Παρεκκλήσιον (βυζαντινή αρχιτεκτονική)
Το παρεκκλήσιον είναι είδος πλευρικού παρεκκλησίου το οποίο απαντάται στην αρχιτεκτονική των βυζαντινών εκκλησιών. Πρωτοεμφανιζόμενα στη θρησκευτική αρχιτεκτονική κατά τη διάρκεια της περιόδου μεταξύ του 4ου-5ου αιώνα, τα συγκεκριμένα παρεκκλήσια ήτα δυνατό να χρησιμεύσουν για διάφορους σκοπούς, ενώ η κατασκευή τους δεν ακολουθούσε κάποιο συγκεκριμένο αρχιτεκτονικό σχέδιο. Μεταξύ του 10ου και του 12ου αιώνα, ο αριθμός τους πολλαπλασιάστηκε, ενώ, πλέον, ήσαν ενσωματωμένα εντός του γενικότερου αρχιτεκτονικού σχεδίου της εκκλησίας και, χωροθετημένα ανά δυάδες, ήταν συμμετρικά χτισμένα μεταξύ τους. Ωστόσο, ο συγκεκριμένος γεωμετρικά αρμονικός χαρακτήρας τους εγκαταλείφθηκε κατά τη διάρκεια της περιόδου μεταξύ του 13ου και του 15ου αιώνα, καθώς τα παρεκκλήσια, πλέον, αποτελούσαν μεγάλου μεγέθους κατασκευές, οι οποίες πλαισίωναν ήδη υπάρχουσες εκκλησίες. Επίσης, αρκετές φορές χρησιμοποιούνταν ως νεκρικό παρεκκλήσιο για την ταφή των μελών μίας οικογένειας ή την μνημόνευση των προγόνων της[1].
Εκκλησία του Σωτήρος της Χώρας Επεξεργασία
Ευρισκόμενο στα δεξιά του εσωτερικού νάρθηκα ή προθαλάμου, το παρεκκλήσιον χρησίμευε ως νεκρικό παρεκκλήσιο. Είναι σκεπασμένο από τον δεύτερο σημαντικότερο θόλο της εκκλησίας (διάμετρος 4,5 μ.), ενώ διαθέτει εσωτερικό πέρασμα το οποίο επιτρέπει την άμεση πρόσβαση στο ναό ή κλίτος της εκκλησίας. Είναι διακοσμημένο με τοιχογραφίες. Όπως με αρκετές ακόμη εκκλησίες, η συγκεκριμένη, ανά τους αιώνες, υπέστη αριθμό αρχιτεκτονικών παρεμβάσεων, με συνέπεια οι βόρειοι και νότιοι τοίχοι του παρεκκλησίου, πλέον, να μην είναι συμμετρικοί μεταξύ τους[2] · [3].
Εκκλησία της Παμμακαρίστου Επεξεργασία
Το παρεκκλήσιον της Εκκλησίας της Παμμακαρίσοτυ, εκκλησίας χτισμένης, πιθανώς, κατά τη διάρκεια του 11ου αιώνα ως μοναστηριού, χρησίμευσε, επίσης, ως νεκρικό παρεκκλήσιο. Ανεγέρθηκε από την Μαρία, χήρα του Μιχαήλ Ταρχανειώτη Γλαβά, ο οποίος απεβίωσε προς το 1305. Αφιερωμένο στον «Χριστό τον Λόγο»[4], η αρχιτεκτονική του είναι εκείνη εγγεγραμμένης σταυροειδούς εκκλησίας με πέντε θόλους, όπου, επί του κεντρικού θόλου του παρεκκλησίου, αναπαριστάται ο Χριστός Παντοκράτωρ, περιστοιχισμένος από τους προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης[5].
_-_Cupola_-_Foto_G._Dall%27Orto_26-5-2006.jpg)
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Kazhdan 1991, σελ. 1587
- ↑ Kazhdan 1991, σελ. 428
- ↑ Mango 1986, σελ. 153
- ↑ Mathews 1976, σελ. 347
- ↑ Kazhdan 1991, σελ. 1567
Πηγές Επεξεργασία
- (Αγγλικά) Kazhdan, Alexander (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8. OCLC 22733550.
- (Αγγλικά) Mango, Cyril (1986). Byzantine Architecture. Faber & Faber. ISBN 978-0-571-14514-0. OCLC 233860310.
- (Αγγλικά) Mathews, Thomas (1976). The Byzantine Churches of Istanbul: A Photographic Survey. Pennsylvania State University Press. ISBN 0-271-01210-2. OCLC 911293604.