετά την Απελευθέρωση και το 1945 παροπλίσθηκε.

Λοιπές πληροφορίες

Ο πυργίσκος του Υ/Β Παπανικολής διατηρήθηκε στη βάση υποβρυχίων του Πολεμικού Ναυτικού και στη συνέχεια τοποθετήθηκε ως έκθεμα στο Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος, στον Πειραιά. Το Παπανικολής απεικονίστηκε σε γραμματόσημο των Ελληνικών Ταχυδρομείων, στην αναμνηστική σειρά «Ελληνικό ναυτικό», που κυκλοφόρησε στις 15 Δεκεμβρίου 1978.

Πηγές

• Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού. «Ιστορικά πλοίων» (PDF). ΓΕΕΘΑ. σελ. 1. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2016. 

• «Υ-2 Παπανικολής». Ιστορία - Παλαιά πολεμικά πλοία. Πολεμικό Ναυτικό. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2016. 

• «Υποβρύχιο Παπανικολής (S-120)». Μονάδες. Πολεμικό Ναυτικό. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2016. 

• «Παπανικολής (Υ2)». hellasarmy.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2016. 

• Γιώργος Ανωμερίτης (2015). Θάλασσα και ναυτιλία στον ελληνικό φιλοτελισμό. Αθήνα: Ελληνικά Ταχυδρομεία. σελίδες 82–83. ISBN 978-618-81675-8-2. 
• Trikalaola website - Εμβατήριο Παπανικολής
• Trikalaview website - Εμβατήριο Παπανικολής

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Submarine RHS Papanikolis
• Υποβρύχιο Παπανικολής. Ο θρύλος (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)

Δείτε επίσης

• Υποβρύχιο Παπανικολής - ταινία του Γιώργου Ζερβουλάκου (1971).
• Βασίλειος Αρσλάνογλου