Βικιπαίδεια

Παροιμίαι (Παλαιά Διαθήκη)

Το βιβλίο Παροιμίαι (εβραϊκά: מִשְלֵי‎‎), ή Παροιμίες, είναι ένα βιβλίο στο τρίτο τμήμα (Ketuvim) της εβραϊκής Βίβλου αλλά και ένα βιβλίο της Χριστιανικής Παλαιάς Διαθήκης.[1] Όταν μεταφράστηκε στα ελληνικά και τα λατινικά, ο τίτλος πήρε διάφορες μορφές: στην ελληνική Μετάφραση των Εβδομήκοντα έγινε Παροιμίαι και στην Λατινική Βουλγάτα ο τίτλος ήταν Proverbia (Προβέρμπια), από το οποίο προέρχεται και το αγγλικό όνομα του βιβλίου Proverbs (ή Book of Proverbs).[2]

Κύλινδρος πάπυρου του Βιβλίου των Παροιμιών.
Κύλινδρος του βιβλίου των Παροιμιών.

Το Παροιμίαι δεν είναι απλώς μια ανθολογία αλλά μια «συλλογή συλλογών» που σχετίζεται με ένα πρότυπο ζωής που διήρκεσε περισσότερο από μια χιλιετία.[3] Είναι ένα παράδειγμα της βιβλιογραφικής λογοτεχνίας και εγείρει ερωτήματα αξιών, ηθικής συμπεριφοράς, της έννοιας της ανθρώπινης ζωής και της σωστής συμπεριφοράς[4] και η θεολογική του βάση είναι ότι «ο φόβος του Θεού (που σημαίνει υποταγή στη θέληση του Θεού) είναι η αρχή της σοφίας.".[5] Κατά τους ραββίνους του Ιουδαϊσμού, η σοφία επαινείται για τον ρόλο της στη δημιουργία. Ο Θεός την απέκτησε πριν από όλα, και μέσω αυτής έδωσε εντολή στο χάος. Και αφού οι άνθρωποι έχουν ζωή και ευημερία συμμορφώνονται με τη σειρά της δημιουργίας, η αναζήτηση της σοφίας είναι η ουσία και ο στόχος της θρησκευτικής ζωής.[6]

Δομή Επεξεργασία

Οι επιγραφές χωρίζουν τις συλλογές[5][7] ως εξής:

  • Παροιμίες 1–9: «Παροιμίες του Σολομώντα, γιου του Δαβίδ, βασιλιά του Ισραήλ»
  • Παροιμίες 10–22:16: «Παροιμίες του Σολομώντα»
  • Παροιμίες 22:17–24:22: «Τα λόγια των σοφών»
  • Παροιμίες 24:23–34: «Και αυτά είναι λόγια των σοφών»
  • Παροιμίες 25-29: «Αυτές είναι άλλες παροιμίες του Σολομώντα που αντιγράφουν οι αξιωματούχοι του βασιλιά Εζεκία του Ιούδα»
  • Παροιμίες 30: «Τα λόγια του Αγούρ»
  • Παροιμίες 31:1–9: «Τα λόγια του βασιλιά Λεμουήλ, τα οποία του έμαθε η μητέρα του»
  • Παροιμίες 31:10–31: «Η ιδανική σοφή γυναίκα»

Περιεχόμενο Επεξεργασία

 
Ο Σολομών γράφει το Παροιμίαι, του Γκυστάβ Ντορέ.

Το "Παροιμίες" μεταφράζεται στην εβραϊκή γλώσσα ως mashal, αλλά η ίδια λέξη έχει ένα ευρύτερο φάσμα νοημάτων από τα σύντομα "πιασάρικα λόγια" που υπονοεί η ελληνική λέξη παροιμία. Έτσι, ενώ το ήμισυ περίπου του βιβλίου αποτελείται από "ρήσεις" αυτού του τύπου, το άλλο μισό αποτελείται από μακρύτερες ποιητικές ενότητες διαφόρων τύπων. Αυτές περιλαμβάνουν "οδηγίες" που διατυπώνονται ως συμβουλές από έναν δάσκαλο ή έναν γονέα που απευθύνεται σε έναν μαθητή ή παιδί, δραματικές προσωποποιήσεις τόσο της σοφίας όσο και της λαογραφίας και των "λόγων των σοφών", μακρύτερες από τις "ρήσεις" του Σολομώντα, αλλά συντομότερες και πιο διαφορετικές από τις "οδηγίες".[8]

Η πρώτη ενότητα (κεφάλαια 1–9) αποτελείται από μια αρχική πρόσκληση σε νεαρούς άνδρες να ακολουθήσουν την πορεία της σοφίας, δέκα "οδηγίες" και πέντε ποιήματα για την προσωποποιημένη γυναίκα σοφία.[9] Το Παροιμίαι 10:1–22:16, με 375 ρήσεις, αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο (10–4) που αντιμετωπίζει τον σοφούς και τους ανόητους (ή τους δίκαιους και τους κακούς) και το δεύτερο (15–22:16) αντιμετωπίζει την σοφή και ανόητη ομιλία.[10] Το 22:17 ανοίγει «τα λόγια των σοφών», έως το 24, με σύντομους ηθικούς λόγους για διάφορα θέματα.[11] Τα κεφάλαια 25-29, που αποδίδονται στη συντακτική δραστηριότητα των «ανδρών του Εζεκία», έρχονται σε αντίθεση με τους δίκαιους και τους κακούς και προωθεί το θέμα των πλουσίων και των φτωχών.[12] Το Κεφάλαιο 30:1–4, τα «λόγια του Αγούρ», εισάγει τη δημιουργία, τη θεϊκή δύναμη και την ανθρώπινη άγνοια.[13]

Σύνθεση Επεξεργασία

Είναι αδύνατο να προσφέρουμε ακριβείς ημερομηνίες για τις ρήσεις που βρίσκονται στο Παροιμίαι, μια «συλλογή συλλογών» που σχετίζεται με ένα πρότυπο ζωής που διήρκεσε περισσότερο από μια χιλιετία.[2] Η φράση που χρησιμοποιείται συμβατικά για τον τίτλο προέρχεται από το κεφάλαιο 1:1, mishley shelomoh, (Παροιμίες του Σολομώντα), πιθανότατα ασχολείται περισσότερο με την επισήμανση του υλικού από το να αποδόσει την ιδιοκτησία.[14]

Το βιβλίο είναι μια ανθολογία αποτελούμενη από έξι διακριτές ενότητες. Η πρώτη ενότητα, κεφάλαιο 1-9, ήταν πιθανώς η τελευταία που συντάχθηκε, στην περσική ή ελληνιστική περίοδο. Αυτή η ενότητα έχει παράλληλες προηγούμενες σφηνοειδείς γραφές.[15] Η δεύτερη, κεφάλαια 10–22:16, φέρει την επιγραφή «οι παροιμίες του Σολομώντα», ο οποίος ίσως ενθάρρυνε την ένταξή της στον εβραϊκό κανόνα. Η τρίτη ενότητα είναι επικεφαλής "λυγίστε το αυτί σας και ακούστε τα λόγια των σοφών". Μεγάλο μέρος της είναι μια αναδιατύπωση ενός αιγυπτιακού έργου της δεύτερης χιλιετίας π.Χ. μέσω μιας αραμαϊκής μετάφρασης. Η τρίτη ενότητα, 22:17–24:22, περιέχει «τα λόγια των σοφών». Το Κεφάλαιο 24:23 ξεκινά μια νέα ενότητα και μια πηγή με τη δήλωση, "αυτά επίσης προέρχονται από τους σοφούς." Η επόμενη ενότητα στο κεφάλαιο 25:1 έχει μια επιγραφή ότι οι ακόλουθες παροιμίες μεταγράφηκαν "από τους άνδρες του Εζεκία", υποδεικνύοντας στην ονομαστική τους αξία ότι συλλέχθηκαν κατά τη βασιλεία του Εζεκία στα τέλη του 8ου αιώνα π.Χ. Τα κεφάλαια 30 και 31 (τα «λόγια του Αγούρ», τα «λόγια του Λεμουήλ» και η περιγραφή της ιδανικής γυναίκας είναι ένα σύνολο παραρτημάτων, εντελώς διαφορετικού στιλ και έμφασης από τα προηγούμενα κεφάλαια.[16]

Το είδος «σοφία» ήταν ευρέως διαδεδομένο σε όλη την αρχαία Εγγύς Ανατολή, και η ανάγνωση των Παροιμιών μαζί με τα παραδείγματα που ανακτήθηκαν από την Αίγυπτο και τη Μεσοποταμία αποκαλύπτει το κοινό έδαφος που μοιράζεται η διεθνής σοφία.[17] Η λογοτεχνία του Ισραήλ μπορεί να έχει αναπτυχθεί στην οικογένεια, στο βασιλικό δικαστήριο και στα σπίτια μάθησης και διδασκαλίας, ωστόσο η συντριπτική εντύπωση είναι η διδασκαλία μέσα στην οικογένεια σε μικρά χωριά.[18][19]

Μεταγενέστερη ερμηνεία και επιρροή Επεξεργασία

 
Απόσπασμα απο το 3ο κεφάλαιο του Παροιμίαι στο Διεθνές Αεροδρόμιο, στο Πόρτλαντ του Μέιν.

Η προ-εξιλική (δηλ. Προ-586 π.Χ.) Παλαιά Διαθήκη δεν επέτρεπε κανένα ίσο με τον Γιαχβέ στον παράδεισο, παρά τη συνεχιζόμενη ύπαρξη ενός συνόλου υποδεέστερων προσώπων (άγγελοι κτλπ).[20] Οι μετα-εξιλικοί συγγραφείς της παράδοσης της Σοφίας ανέπτυξαν την ιδέα ότι η Σοφία υπήρχε πριν από τη δημιουργία και χρησιμοποιήθηκε από τον Θεό[21] για να δημιουργήσει το σύμπαν: "Παρόν από την αρχή, η Σοφία αναλαμβάνει το ρόλο του κύριου "οικοδόμου" ενώ ο Θεός θεσπίζει τους ουρανούς, περιορίζει τα χαοτικά νερά και διαμορφώνει τα βουνά και τα χωράφια.".[22] Δανειζόμενοι ιδέες από τους Έλληνες φιλόσοφους που υποστήριζαν ότι ο Λόγος ενώνει το σύμπαν μαζί, η παράδοση της Σοφίας δίδαξε ότι η Σοφία, ο Λόγος και το Πνεύμα του Θεού ήταν το έδαφος της κοσμικής ενότητας.[23] Ο Χριστιανισμός με τη σειρά του υιοθέτησε αυτές τις ιδέες και τις εφάρμοσε στον Ιησού Χριστό: η επιστολή προς Κολοσσαείς (μία απο τις επιστολές του Αποστόλου Παύλου) αποκαλεί τον Ιησού "... εικόνα του αόρατου Θεού, πρωτότοκου όλων των δημιουργιών ...", ενώ το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον τον ταυτίζει με τη δημιουργική φράση ("Στην αρχή ήταν ο Λόγος, και ο Λόγος ήταν με τον Θεό, και ο Λόγος ήταν ο Θεός").[24]

Τον 4ο αιώνα, όταν ο Χριστιανισμός "παγιδεύτηκε" απο αιρέσεις και εξακολουθούσε να αναπτύσσει τις θρησκείες που θα καθόριζαν τις πεποιθήσεις του, το Παροιμίαι 8:22 (Ο Κυριος με ειχεν εν τη αρχη των οδων αυτου, προ των εργων αυτου, απ' αιωνος[25]) χρησιμοποιήθηκε τόσο για να υποστηρίξουν όσο και να αντικρούσουν τους ισχυρισμούς των Αριανών. Οι Αρειανοί, υποθέτοντας ότι ο Χριστός μπορούσε να εξομοιωθεί με τη «Σοφία του Θεού» (Α' Κορινθίους 1:24, "ημείς οι Απόστολοι κηρύττομεν Χριστόν, ο οποίος είναι Θεού δύναμις εις σωτηρίαν και Θεού σοφία"), υποστήριξε ότι ο Υιός, όπως η Σοφία, «δημιουργήθηκε» (Παροιμίαι 8:22), και ως εκ τούτου υποτάχθηκε στον Δημιουργό. Οι αντίπαλοί τους, οι οποίοι υποστήριξαν ότι η σχετική εβραϊκή λέξη πρέπει να μεταφραστεί ως "προερχόμενος", κέρδισαν τη συζήτηση και το Συμβούλιο της Νίκαιας[26] δήλωσε ότι ο Υιός "γεννήθηκε, δεν κατασκευάστηκε", που σημαίνει ότι ο Θεός και ο Χριστός ήταν σε συνύπαρξη.[27]

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

 
Μια σελίδα του Βιβλίου των Παροιμιών από μια Βίβλο του 1497.

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

  • Crenshaw, James L. "Book of Proverbs," The Anchor Bible Dictionary, 1992
  • Dockery, David S. (general ed.), Holman Bible Handbook, Holman Bible Publishers, Nashville, 1992
  • Lasor, William Sanford, Hubbard, David Allan, & Bush, Frederic Wm., Old Testament Survey: The Message, Form, and Background of the Old Testament, 1996
  • Murphy, Roland E., Wisdom Literature: Job, Proverbs, Ruth, Canticles, Ecclesiastes, and Esther. Grand Rapids, 1981
  • Steinmann, Andrew. "Proverbs 1–9 as a Solomonic Composition," Journal of the Evangelical Theological Society, 43, no. 4
  • Waltke, Bruce (2004). Book of Proverbs: Chapters 1–15. Wm. B. Eerdmans. ISBN 978-0-8028-2545-2. 
  • Waltke, Bruce (2005). The Book of Proverbs: Chapters 15–31. Wm. B. Eerdmans. ISBN 978-0-8028-2776-0. 

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Grossman, Maxine (2011). The Oxford Dictionary of the Jewish Religion. Oxford University Press. σελ. 588. ISBN 978-0-19-973004-9. 
  2. ↑ 2,0 2,1 «Book of Proverbs - Read, Study Bible Verses Online». biblestudytools.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2020. 
  3. ↑ Dunn, James D. G.· Rogerson, John William (19 Νοεμβρίου 2003). Eerdmans Commentary on the Bible. Wm. B. Eerdmans Publishing. σελ. 438. ISBN 978-0-8028-3711-0. 
  4. ↑ The Wisdom Books: Job, Proverbs, and Ecclesiastes: A Translation with Commentary. W. W. Norton & Company. 11 Οκτωβρίου 2010. ISBN 978-0-393-08073-5. 
  5. ↑ 5,0 5,1 Zondervan (6 Οκτωβρίου 2009). Proverbs–Isaiah. Zondervan Academic. σελ. 50. ISBN 978-0-310-59058-3. 
  6. ↑ Boccaccini (2002). Roots of Rabbinic Judaism. Wm. B. Eerdmans Publishing. σελ. 106. ISBN 978-0-8028-4361-6. 
  7. ↑ «ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ: ΠΑΡΟΙΜΙΑΙ». users.sch.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2020. 
  8. ↑ Farmer, Kathleen Anne (1991). Who Knows what is Good?: A Commentary on the Books of Proverbs and Ecclesiastes. Wm. B. Eerdmans Publishing. σελ. 17-20. ISBN 978-0-8028-0161-6. 
  9. ↑ Perdue, Leo G. (1 Ιανουαρίου 2007). Wisdom Literature: A Theological History. Presbyterian Publishing Corp. σελ. 48. ISBN 978-0-664-22919-1. 
  10. ↑ Perdue, Leo G. (1 Ιανουαρίου 2007). Wisdom Literature: A Theological History. Presbyterian Publishing Corp. σελ. 58. ISBN 978-0-664-22919-1. 
  11. ↑ Cardoso, Dario de Araujo. Corpo e presença na Bíblia Sagrada. Universidade de Sao Paulo, Agencia USP de Gestao da Informacao Academica (AGUIA). http://dx.doi.org/10.11606/t.8.2018.tde-21022018-104542. 
  12. ↑ Perdue, Leo G. (1 Ιανουαρίου 2007). Wisdom Literature: A Theological History. Presbyterian Publishing Corp. σελ. 67. ISBN 978-0-664-22919-1. 
  13. ↑ Perdue, Leo G. (1 Ιανουαρίου 2007). Wisdom Literature: A Theological History. Presbyterian Publishing Corp. σελ. 68. ISBN 978-0-664-22919-1. 
  14. ↑ Farmer, Kathleen Anne (1991). Who Knows what is Good?: A Commentary on the Books of Proverbs and Ecclesiastes. Wm. B. Eerdmans Publishing. σελ. 25. ISBN 978-0-8028-0161-6. 
  15. ↑ Rogers, Robert William (1912). Cuneiform parallels to the Old Testament. New York, Eaton & Mains;. 
  16. ↑ The Wisdom Books: Job, Proverbs, and Ecclesiastes: A Translation with Commentary. W. W. Norton & Company. 11 Οκτωβρίου 2010. σελ. 183-185. ISBN 978-0-393-08073-5. 
  17. ↑ Tate, Marvin E.· Ballard, Harold Wayne (2000). An Introduction to Wisdom Literature and the Psalms: Festschrift Marvin E. Tate. Mercer University Press. σελ. 167-168. ISBN 978-0-86554-652-3. 
  18. ↑ Tate, Marvin E.· Ballard, Harold Wayne (2000). An Introduction to Wisdom Literature and the Psalms: Festschrift Marvin E. Tate. Mercer University Press. σελ. 163-167. ISBN 978-0-86554-652-3. 
  19. ↑ Tate, Marvin E.· Ballard, Harold Wayne (2000). An Introduction to Wisdom Literature and the Psalms: Festschrift Marvin E. Tate. Mercer University Press. σελ. 217. ISBN 978-0-86554-652-3. 
  20. ↑ Mills, Watson E.· Bullard, Roger Aubrey (1990). Mercer Dictionary of the Bible. Mercer University Press. σελ. 176-177. ISBN 978-0-86554-373-7. 
  21. ↑ Grossman, Maxine (2011). The Oxford Dictionary of the Jewish Religion. Oxford University Press. σελ. 188-189. ISBN 978-0-19-973004-9. 
  22. ↑ Mills, Watson E.· Bullard, Roger Aubrey (1990). Mercer Dictionary of the Bible. Mercer University Press. σελ. 183. ISBN 978-0-86554-373-7. 
  23. ↑ Kaiser, Christopher B. (1997). Creational Theology and the History of Physical Science: The Creationist Tradition from Basil to Bohr. BRILL. σελ. 28. ISBN 978-90-04-10669-7. 
  24. ↑ Mills, Watson E.· Bullard, Roger Aubrey (1990). Mercer Dictionary of the Bible. Mercer University Press. σελ. 183-184. ISBN 978-0-86554-373-7. 
  25. ↑ «Παλαιά Διαθήκη, Παροιμίες 8:22». 
  26. ↑ Placher, William C. (1988). Readings in the history of Christian theology (1η έκδοση). Φιλαδέλφεια: Westminster Press. σελ. 52-53. ISBN 0-664-24057-7. 16951339. 
  27. ↑ Farmer, Kathleen Anne (1991). Who Knows what is Good?: A Commentary on the Books of Proverbs and Ecclesiastes. Wm. B. Eerdmans Publishing. σελ. 53-54. ISBN 978-0-8028-0161-6. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Book of Proverbs στο Wikimedia Commons


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Παροιμίαι_(Παλαιά_Διαθήκη)&oldid=10138708"