Βικιπαίδεια

Προσπέρο Αλπίνι

Ιταλός-Βενετός βοτανολόγος και ιατρός

Ο Προσπέρο Αλπίνι (Prospero Alpini ή εκλατινισμένα ως Prosperus Alpinus, 23 Νοεμβρίου 1553 – 6 Φεβρουαρίου 1617)[13] ήταν Ιταλός βοτανολόγος και ιατρός από τη Δημοκρατία της Βενετίας. Περιηγήθηκε την Αίγυπτο και διετέλεσε υπεύθυνος του βοτανικού κήπου της Πάδοβας. Συνέγραψε αρκετές πραγματείες περί βοτανικής, όπου περιγράφονται εξωτικά φυτά με οικονομική και ιατρική αξία. Οι περιγραφές του για το καφεόδεντρο και τη μπανανιά θεωρούνται οι πρώτες στην ευρωπαϊκή βιβλιογραφία. Το γένος φυτών της οικογένειας ζιγγιβερίδες (συγγενή της πιπερόριζας) αλπινία ονομάσθηκε έτσι προς τιμή του από τον Κάρολο Λινναίο.

Προσπέρο Αλπίνι
Προσωπογραφία του Αλπίνι (1586) από τον Λεάντρο Μπασσάνο (Staatsgallerie, Στουτγάρδη)
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση23  Νοεμβρίου 1553[1][2][3]
Μαρόστικα[4][5][6]
Θάνατος23  Νοεμβρίου 1616[7][8][9]
Πάντοβα[10][4][11]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςλατινική γλώσσα[1]
Ιταλικά[12]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Πάδοβας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταβοτανολόγος
ιατρός
εντομολόγος
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο της Πάδοβας
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η ζωή του Επεξεργασία

Ο Προσπέρο Αλπίνι γεννήθηκε στη Μαρόστικα, μια μικρή πόλη κοντά στη Βιτσέντσα, και ήταν γιος γιατρού, του Φραντσέσκο Αλπίνι. Ο Προσπέρο υπηρέτησε για λίγο στα νιάτα του στον στρατό του Δουκάτου του Μιλάνου, αλλά το 1574 πήγε να σπουδάσει ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβας. Αφού πήρε το πτυχίο του το 1578, εγκαταστάθηκε ως ιατρός στο Κάμπο Σαν Πιέτρο, μια κωμόπολη στην επικράτεια της Πάδοβας. Αλλά είχε έντονο ενδιαφέρον για τα φυτά και έτσι, προκειμένου να επεκτείνει τις γνώσεις του για τα εξωτικά είδη φυτών, ταξίδεψε στην Αίγυπτο το 1580 ως ιατρός του Γεωργίου Αίμη, του Βενετού πρόξενου στο Κάιρο, μια θέση που κατέλαβε με τη βοήθεια του Αντόνιο Μοροζίνι.

 
Ο Αλπίνι κατέγραψε αυτό το φυτό με την ονομασία «Bon» και σημείωσε το πόσο αγαπητό ήταν το ρόφημα «καόβα» που γινόταν από αυτό. Πιστεύεται ότι ήταν το φυτό του καφέ (Coffea arabica).

Στην Αίγυπτο ο Αλπίνι πέρασε τρία χρόνια και από την πρακτική στη διαχείριση των χουρμαδιών, έμαθε τις διαφορές μεταξύ αρσενικών και θηλυκών φυτών του ίδιου είδους, κάτι που θα είχε μεγάλη σημασία αργότερα, στην ταξινόμηση των ειδών φυτών από τον Λινναίο.[13]

Μετά την επιστροφή του, από το 1587 έως το 1590 εργάσθηκε στη Βενετία, στο Μπασσάνο και μετά στη Γένοβα ως ιατρός του ναυάρχου Τζοβάννι Αντρέα Ντόρια.[14]

Κατόπιν, το 1593, διορίσθηκε καθηγητής της βοτανικής στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβας. Το 1603, με τον θάνατο του Τζάκομο Αντόνιο Κορτούζο (Giacomo Antonio Cortuso, 1513-1603), διορίσθηκε έφορος του εκεί Βοτανικού Κήπου. Οι γνώσεις του σχετικά με τα ιατρικά φυτά τον κατέστησε περιζήτητο σύμβουλο άλλων ιατρών, όπως του Φαμπρίτσι ντε Ακουαπεντέντε και του Αλεσσάντρο Μασσάρια. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του υπέφερε από αρθρίτιδα, φλεγμονές και αφασία του Βέρνικε. Πέθανε σε ηλικία 63 ετών στην Πάδοβα και ο τάφος του βρίσκεται στη Βασιλική του Αγίου Αντωνίου. Τον διαδέχθηκε στην έδρα της Βοτανικής στο Πανεπιστήμιο ο γιος του, Αλπίνο Αλπίνι (που πέθανε το 1637).[13][15]

Το έργο του Επεξεργασία

 
Historia Aegypti naturalis, 1735

Το γνωστότερο έργο βοτανικής του Αλπίνι είναι[13] το De Plantis Aegypti liber (Βενετία 1592). Αυτό το σύγγραμμα γνώρισε μερικά άγνωστα ως τότε είδη φυτών στους Ευρωπαίους βοτανολόγους[16], όπως τα Abrus, Abelmoschus (αφρικανική μπάμια), Lablab και Melochia, όλα τους ιθαγενή των τροπικών και καλλιεργούμενα ως αρδευόμενα στην Αίγυπτο εκείνα τα χρόνια. Κάποια άλλα είδη που περιέγραψε είναι το Sesbania sesban και το γιγάντιο δέντρο μπαομπάμπ. Από τους πρώτους που υιοθέτησαν τις νέες ονομασίες που έδωσε ο Αλπίνι ήταν οι βοτανολόγοι Κάρολος Κλούσιος (θάν. 1609), Γιόχαν Μπάουχιν (θάν. 1613) και Κάσπαρ Μπάουχιν (θάν. 1624).[17] Το βιβλίο De Plantis Aegypti liber λέγεται ότι περιέχει την πρώτη αναφορά στο φυτό του καφέ, το καφεόδεντρο που δημοσιεύθηκε στην Ευρώπη, αν και ο Γερμανός ταξιδευτής Λέοναρντ Ράουβολφ είχε δοκιμάσει καφέ στο Χαλέπι το 1573 και είχε περιγράψει την επίδρασή του[18][19] το 1582.

Το βιβλίο του Αλπίνι De Plantis Exoticis εκδόθηκε μεταθανατίως, το 1629, και αποτελεί επέκταση του υλικού τού De Plantis Aegypti συν περιγραφή κάποιων άλλων θεμάτων. Το βιβλίο του De balsamo dialogus (1581, 1592) υπήρξε ένα από τα πρώτα που εξέταζαν ένα μοναδικό γένος φυτών. Ο Αλπίνι έγραψε επίσης σχετικώς με την πρόγνωση των ασθενειών στο De praesagienda vita et morti aegrotanti (1601), έργο που οδήγησε τον Σπρένγκελ να τον χαρακτηρίσει ως έναν από τους θεμελιωτές της νεότερης διαγνωστικής.[20] Ακόμα ένα ιατρικό έργο, που ο Αλπίνι χρειάστηκε σχεδόν μία δεκαετία για να το συγγράψει, είναι το De medicina methodica libri tredecim (1611), με το οποίο επεδίωξε μια αναβίωση της μεθοδικής σχολής της ιατρικής.[21] Βιβλίο του που εκδόθηκε μεταθανατίως είναι και το Rerum Aegyptiarum libri IV.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11888560h. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Dizionario Biografico degli Italiani». (Ιταλικά) Dizionario Biografico degli Italiani. 1960. Ανακτήθηκε στις 22  Φεβρουαρίου 2016.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Alpini, Prospero» (Αγγλικά)
  4. ↑ 4,0 4,1 «Alpini, Prospero» (Αγγλικά)
  5. ↑ «Dizionario Biografico degli Italiani». (Ιταλικά) Dizionario Biografico degli Italiani. 1960. Ανακτήθηκε στις 22  Φεβρουαρίου 2016.
  6. ↑ «Альпини, Проспер» (Ρωσικά)
  7. ↑ «Dizionario Biografico degli Italiani». (Ιταλικά) Dizionario Biografico degli Italiani. 1960.
  8. ↑ «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Prospero-Alpini. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  9. ↑ (Γαλλικά) Base biographique. 2100.
  10. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  11. ↑ «Альпинъ» (Ρωσικά)
  12. ↑ CONOR.SI. 167567459.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3   Μία ή περισσότερες προτάσεις από το προηγούμενο κείμενο ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμα: Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Alpini, Prospero» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 1 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σελ. 737 
  14. ↑ De Santo, Natale G.; Aliotta, Gianni; Bisaccia, Carmela; Di Iorio, Biagio; Cirillo, Massimo; Ricciardi, Biagio; Savica, Vincenzo; Ongaro, Giuseppe (2013). «De Medicina Aegyptiorum by Prospero Alpini (Venice, Franciscus de Franciscis, 1591)». Journal of Nephrology 26 (Suppl. 22): 117–123. doi:10.5301/jn.5000354. PMID 24375355. http://accesso.sinitaly.org/archivio/archiviojn/eventi/SIN/archivio/jn/2013/jnephrol_2013_S22/JNEPHROL-D-13-00218_117-123.pdf. 
  15. ↑ Stannard, Jerry (1970). «Alpini, Prospero». Dictionary of Scientific Biography. 1. Νέα Υόρκη: Charles Scribner's Sons, σσ. 124–125. ISBN 978-0-684-10114-9. 
  16. ↑ Etymologisches Wörterbuch der botanischen Pflanzennamen, του Helmut Genaust, 1996
  17. ↑ E.g. Carolus Clusius 1601, [https://books.google.com/books?id=zdwTAAAAQAAJ&pg=PA74 Prospero Alpini & Johann Veslingius 1640 (στη λατινική), John Ray, 1686, αναφ. των αδελφών Bauhin (στη λατινική).
  18. ↑ Rauwolf, L. (1582). Aigentliche Beschreibung der Raib inn die Morgenlaender, so er vor diser Zeit gegen Auffgang in die Morgenlaender. Fuernemlich Syriam, Arabiam, Mesopotamiam, Asyriam, Armeniam, nicht ohne geringe Muehe und grosse gefahr selbs volbracht. Laugingen. 
  19. ↑ Friis, I. (2015). «Coffee and qat on the Royal Danish expedition to Arabia – botanical, ethnobotanical and commercial observations made in Yemen 1762–1763». Archives of Natural History 42 (1): 101–112. doi:10.3366/anh.2015.0283. 
  20. ↑ Adams, W.H. Davenport (1887). The Healing Art. Volume I (2 έκδοση). Λονδίνο: Ward and Downey. σελ. 107. 
  21. ↑ de Santo, Natale Gaspare; Bisaccia, Carmela; Ricciardi, Biagio; Anastasio, Pietro; Aliotta, Giovanni; Ongaro, Giuseppe (2016). «Disease of the kidney and of the urinary tract in De Medicina Methodica (Πάδοβα 1611) του Prospero Alpini». Giornale Italiano di Nefrologia 33: 1-66. https://giornaleitalianodinefrologia.it/wp-content/uploads/sites/3/pdf/GIN_A33VS66_00232_29.pdf. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Προσπέρο_Αλπίνι&oldid=9470682"