Ποταμίτισσα

κοινότητα της επαρχίας Λεμεσού στην Κυπριακή Δημοκρατία

Συντεταγμένες: 34°54′27″N 32°59′32″E / 34.90750°N 32.99222°E / 34.90750; 32.99222

Η Ποταμίτισσα είναι κοινότητα της επαρχίας Λεμεσού στην Κύπρο.

Ποταμίτισσα
Κοινότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας
Πανοραμική άποψη Ποταμίτισσας.
Η τοποθεσία της Ποταμίτισσας στην επαρχία Λεμεσού.
Τοποθεσία στον χάρτη της χώρας.
Τοποθεσία στον χάρτη της χώρας.
Ποταμίτισσα

Το έμβλημα του κοινοτικού συμβουλίου.
ΧώραΚύπρος[1][2]
Διοικητική μονάδαΕπαρχία Λεμεσού[1][2]
Γεωγραφική περιφέρειαΠιτσιλιά[3]
Διοίκηση
 • ΣώμαΚοινοτικό Συμβούλιο Ποταμίτισσας[4][5]
 • Κοινοτάρχης ΠοταμίττισαςΑνδρέας Παμπακάς (από 2017)[6][5]
 • Μέλος του/τηςΈνωση Κοινοτήτων Κύπρου[7][8]
Έκταση4,70209 km²[9][10]
Υψόμετρο845 μέτρα[11]
Πληθυσμός62 (2011)[12][13]
Γ.Κ.5363[2][1]
Τ.Κ.4879[14]
Ζώνη ώραςUTC+02:00 (επίσημη ώρα)
UTC+03:00 (θερινή ώρα)
ΙστοσελίδαΕπίσημος ιστότοπος

Τοποθεσία Επεξεργασία

Η Ποταμίτισσα απέχει 37 χιλιόμετρα από τη Λεμεσό, στη γεωγραφική περιφέρεια της Πιτσιλιάς.[15] Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 845 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.[16] Δυτικά συνορεύει με το Πελένδρι, βόρεια με τις Δύμες και τα Αγρίδια, δυτικά με τον Αγρό και νότια και νοτιοδυτικά με τον Κάτω Μύλο.

Φυσικό Περιβάλλον Επεξεργασία

Το φυσικό περιβάλλον της Ποταμίτισσας περιλαμβάνει πλατάνια, σκλήδρους και λεύκες. Από το χωριό ρέει ο ποταμός Αμπελικός. Καλλιεργούνται οπωροφόρα δέντρα όπως ροδακινιές, δαμασκηνιές, μηλιές, αχλαδιές, χρυσομηλιές αλλά και λαχανικά. Επιπλέον, υπάρχουν ελιές και αμπέλια.[17]

Ιστορία Επεξεργασία

Σύμφωνα με τον Νέαρχο Κληρίδη, η Ποταμίτισσα δημιουργήθηκε μετά την καταστροφή ενός μεγάλου χωριού, τα Ρόγκια. Το χωριό αυτό δέχτηκε επιδρομή από τους Καραμάνους (Τούρκοι από τη Μικρά Ασία). Οι κάτοικοι του χωριού αναζήτησαν καταφύγιο σε γειτονική περιοχή, στην όχθη του ποταμού Αμπελίκου, εκεί που είναι κτισμένη σήμερα η Ποταμίτισσα.[15] Σύμφωνα με ερευνητές στο χώρο που είναι κτισμένο το χωριό βρισκόταν βυζαντινό μοναστήρι αφιερωμένο στη Παναγία την Ποταμίτισσα, όπου κατέφυγαν όσοι διασώθηκαν από το χωριό Ρόγκια.[18]

Τα Ρόγκια ήταν μεγάλο χωριό με τέσσερις εκκλησίες και καταστράφηκε ολοσχερώς από την επιδρομή των Καραμάνων, άγνωστο πότε αλλά μάλλον πριν την Ενετοκρατία (1489-1570).[18] Αποδεικνύεται αυτό από την ύπαρξη ξύλινου ενετικού γεφυριού που βρισκόταν στο χωριό το οποίο γκρεμίστηκε για να κτιστεί νέο ανθεκτικό για να περνούν αυτοκίνητα. Η παράδοση λέει ότι το κτίσιμο του γεφυριού από τους Ενετούς οφείλετο στα εξαιρετικής ποιότητας και γεύσης λουκάνικα, λούντζες και χοιρομέρια που παρασκευάζονταν στο χωριό, και ήσαν περιζήτητα ακόμη και στη Βενετία.[18] Η ύπαρξη μοναστηριού στη περιοχή πιστοποιείται από αναφορές ταξιδιωτών των μεσαιωνικών χρόνων και όπως φαίνεται η μετάβαση ανθρώπων και το κτίσιμο οικισμού γύρω από αυτό εγκαταλείφθηκε.[18]

Επίσης η παράδοση λέει ότι ο χώρος που βρίσκεται η εκκλησία του χωριού και είναι αφιερωμένη στη Παναγία, υποδείχθηκε από την ίδια τη Παναγία.[18]

Ονομασία  Επεξεργασία

Η ονομασία του χωριού συνδέεται με την παράδοση για την ανέγερση εκκλησίας, στην όχθη του ποταμού Αμπελικού. Σύμφωνα με την παράδοση, η Παναγία καθόρισε το σημείο που επιθυμούσε να ανεγερθεί η εκκλησία και επειδή το σημείο αυτό ήταν δίπλα από τον ποταμό, η εκκλησία ονομάστηκε Παναγιά Ποταμίτισσα. Από την ονομασία αυτή πήρε και το όνομα του το χωριό.[15]

Πληθυσμός Επεξεργασία

Σύμφωνα με τις απογραφές πληθυσμού που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο, οπληθυσμός του χωριού γνώρισε αρκετές αυξομειώσεις. Από το 1960, παρατηρείται πληθυσμιακή μείωση, λόγω κυρίως της αστυφιλίας.[15] Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον πληθυσμό της Ποταμίτισσας όπως καταγράφηκε στις απογραφές πληθυσμού που έγιναν στην Κύπρο.

Ιστορικό απογραφών Διάγραμμα Εξέλιξης Πληθυσμού
Ιστορικό απογραφών [19]
Απογραφή Πληθυσμός Άνδρες Γυναίκες
1881118[20]—  5761
1891149[21]26.3%7376
1901146[22]-2.0%7274
1911162[23]11.0%8379
1921153[24]-5.6%7083
1931161[25]5.2%7685
1946262[26]62.7%
1960339[27]29.4%166173
1973293[28]-13.6%139154
1976281[29][30]-4.1%138143
1982199[31]-29.2%93106
1992116[32][33]-41.7%5561
200170[34][35]-39.7%3535
201162[12][13]-11.4%2834
Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα δεδομένα.

Ιεροί ναοί Επεξεργασία

Εκκλησία της Παναγίας της Ελεούσας Επεξεργασία

 
Εκκλησία Παναγίας Ελεούσας

Κύρια εκκλησία του χωριού είναι η εκκλησία της Παναγίας της Ελεούσας. Σύμφωνα με την παράδοση, πριν διακόσια και πλέον χρόνια κάποιος βοσκός από το γειτονικό χωριό Πελένδρι, ενώ έβοσκε τα ζώα του στα βουνά, στο μέσο περίπου των δύο χωριών και στην περιοχή «Δέηση» έχασε μια κατσίκα του και μέχρι να τη βρει βράδιασε. Εκεί που μάταια έψαχνε για την ανεύρεση του ζώου πρόσεξε σε ένα θάμνο μιαν λάμψη σαν αστραπή να ενώνει τη γη με τα σύννεφα. Έφυγε τρομαγμένος και όλη τη βραδιά δεν έκλεισε μάτι από την ταραχή που του δημιούργησε το θαυμαστό γεγονός που είδε. Δεν ανέφερε τίποτα σε κανένα μέχρι να ξημερώσει για να πάει να ψάξει να δει τι συμβαίνει. Πίστεψε πραγματικά ότι κάτι το μυστηριώδες συνέβαινε.[36]

Την επομένη πολύ πρωί, με τις κατσίκες του, έφθασε στο μέρος που επεσήμανε και άρχισε να κόβει με το τσεκούρι του κλαδιά να ξεσκεπάζει το έδαφος. Τότε προς μεγάλη του έκπληξη είδε μιαν εικόνα της Θεοτόκου στο μέσο μεγάλων βράχων που τη σκέπαζαν όχι μόνο από τον ήλιο αλλά και από τις βροχές και τα χιόνια. Λες και κάποιος τεχνίτης είχε τοποθετήσει έτσι τους βράχους, σαν προστασία του ιερού κειμηλίου. Ο βοσκός από ευλάβεια δεν άγγιξε την εικόνα, αλλά έτρεξε στο χωριό. Μάντρισε τις κατσίκες του και μετέφερε τη χαρμόσυνη είδηση στους ιερείς. Σαν αστραπή μεταδόθηκε το γεγονός. Άρχισαν οι κωδωνοκρουσίες και οι ιερείς με τα εξαπτέρυγα, τον σταυρό και τα φανάρια ακολουθούμενοι από πλήθος λαού μετέβησαν στην περιοχή με χαρά και ιερό ενθουσιασμό έτοιμοι να μεταφέρουν την αγία εικόνα στο Πελένδρι. Όταν πλησίασαν στο μέρος εκείνο, συννέφιασε απότομα ο ουρανός, σημάδι πως σε λίγο θα ερχόταν νεροποντή. Οι απλοϊκοί άνθρωποι θεώρησαν το πράγμα σαν συνηθισμένο φαινόμενο και ούτε που το σχολίασαν. Έφθασαν στο μέρος όπου κρυβόταν ο ατίμητος θησαυρός και αφού προσευχήθηκαν και προσκύνησαν την αγία εικόνα την πήραν στα χέρια να αναχωρήσουν. Αμέσως άρχισαν αστραπές, βροντές και ξέσπασε θύελλα, χαλάζι και βροχή δυνατή προς το δυτικό μέρος όπου θα πήγαιναν. Προς ανατολάς δε που είναι την Ποταμίτισσα, όχι μόνο δεν έβρεχε, αλλά ούτε καν σύννεφα υπήρχαν. Τότε όλοι θεώρησαν πως δεν θέλει η Παναγία να μεταφερθεί η εικόνα της στο Πελένδρι. Τοποθέτησαν με πόνο και με φόβο συνάμα τον θησαυρό εκεί που βρισκόταν και αναχώρησαν θλιμμένοι στο χωριό τους. Αμέσως η θύελλα σταμάτησε ολότελα. Πέρασαν τρεις μέρες με παρακλήσεις και δεήσεις για να τους χαρίσει η Μεγαλόχαρη την αγία της εικόνα. Αποφάσισαν να ξαναδοκιμάσουν νομιζόμενοι πως ο Κύριος εισάκουσε τις δεήσεις τους. Ξεκίνησαν τότε με πομπή προς τη «Δέηση», όπου βρισκόταν η εικόνα, αλλά πριν πλησιάσουν το μέρος εκείνο, σφοδρότερη κακοκαιρία από τη πρώτη άρχισε και τότε εγκατέλειψαν το σκοπό τους. Διαδόθηκε τότε η είδηση και πήγαν από τη Ποταμίτισσα ο ιερέας και οι λίγοι τότε κάτοικοι του χωριού στη «Δέηση». Βρήκαν την εικόνα της Θεομήτορος, προσευχήθηκαν, προσκύνησαν και μετέφεραν την αγία εικόνα που μέχρι σήμερα κοσμεί το δεξιό θρονί στο εικονοστάσι της εκκλησίας.[36]

 
Εκκλησία Παναγίας Ελεούσας

Οι Ποταμίτες προς τιμήν της Θεοτόκου που αυτή πρώτη τους τίμησε με την Αγία Εικόνα της, αποφάσισαν να κτίσουν εκκλησία γιατί μέχρι τότε οι λιγοστοί κάτοικοι του χωριού είχαν μια πρόχειρη. Άνοιξαν θεμέλια έναντι του χωριού, νοτιοανατολικά, στην τοποθεσία χωράφια και άρχισαν το κτίσιμο. Συναντούσαν πολλές δυσκολίες και όταν έφτασαν σε ένα ορισμένο σημείο, το κατασκεύασμα χάλασε εκ θεμελίων, χωρίς να ξέρουν τι συνέβη. Ξανάχτισαν πάλι τον γκρεμισμένο τοίχο και την επαύριον τον βρήκαν ξανά χαλασμένο. Με το χάλασμα των τοίχων και με άλλες απροσδόκητες δυσκολίες που παρουσιάστηκαν αντελήφθησαν, ότι η θέση που επέλεξαν για το κτίσιμο εκκλησίας, δεν ήταν αρεστή στη Θεοτόκο. Κατόπιν προβληματισμού και σιωπηρής προσευχής ο διευθύνων το έργο αναφώνησε ενώπιον όλων: «Παναγία μου, εάν δεν είναι θέλημα Σου να κτιστεί η Εκκλησία εδώ, φανέρωσε μου δια θαύματος το μέρος που επιθυμείς.» Θα ρίξω το μυστρί μου με δύναμη σε όλες τις κατευθύνσεις και φανέρωσε μου εσύ Μεγαλόχαρη που επιθυμείς να κτιστεί η Εκκλησία.» Έκανε το Σταυρό του και έριχνε το μυστρί σε διάφορες κατευθύνσεις και έπεφτε κανονικά σύμφωνα με το βάρος και τη δύναμη που το έριχνε. Το έριξε και προς την κατεύθυνση του χωριού και σαν να είχε φτερά πέταξε περί τα 200 μέτρα, πέρασε αντίπερα του ποταμού και έπεσε σε ένα βάτο. Έμειναν όλοι έκπληκτοι μπροστά στο θαυμάσιο γεγονός. Πείστηκαν λοιπόν πως θέλημα της Παναγίας ήταν να κτιστεί εκεί η Εκκλησία. Έκοψαν τον βάτο, πήραν το μυστρί και σχεδίασαν εκεί την Εκκλησία όπου όλα πήγαιναν μια χαρά μέχρι την αποπεράτωση της. Ήταν μια στενόμακρη Εκκλησία εκεί που βρίσκεται σήμερα η καινούρια. Το 1925 περίπου θεμελίωσαν τη νέα Εκκλησία γύρω, γύρω της παλιάς και έτσι δεν άλλαξαν τη θέση που διάλεξε η Παναγία. Η Εκκλησία έχει αφιερωθεί στη Γέννηση της Θεοτόκου.[36]

Στην εικόνα πάνω ψιλά είναι γραμμένο το όνομα Παναγία η Ελεούσα, όλοι όμως οι κάτοικοι των γύρω χωριών την ξέρουν Παναγία η Ποταμίτισσα. Και αυτό όχι μόνο ένεκα του χωριού, αλλά και για το γεγονός, ότι ο ποταμός που διασχίζει το χωριό αγκαλιάζει την εκκλησία από τις τρεις πλευρές. Τη βόρεια, την ανατολική και τη νότια. Βρίσκεται δε σε ύψος 25 μέτρα πάνω από τον ποταμό. Τις πλείστες Κυριακές και μεγάλες γιορτές επισκέπτονται προσκυνητές από τα γειτονικά χωριά την εκκλησία με λαμπάδες που ανάβουν στην Αγία Εικόνα, άλλοι να την ευχαριστήσουν για τις δωρεές της και άλλοι να κάμουν παράκληση για τον άρρωστο τους.[36]

 

Στα παλαιότερα χρόνια και μέχρι το ήμισυ του εικοστού αιώνα, ακόμα που οι γυναίκες γεννούσαν στα σπίτια τους με τη βοήθεια της μαμμούς, οι έγκυες των γύρω χωριών κατέφευγαν στην Παναγία της Ποταμίτισσας να τις βοηθήσει και να προστατέψει τη γέννα τους, κάνοντας τάμα μια λαμπάδα και ένα μαντήλι «βλοτσιαστόν» που φορούσαν τότε οι γυναίκες. Από τα δέκα γειτονικά χωριά έτρεχαν οι γυναίκες με τα βρέφη στην αγκάλη να ευχαριστήσουν την Παναγία, ανάβοντας τις λαμπάδες που έφερναν και κρεμώντας τα μαντήλια πάνω στην εικόνα.[36]

Από τότε που βρέθηκε η εικόνα κάθε χρόνο την Τρίτη του Πάσχα πολύ πρωί με την εικόνα στα χέρια, με φανάρια και εξαπτέρυγα όλο το χωριό αλλά και κάτοικοι από το γειτονικό χωριό Δύμες έβγαιναν στη «Δέηση», εκεί που βρέθηκε η εικόνα, και έκαναν παράκληση. Στην επιστροφή ερχόντουσαν από τις Δύμες, όπου στην τοποθεσία «Κληματούδια» πλησίον του χωριού, έκαναν δεύτερη παράκληση για τις Δύμες και μία άλλη όταν έφταναν στην Ποταμίτισσα. Έμπαιναν κατόπιν στην εκκλησία και ετελείτο η Θεία Λειτουργία με συμμετοχή πολλών κατοίκων από τα γύρω χωριά της Πιτσιλιάς. Την Τρίτη του Πάσχα είναι η καθιερωμένη πανήγυρη της Ποταμίτισσας. Το έθιμο της μεταφοράς της Θείας Εικόνας στη «Δέηση» εγκαταλείφθηκε περίπου το 1932.[36]

Η Χρυσομυρούσα Επεξεργασία

Το παρεκκλήσι της Χρυσομυρούσας κτίστηκε το 1971-1972. Είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου και λειτουργεί κάθε Δεκαπενταύγουστο. Το εκκλησάκι αυτό βρίσκεται ένα χιλιόμετρο από το χωρίο και 60 μέτρα περίπου πάνω από το δρόμο, χωμένο μέσα στις ελιές και στα πεύκα. Πλησίον του παρεκκλησίου έχει εγκατασταθεί εδώ και αρκετά χρόνια η κατασκήνωση των κατηχητικών Παλλουριώτισσας. Ανακαινίσθηκε στις 17 Αυγούστου 1980 και αφιερώθηκε στη κοίμηση της Θεοτόκου.[37]

Στο παρεκκλήσι βρίσκεται η εικόνας της Παναγίας της Χρυσομυρούσας. Την εικόνα πήραν οι παλιοί κάτοικοι από ένα μικρό ερειπωμένο χωριό. Το χωριό αυτό βρισκόταν εκεί που κτίστηκε το παρεκκλήσι. Το χωριό είχε δύο εκκλησίες, του Τιμίου Σταυρού και του Αγίου Γεωργίου, όπου στα ερείπια της δεύτερης χτίστηκε το παρεκκλήσι της Χρυσομυρούσας. Από τις δύο αυτές εκκλησίες η μόνη εικόνα που σώθηκε ήταν της Θεομήτορος, της Χρυσομυρούσης και γι’ αυτό αν και κτίστηκε η εκκλησία στα ερείπια της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου πήρε το όνομα της θείας εικόνας. Η μόνη ερμηνεία που δίνεται για το όνομα της εικόνας «Χρυσομυρούσα» είναι από το χρυσό μύρο. Εικάζεται ότι κάποτε ανάβλυζε μύρο. Και για να μην ξεχαστεί το θείο αυτό γεγονός οι τότε Χριστιανοί έγραψαν στην εικόνα την Άγια αυτή λέξη ΧΡΥΣΟΜΥΡΟΥΣΑ.[37]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 «ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΚΩΔΙΚΟΙ ΔΗΜΩΝ/ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ, 2015». (Ελληνικά) Γεωγραφικοί κωδικοί Κυπριακής Δημοκρατίας. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13  Ιανουαρίου 2018.
  2. 2,0 2,1 2,2 «STATISTICAL CODES OF MUNICIPALITIES/COMMUNITIES AND QUARTERS OF CYPRUS, 2015». (Αγγλικά) Γεωγραφικοί κωδικοί Κυπριακής Δημοκρατίας. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13  Ιανουαρίου 2018.
  3. «Ιστορία». (Ελληνικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26  Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 26  Μαΐου 2018.
  4. 4,0 4,1 «Ένωση Κοινοτήτων Επαρχίας Λεμεσού». (Ελληνικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3  Ιανουαρίου 2018.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 «Κοινοτικό Συμβούλιο». (Ελληνικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20  Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 20  Μαΐου 2018.
  6. 6,0 6,1 «Μέλη κοινότητες». (Ελληνικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30  Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 30  Απριλίου 2017.
  7. «Union of Cyprus Communities - District of Limassol». (Αγγλικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29  Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 29  Δεκεμβρίου 2019.
  8. «Ένωση Κοινοτήτων Κύπρου - Επαρχία Λεμεσού». (Ελληνικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29  Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 29  Δεκεμβρίου 2019.
  9. 9,0 9,1 «ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΑΘΜΟ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ». (Ελληνικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Μαΐου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13  Ιανουαρίου 2018.
  10. 10,0 10,1 «CLASSIFICATION FOR THE DEGREE OF URBANISATION IN CYPRUS». (Αγγλικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Μαΐου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13  Ιανουαρίου 2018.
  11. 11,0 11,1 «Κατάλογος κοινοτήτων επιλέξιμων μειονεκτικών περιοχών». (Ελληνικά, Αγγλικά) Κυπριακός Οργανισμός Αγροτικών Πληρωμών. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4  Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4  Απριλίου 2018. σελ. 3.
  12. 12,0 12,1 «Απογραφή πληθυσμού 2011». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 2011. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2  Ιανουαρίου 2018.
  13. 13,0 13,1 «Census of population 2011». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 2011. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2  Ιανουαρίου 2018.
  14. «Potamitissa». (Αγγλικά) Ταχυδρομικός Κώδικας Έρευνα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26  Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 26  Μαΐου 2018.
  15. 15,0 15,1 15,2 15,3 «Ιστορία». www.potamitissa.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2017. 
  16. «Κατάλογος κοινοτήτων επιλέξιμων μειονεκτικών περιοχών» (PDF). Κυπριακός Οργανισμός Αγροτικών Πληρωμών. σελ. 3. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018. 
  17. «Φυσικό περιβάλλον». potamitissa.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2017. 
  18. 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 «Η ιστορία της Ποταμίτισσας». www.potamitissa.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2017. 
  19. Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα Wikidata.
  20. 20,0 20,1 «Census of Cyprus, 1881». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1881. 4  Απριλίου 1881. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2  Ιανουαρίου 2018. σελ. 13.
  21. «Census of Cyprus, 1891». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1891. 6  Απριλίου 1891. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2  Ιανουαρίου 2018. σελ. 149.
  22. «Census of Cyprus, 1901». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1901. 31  Μαρτίου 1901. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2  Ιανουαρίου 2018. σελ. 11.
  23. «Census of Cyprus, 1911». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1911. 2  Απριλίου 1911. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2  Ιανουαρίου 2018. σελ. 11.
  24. «Census of Cyprus, 1921». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1921. 24  Απριλίου 1921. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2  Ιανουαρίου 2018. σελ. 11.
  25. «Census of Cyprus, 1931». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1931. 27  Απριλίου 1931. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2  Ιανουαρίου 2018. σελ. 9.
  26. «Census of Population and Agriculture 1946». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1946. 10  Νοεμβρίου 1946. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2  Ιανουαρίου 2018. σελ. 9.
  27. «Census of Population and Agriculture 1960». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1960. 11  Δεκεμβρίου 1960. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2  Ιανουαρίου 2018. σελ. 16.
  28. «Cyprus census 1973» (Αγγλικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
  29. «Απογραφή νοικοκυριών, 1976». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 1976. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 30  Σεπτεμβρίου 1976. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2  Ιανουαρίου 2018.
  30. «Census of households, 1976». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1976. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 30  Σεπτεμβρίου 1976. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2  Ιανουαρίου 2018.
  31. «Census of housing, 1982». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1982. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 1982. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2  Ιανουαρίου 2018.
  32. «Απογραφή πληθυσμού 1992». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 1992. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 1992. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2  Ιανουαρίου 2018.
  33. «Census of population 1992». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1992. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 1992. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2  Ιανουαρίου 2018.
  34. «Απογραφή πληθυσμού 2001». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 2001. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2  Ιανουαρίου 2018. σελ. 64.
  35. «Census of population 2001». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 2001. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2  Ιανουαρίου 2018. σελ. 64.
  36. 36,0 36,1 36,2 36,3 36,4 36,5 «Η Παναγία μας». www.potamitissa.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2017. 
  37. 37,0 37,1 «Η Χρυσομυρούσα». www.potamitissa.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2017. 

Πηγές Επεξεργασία

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Καρούζης, Γιώργος (2001). Περιδιαβάζοντας την Κύπρο: Λεμεσός (πόλη και επαρχία) (πρώτη έκδοση). Λευκωσία: ΣΕΛΑΣ Κεντρο Μελετων Ερευνων & Εκδοσεων. σελ. 255-257. ISBN 9963-566-67-7. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία