Βικιπαίδεια

Πολιορκία της Μαριούπολης

Η Πολιορκία της Μαριούπολης ήταν μια στρατιωτική επιχείρηση που διεξάγονταν στα πλαίσια της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, με σκοπό την κατάληψη της πόλης από τα ρωσικά στρατεύματα. Η κατάληψη πραγματοποιήθηκε τελικά, στις 17 Μαΐου 2022, ύστερα από 83 ημέρες ένοπλων συγκρούσεων μεταξύ ρωσικών και ουκρανικών μονάδων στρατού.

Πολιορκία της Μαριούπολης
Μέρος της Ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία
Χρονολογία24 Φεβρουαρίου 2022 (2022-02-24) – 16 Μαΐου 2022 (2022-05-16)
ΤόποςΜαριούπολη
ΚατάστασηΚατάληψη από τα ρωσικά στρατεύματα [1]
Παράδοση περί 2.400 μαχητών του νεοναζιστικού τάγματος Αζόφ [2]
Αντιμαχόμενοι
Ηγετικά πρόσωπα
~ 5000 νεκροί άμαχοι (ισχυρισμός των Ουκρανικών αρχών) [3]

Η πόλη της Μαριούπολης βρίσκεται στην Περιφέρεια Ντονέτσκ της Ουκρανίας και διεκδικείται από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ. Ο Ερυθρός Σταυρός περιέγραψε την κατάσταση ως Αποκαλυπτική ενώ οι ουκρανικές αρχές κατηγόρησαν τη Ρωσία ότι προκάλεσε «ανθρωπιστική κρίση» στην πόλη,[4][5] με τις αρχές της πόλης να υπολογίζουν πάνω από 1.580 νεκρούς αμάχους έως τις 11 Μαρτίου 2022. Η πόλη της Μαριούπολης θεωρείται σημαντική στρατηγική πόλη και στόχος των ρωσικών δυνάμεων. Η πόλη είναι η δεύτερη μεγαλύτερη της Περιφέρειας του Ντονέτσκ, κατοικείται κυρίως από Ρωσόφωνους,[6] είναι σημαντικός βιομηχανικός κόμβος και το πιο σημαντικό είναι επίσης το μεγαλύτερο λιμάνι στην Αζοφική Θάλασσα.[7] Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, η κατάληψη της Μαριούπολης θα δώσει τον πλήρη έλεγχο της Αζοφικής στη Ρωσία.[8]

Τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2014, μετά την ουκρανική επανάσταση και καθώς ξέσπασε ο πόλεμος στο Ντονμπάς, οι αυτονομιστές της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντόνετσκ, που φέρεται να υποστηρίζονται από τη Ρωσία, ξεσηκώθηκαν και ανάγκασαν τις απροετοίμαστες και ανεπαρκώς εξοπλισμένες ουκρανικές δυνάμεις να φύγουν από την πόλη τον Μάιο.[9] Ωστόσο, έναν μήνα αργότερα η Ουκρανία ανακατέλαβε την πόλη σε μια επίθεση και διατήρησε τον έλεγχο της Μαριούπολης. Μια από τις πιο σημαντικές ομάδες για την ανακατάληψη της Μαριούπολης ήταν το τάγμα Αζόφ.

Μάχη Επεξεργασία

Φεβρουάριος Επεξεργασία

Στις 24 Φεβρουαρίου, το ρωσικό πυροβολικό βομβάρδισε την πόλη, τραυματίζοντας σύμφωνα με πληροφορίες 26 άτομα.[10]

Το πρωί της 25ης Φεβρουαρίου, οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις προέλασαν από το έδαφος της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντόνεσκ στα ανατολικά προς τη Μαριούπολη. Συνάντησαν ουκρανικές δυνάμεις κοντά στο χωριό Παυλοπίλ.[εκκρεμεί παραπομπή] Οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις νίκησαν τις ρωσικές δυνάμεις. σύμφωνα με τον δήμαρχο της Μαριούπολης, Βαντίμ Μποϊτσένκο, 22 ρωσικά τανκς καταστράφηκαν.[εκκρεμεί παραπομπή][εκκρεμεί παραπομπή]

Στις 26 Φεβρουαρίου, οι ρωσικές δυνάμεις συνέχισαν να βομβαρδίζουν τη Μαριούπολη με πυροβολικό. Η Ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι 10 Έλληνες πολίτες σκοτώθηκαν από ρωσικά χτυπήματα στη Μαριούπολη, με 6 νεκρούς στο χωριό Σαρτανάς και 4 στο χωριό Μπουγάς,[εκκρεμεί παραπομπή][11]με τη ρωσική πρεσβεία να επιρρίπτει ευθύνες στο νεοναζιστικό τάγμα της Ουκρανίας, Αζοφ.[12][εκκρεμεί παραπομπή]

Στις 28 Φεβρουαρίου σκοτώθηκε από ελεύθερο σκοπευτή κοντά στη Μαριούπολη, ο Ρώσος Υποστράτηγος Αντρέι Σουχοβέτσκι.[13]

Μάρτιος Επεξεργασία

Στη 1 Μαρτίου, ο Ντενίς Πουσίλιν, επικεφαλής της ΛΔΝ, ανακοίνωσε ότι οι δυνάμεις είχαν περικυκλώσει σχεδόν πλήρως την κοντινή πόλη Βολνοβάχακαι ότι σύντομα θα έκαναν το ίδιο στη Μαριούπολη.[14] Το ρωσικό πυροβολικό αργότερα βομβάρδισε τη Μαριούπολη, προκαλώντας πάνω από 21 τραυματισμούς.

Η πολιορκία εντάθηκε στις 2 Μαρτίου. Ένας νεαρός σκοτώθηκε από ρωσικά πυρά. Ο Μποϊτσένκο ανακοίνωσε ότι η υδροδότηση στην πόλη διεκόπη.[15][16]

Στις 5 Μαρτίου, η ουκρανική κυβέρνηση ανακοίνωσε την επιθυμία της να απομακρύνει 200.000 πολίτες από τη Μαριούπολη. Η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού ανακοίνωσε ότι θα ενεργούσε ως εγγυητής για μια νέα κατάπαυση του πυρός που θα επιτρέψει αυτήν την εκκένωση.[17]

Στις 6 Μαρτίου, ο Ερυθρός Σταυρός ανακοίνωσε ότι μια δεύτερη προσπάθεια εκκένωσης αμάχων από τη Μαριούπολη απέτυχε.[18] Ο Ερυθρός Σταυρός ανέφερε επίσης ότι υπήρχαν «καταστροφικές σκηνές ανθρώπινου πόνου» στη Μαριούπολη.[18][19] Το Al Jazeera ανέφερε ότι ο βομβαρδισμός έπληξε τον τελευταίο λειτουργικό πύργο κινητής τηλεφωνίας της πόλης.

Το Associated Press ανέφερε στις 9 Μαρτίου ότι δεκάδες πολίτες και στρατιώτες θάβονταν βιαστικά και χωρίς τελετές σε ομαδικό τάφο.[20]

Στις 9 Μαρτίου ρωσικά βομβαρδιστικά, σύμφωνα με ισχυρισμούς ουκρανικών πηγών, έπληξαν και κατέστρεψαν ένα μαιευτήριο.[21][22][23] Η ρωσική πλευρά ισχυρίστηκε ότι το μαιευτήριο είχε ήδη εκκενωθεί από τους ασθενείς, και πλέον στέγαζε στρατιώτες του τάγματος Αζόφ.[24] Ουκρανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι τρεις άμαχοι σκοτώθηκαν και τουλάχιστον 17 τραυματίστηκαν κατά το βομβαρδισμό του.[25]

Στις 11 Μαρτίου αναφέρθηκε ότι τουλάχιστον 1.582 άμαχοι είχαν σκοτωθεί κατά τη διάρκεια της πολιορκίας. Την επομένη, ο στρατός της Ουκρανίας δήλωσε, ότι οι ρωσικές δυνάμεις είχαν καταλάβει τα ανατολικά προάστια της Μαριούπολης.[26]

Στις 16 Μαρτίου 2022, το Θέατρο Ντόνετσκ στη Μαριούπολη βομβαρδίστηκε. Σύμφωνα με πληροφορίες, χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο κατά τη διάρκεια της πολιορκίας, φυλάσσοντας, σύμφωνα με ισχυρισμούς, 1.300 αμάχους.[27] Η Ρωσία αρνήθηκε τους ουκρανικούς ισχυρισμούς ότι κτύπησε αμάχους και αντ' αυτού κατηγόρησε το νεοναζιστικό τάγμα Αζόφ ότι ανατίναξε το κτίριο χρησιμοποιώντας τους αμάχους ως ανθρώπινες ασπίδες.[28]

Στις 24 Μαρτίου, οι Τσετσένοι είχαν καταλάβει το δημαρχείο της πόλης.[29]

Ο δήμαρχος της Μαριούπολης, Βαντίμ Μποϊτσένκο, ανακοίνωσε στις 28 Μαρτίου ότι η πόλη, που πολιορκούνταν επί σειρά εβδομάδων, έπεσε στα χέρια των ρωσικών δυνάμεων και έκανε έκκληση για τη άμεση απομάκρυνση των εναπομεινάντων κατοίκων της Μαριούπολης (περίπου 160.000 άμαχοι) για ανθρωπιστικούς λόγους. Σύμφωνα με ουκρανούς αξιωματούχους κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της πόλης το 90% των κτηρίων στην πόλη υπέστησαν ζημιές, εκ των οποίων το 60% δέχτηκε ισχυρά πλήγματα και το 40% καταστράφηκε.[30]

Απρίλιος Επεξεργασία

Στις 11 Απριλίου το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων, Ria Novosti ανακοίνωσε ότι οι ρωσικές δυνάμεις κατέλαβαν το λιμάνι της Μαριούπολης στα ανατολικά της Ουκρανίας.[εκκρεμεί παραπομπή][31]

Από τα τέλη Φεβρουαρίου περίπου 1.000 άμαχοι είχαν καταφύγει στη χαλυβουργία Αζοφστάλ στη Μαριούπολη μαζί με στρατιώτες. Μέχρι τέλη Απριλίου δεν κατέστη εφικτή η απομάκρυνση των αμάχων και 500 τραυματισμένων στρατιωτών από το Αζοφστάλ.[εκκρεμεί παραπομπή][εκκρεμεί παραπομπή] Ο Βλαντίμιρ Πούτιν έδωσε εντολή στις ρωσικές δυνάμεις να καταπνίξουν τους τελευταίους θύλακες αντίστασης στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις της Αζοφστάλ πολιορκώντας τους τελευταίους Ουκρανούς πολεμιστές παρά να τους επιτεθούν. Στα τέλη Απριλίου οι ρωσικές δυνάμεις βομβάρδισαν ένα αυτοσχέδιο νοσοκομείο εντός των εγκαταστάσεων της χαλυβουργίας Αζοφστάλ.[εκκρεμεί παραπομπή] Στις 28 Απριλίου ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, δήλωσε μετά από την συνάντηση, που είχε στο Κίεβο με τον Ζελένσκι ότι έχουν γίνει εντατικές διεργασίες, για να καταστεί δυνατή η εκκένωση της χαλυβουργίας Αζοφστάλ. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν εξέφρασε τη συγκατάθεσή του για την ανάμειξη του ΟΗΕ και του Ερυθρού Σταυρού στην εκκένωση του εργοστασίου Αζοφστάλ.[32]

Στις 30 Απριλίου το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Tass ανακοίνωσε ότι μια ομάδα 25 αμάχων, ανάμεσά τους έξι παιδιά, βγήκε από τη χαλυβουργία Αζοφστάλ.[33]

Μάιος Επεξεργασία

Σταδιακά τις πρώτες ημέρες του Μαΐου απομακρύνθηκαν όλοι οι άμαχοι από τις εγκαταστάσεις του εργοστασίου Αζοφστάλ. Μέσα στο εργοστάσιο παρέμειναν Ουκρανοί στρατιώτες και μέλη του νεοναζιστικού Τάγματος Αζόφ.[34] Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι γίνονται διπλωματικές προσπάθειες, για να σωθούν οι μαχητές, που είχαν καταφύγει στο εργοστάσιο χαλυβουργίας Αζοφστάλ.[35]

Στις 17 Μαΐου έπεσε και ο τελευταίος θύλακας αντίστασης στη χαλυβουργία Αζοφστάλ. Η Μαριούπολη μετά από 83 ημέρες πολιορκίας περιήλθε ολοκληρωτικά υπό τον έλεγχο των Ρωσικών δυνάμεων. 264 Ουκρανοί μαχητές εγκατέλειψαν το εργοστάσιο χάλυβα Αζοφστάλ στη Μαριούπολη και μεταφέρθηκαν σε περιοχές, που είναι υπό τον έλεγχο ανταρτών, που υποστηρίζονται από τη Ρωσία. Η Ουκρανία σχεδιάζει να τους ανταλλάξει με Ρώσους αιχμαλώτους πολέμου. Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί στη Ρωσική Κρατική Δούμα, που είναι αντίθετοι στο ενδεχόμενο ανταλλαγής Ουκρανών στρατιωτών του Αζοφστάλ με Ρώσους στρατιωτικούς.[36][εκκρεμεί παραπομπή]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ ««Έπεσε» η Μαριούπολη μετά από 83 ημέρες – Αγωνία για την τύχη των μαχητών του Azovstal». Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2022. 
  2. ↑ «Russia says American, British officers and NATO military instructors surrendered in Azovstal». Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2022. 
  3. ↑ «Nearly 5,000 people killed in siege of Ukraine's Mariupol - mayor's office». Reuters. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2022. 
  4. ↑ «Russia accused of 'holding 400,000 people hostage' in Mariupol». the Guardian (στα Αγγλικά). 9 Μαρτίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2022. 
  5. ↑ «Photos: Mariupol residents suffer as Russian forces lay siege». www.aljazeera.com (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2022. 
  6. ↑ «Wayback Machine» (PDF). web.archive.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2022. 
  7. ↑ Lourie, Richard (2018-10-26). «Putin’s bridge over troubled waters» (στα en-CA). The Globe and Mail. https://www.theglobeandmail.com/opinion/article-putins-bridge-over-troubled-waters/. Ανακτήθηκε στις 2022-03-12. 
  8. ↑ «The Azov Sea, symbolic prize of Russia-Ukraine war». France 24 (στα Αγγλικά). 1 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2022. 
  9. ↑ Blair, David (10 Μαΐου 2014). «Ukraine: Security forces abandon Mariupol ahead of referendum». The Daily Telegraph. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2022. 
  10. ↑ Vasovic, Aleksandar (24 February 2022). «Port city of Mariupol comes under fire after Russia invades Ukraine» (στα αγγλικά). Reuters. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 February 2022. https://web.archive.org/web/20220226011024/https://www.reuters.com/world/europe/strategic-city-mariupol-wakes-blasts-russia-invades-ukraine-2022-02-24/. Ανακτήθηκε στις 25 February 2022. 
  11. ↑ Georgiopoulos, George (26 February 2022). «Greece says 10 expats killed in Ukraine, summons Russian ambassador» (στα αγγλικά). Reuters. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 February 2022. https://web.archive.org/web/20220227040008/https://www.reuters.com/world/europe/greece-says-six-expats-killed-ukraine-summons-russian-ambassador-2022-02-26/. Ανακτήθηκε στις 26 February 2022. 
  12. ↑ https://www.skai.gr/news/politics/polemos-rosias-stin-oukrania-ypeks-4-epipleon-nekroi-ellines-omogeneis-sto-sartana-10-ta. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2022.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  13. ↑ Pravda.ru (3 Μαρτίου 2022). «Deputy Commander of the 41st Army, Major General Sukhovetsky, killed in Ukraine». Pravda (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2022. 
  14. ↑ CNN (1 Μαρτίου 2022). «Russian-backed separatist leader expects his forces to surround Mariupol on Tuesday». CNN (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022. 
  15. ↑ Reuters (2 March 2022). «Mariupol mayor reports mass casualties from nonstop Russian attack» (στα αγγλικά). Reuters. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 March 2022. https://web.archive.org/web/20220306141125/https://www.reuters.com/world/mariupol-mayor-reports-mass-casualties-nonstop-russian-attack-2022-03-02/. Ανακτήθηκε στις 2 March 2022. 
  16. ↑ «WATCH: Hundreds of casualties reported after fighting in Mariupol, Ukraine» (στα αγγλικά). Euro Weekly News. 2 March 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 March 2022. https://web.archive.org/web/20220306022157/https://euroweeklynews.com/2022/03/02/casualties-mariupol-ukraine/. Ανακτήθηκε στις 2 March 2022. 
  17. ↑ The Times of Israel, LiveBlog (5 March 2022, 11:39 am) Red Cross acting as ceasefire guarantor to allow evacuation of Mariupol, Volnovakha Αρχειοθετήθηκε 6 March 2022 στο Wayback Machine.
  18. ↑ 18,0 18,1 «Ukraine: Second attempt to evacuate civilians from Mariupol fails — live updates | DW | 06.03.2022». Deutche Welle. 6 March 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 March 2022. https://archive.today/20220306161124/https://www.dw.com/en/ukraine-second-attempt-to-evacuate-civilians-from-mariupol-fails-live-updates/a-61030032. Ανακτήθηκε στις 6 March 2022. 
  19. ↑ Gunter, Joel (6 March 2022). «Mariupol: Fires, no water, and bodies in the street». BBC News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 March 2022. https://web.archive.org/web/20220309062533/https://www.bbc.com/news/world-europe-60637338. Ανακτήθηκε στις 6 March 2022. 
  20. ↑ Mstyslav Chernov (9 Μαρτίου 2022). «Besieged Ukraine city of Mariupol buries dead in mass grave». ctvnews.ca. Mariupol, Ukraine: CTV News. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2022. 
  21. ↑ «Mariupol says children's hospital destroyed by Russian bombing» (στα αγγλικά). National Post. 2022-03-09. https://nationalpost.com/pmn/news-pmn/mariupol-says-childrens-hospital-destroyed-by-russian-bombing. Ανακτήθηκε στις 2022-03-09. 
  22. ↑ «Attacks hits Ukraine children's hospital, officials say». AP NEWS (στα Αγγλικά). 9 Μαρτίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2022. 
  23. ↑ Harding, Luke (9 March 2022). «'Pure genocide': civilian targets in Mariupol 'annihilated' by Russian attacks». The Guardian. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 March 2022. https://web.archive.org/web/20220309220128/https://www.theguardian.com/world/2022/mar/09/pure-genocide-civilian-targets-in-mariupol-annihilated-by-russian-attacks. Ανακτήθηκε στις 9 March 2022. 
  24. ↑ «Λαβρόφ: Το μαιευτήριο στη Μαριούπολη είχε καταληφθεί από το τάγμα Αζόφ». Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2022. 
  25. ↑ «Ukraine war: Three dead as maternity hospital hit by Russian air strike». Associated Press (BBC). 9 March 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 March 2022. https://web.archive.org/web/20220309204706/https://www.bbc.com/news/world-europe-60675599. Ανακτήθηκε στις 10 March 2022. 
  26. ↑ Chernov, Mstyslav· Karmanu, Yuras. «Russian troops push towards Kyiv, key cities blockaded». Associated Press. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2022. 
  27. ↑ «Up to 1,200 people may have been inside the theater, the city's deputy mayor Serhiy Orlov said». RadioFreeEurope/RadioLiberty (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2022. 
  28. ↑ «Russia accuses Ukraine of trying to frame it over Mariupol theatre attack» (στα αγγλικά). Reuters. 2022-03-17. https://www.reuters.com/article/ukraine-crisis-mariupol-theatre-russia-idINL2N2VK0SL. Ανακτήθηκε στις 2022-03-26. 
  29. ↑ «Ουκρανία: Οι Τσετσένοι λένε ότι κατέλαβαν το δημαρχείο της Μαριούπολης». Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2022. 
  30. ↑ «Πόλεμος στην Ουκρανία: Η Μαριούπολη βρίσκεται στα χέρια των Ρώσων, λέει ο δήμαρχος της». Οικονομικός Ταχυδρόμος - ot.gr. 28 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2022. 
  31. ↑ Team, ΤοΒΗΜΑ (13 Απριλίου 2022). «Υπό ρωσικό έλεγχο το λιμάνι της Μαριούπολης». Ειδήσεις - νέα - Το Βήμα Online. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2022. 
  32. ↑ Team, ΤοΒΗΜΑ (29 Απριλίου 2022). «Επιχείρηση εκκένωσης του Αζοφστάλ - Βόμβες σε όλη την Ουκρανία». Ειδήσεις - νέα - Το Βήμα Online. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2022. 
  33. ↑ Team, ΤοΒΗΜΑ (30 Απριλίου 2022). «Μαριούπολη: 20 άμαχοι βγήκαν από το Azovstal». Ειδήσεις - νέα - Το Βήμα Online. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2022. 
  34. ↑ Team, ΤοΒΗΜΑ (7 Μαΐου 2022). «Διέφυγαν όλοι οι άμαχοι από το Αζοφστάλ». Ειδήσεις - νέα - Το Βήμα Online. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2022. 
  35. ↑ Team, ΤοΒΗΜΑ (7 Μαΐου 2022). «Ουκρανία: Η κλιμάκωση των ρωσικών επιθέσεων και η κίνηση Πούτιν στις 9 Μαΐου». Ειδήσεις - νέα - Το Βήμα Online. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2022. 
  36. ↑ Team, ΤοΒΗΜΑ (17 Μαΐου 2022). «Μαριούπολη: «Έπεσε» η σημαντική πόλη – λιμάνι της Ουκρανίας». Ειδήσεις - νέα - Το Βήμα Online. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2022. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πολιορκία_της_Μαριούπολης&oldid=10463781"