Προτεροζωικός μεγααιώνας

Με τον όρο Προτεροζωικός εννοείται ο γεωλογικός μεγααιώνας που εκτείνεται από το τέλος του αρχαιοζωικού έως την εμφάνιση των πολυσύνθετων μορφών ζωής πάνω στον πλανήτη Γη, δηλαδή από 2.500 mya έως 542 mya (εκατομμύρια χρόνια πριν). Ο Προτεροζωικός αντιστοιχεί στο πλέον πρόσφατο και τρίτο τμήμα της Προκάμβριας.

Κατά τη διάρκεια του Προτεροζωικού άρχισε η εμφάνιση του οξυγόνου στη γήινη ατμόσφαιρα. Επίσης, σχηματίστηκαν οι πρώτοι πολυκύτταροι οργανισμοί. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο τοποθετήθηκε το όριο ανάμεσα στον Προτεροζωικό και την Παλαιοζωική στη βάση της Κάμβριας περιόδου όταν εμφανίστηκαν τα πρώτα απολιθώματα ζώων γνωστά ως τριλοβίτες και αρχαιοκύαθα. Κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, ανακαλύφθηκε σχετικά μεγάλος αριθμός απολιθωμάτων σε προτεροζωικά πετρώματα, αλλά το κατώτερο όριο του προτεροζωικού παρέμεινε στη βάση της Κάμβριας -542 mya επί του παρόντος.

Ο προτεροζωικός συνίσταται από τρεις γεωλογικές εποχές:


Τα μείζονα ταυτοποιημένα γεγονότα της περιόδου ήταν η μετάβαση σε ατμόσφαιρα οξυγόνου κατά τη διάρκεια της Μεσοπροτεροζωικής και αρκετές παγετώδεις φάσεις. Σε ό,τι αφορά στη ζωή, σημαντική είναι η εμφάνιση των πρώτων σύνθετων μονοκύτταρων οργανισμών (ευκαρυωτικά) και κατά την Εδιακαρανική η εμφάνιση των πρώτων πολυκύτταρων οργανισμών. Από τεκτονικής άποψης ο προτεροζωικός διακρίνεται για τον σχηματισμό και τον διαχωρισμό της Ροδινίας

Προκάμβριο
Καταρχαιοζωικός Αρχαιοζωικός Προτεροζωικός Φανεροζωικός
Προτεροζωικός
Παλαιοπροτεροζωικός Μεσοπροτεροζωικός Νεοπροτεροζωικός
Σιδηρική Ρυάκεια Οροσείρεια Σταθερωτική Καλυπτική Εκτατική Στενωτική Τονωτική Κρυογονική Εδιακρανική