Ράγα (βοτανική)

Ράγα, στη βοτανική, είναι τύπος μικρού ή μεγάλου, φρέσκου, αδιάρρηκτου σαρκώδη καρπού, ο οποίος παράγεται από ένα άνθος που περιέχει μία ωοθήκη. Η ράγα περιέχει ένα ή περισσότερα σπέρματα. Σύμφωνα με αυτόν τον ορισμό, καρποί τύπου ράγας είναι τα σταφύλια, τα ακτινίδια, οι μπανάνες, καθώς και οι ντομάτες, τα αγγούρια, οι μελιτζάνες κ.ά.

Καρπός ακτινίδιου (Actinidia deliciosa) σε τομή. Τυπική ράγα με λεπτό, υμενώδες εξωκάρπιο, παχύ σαρκώδες μεσοκάρπιο και πολλά μικρά σπέρματα.

Χαρακτηριστικά

Διάγραμμα τυπικής ράγας σταφυλιού: 1.Σπόρος 2.Περικάρπιο [2a.Εξωκάρπιο 2b.Μεσοκάρπιο 2c.Ενδοκάρπιο] 3.4.Αγγειώδεις δεσμίδες 5. Επιδερμίδα

Ο καρπός της αγγουριάς (Cucumis sativus) είναι αδιάρρηκτη ψευδής ράγα ή πέπων, κυλινδρικού σχήματος, με πολλούς σπόρους.

• Η ράγα είναι κοινός τύπος σαρκώδους απλού καρπού, στον οποίον ολόκληρο το εξωτερικό στρώμα του τοιχώματος των ωοθηκών ωριμάζει σε ένα δυνητικά βρώσιμο περικάρπιο.
• Το περικάρπιο αποτελείται συνήθως από ένα λεπτό, υμενώδες εξωκάρπιο, ένα παχύ, σαρκώδες μεσοκάρπιο και ένα λεπτό ενδοκάρπιο.
• Οι ράγες είναι καρποί αδιάρρηκτοι, μη διανοιγόμενοι. Δηλαδή, δεν διαρρηγνύονται για να ελευθερώσουν το σπέρμα ή τα σπέρματα, αλλά κατά την ωρίμανση πέφτουν ολόκληροι στη γη.
• Οι καρποί τύπου ράγας είναι συνήθως ζουμεροί, στρογγυλοί, με έντονο χρώμα, γλυκείς ή ξινοί. Δεν περιέχουν κουκούτσι υπό την έννοια της πυρηνόκαρπης δρύπης, αν και ενδέχεται να περιέχουν λίγους έως και πολλούς μικρούς σπόρους, δηλαδή, είναι συνήθως πολύσπερμοι καρποί.
• Οι σπόροι συνήθως είναι ενσωματωμένοι στο σαρκώδες εσωτερικό της ωοθήκης. Υπάρχουν κάποιες «μη σαρκώδεις» εξαιρέσεις, όπως οι πιπεριές, στις οποίες υπάρχει αέρας και όχι πολτός γύρω από τους σπόρους.
• Τα όρια ανάμεσα σε μια ράγα και μια δρύπη δεν είναι πάντα σαφή. Ένας ορισμός της ράγας απαιτεί το ενδοκάρπιο να έχει πάχος μικρότερο από 2 χιλιοστά, ενώ τα υπόλοιπα φρούτα με ξυλώδες ενδοκάρπιο να είναι δρύπες.
• Ορισμένες πηγές περιγράφουν τον καρπό του αβοκάντο, του γένους Persea, ως ράγα, άλλες πηγές το περιγράφουν ως δρύπη.

Ορολογία

• Αληθής ράγα χαρακτηρίζεται ο καρπός του οποίου ολόκληρο το τοίχωμα της ωοθήκης, όταν ωριμάσει, μετατρέπεται σε σαρκώδες, συνήθως χυμώδες και εδώδιμο, περικάρπιο.
• Τροποποιημένες ράγες ή Εσπερίδια ονομάζονται οι καρποί των εσπεριδοειδών. Είναι ράγες μετρίου έως μεγάλου μεγέθους και έχουν παχύ και ανθεκτικό δερματώδη φλοιό, ο οποίος δεν θεωρείται βρώσιμος διότι είναι σκληρός και πικρός. Το εσωτερικό τους είναι χωρισμένο σε 8-15 τμήματα, τα οποία είναι συνήθως ασκόμορφες κύστες, πλήρεις χυμών, οι αποκαλούμενες στην καθομιλουμένη φέτες ή φελιά.
• Ψευδής ράγα ή Πέπων θεωρείται ο καρπός που προέρχεται από το ωοθηκικό τοίχωμα και τον ανθικό σωλήνα, ο οποίος αποτελείται από τα βασικά μέρη των σεπάλων, πετάλων και στημόνων.

Παραδείγματα

• Στα πιο γνωστά και κοινά παραδείγματα περιλαμβάνονται οι καρποί όλων των ειδών του γένους Vitis, τα γνωστά σταφύλια.
• Οι ντομάτες, οι μελιτζάνες, τα γκότζι και άλλα είδη της οικογένειας των Στρυχνοειδών (Solanaceae) είναι ράγες, καθώς επίσης τα ακτινίδια, τα μούσμουλα, ο λωτός και τα κούμαρα.
• Οι καρποί του γένους Κίτρος (Citrus), όπως πορτοκάλι, λεμόνι, γκρέιπφρουτ, νεράντζι, μοσχολέμονο, κουμκουάτ κ.ά. είναι κοινά παραδείγματα εσπερίδιων και ανήκουν στις τροποποιημένες ράγες.
• Η μπανάνα είναι ψευδής ράγα, καθώς και καρποί της οικογένειας των Κολοκυνθοειδών (Cucurbitaceae), όπως αγγούρι, πεπόνι, καρπούζι, διάφορα είδη κολοκυθιάς κ.ά.

Βιβλιογραφία

• Κίμων Χατζημπίρος | Πάνος Παναγιωτίδης | Ρένα Καρακατσάνη. (2007). "Λεξικό Οικολογικών & Περιβαλλοντικών Όρων". Εκδόσεις Σταφυλίδη. ISBN 9789607695307