Βικιπαίδεια

Ρόμαν Ντμόφσκι

Πολωνός πολιτικός (1864–1939)

Ο Ρόμαν Στανίσουαφ Ντμόφσκι (πολωνικά: Roman Stanisław Dmowski) (9 Αυγούστου 1864 – 2 Ιανουαρίου 1939) ήταν Πολωνός πολιτικός και συνιδρυτής και κύριος ιδεολόγος του πολιτικού κινήματος της Εθνικής Δημοκρατίας (συντομογραφία «ΕΔ», στα πολωνικά: "Endecja"). Είδε τη γερμανοποίηση των πολωνικών εδαφών που ελέγχονταν από τη Γερμανική Αυτοκρατορία ως τη μεγαλύτερη απειλή για τον πολωνικό πολιτισμό και ως εκ τούτου υποστήριξε έναν βαθμό προσαρμογής με μια άλλη δύναμη που είχε διαμελίσει την Πολωνία, τη Ρωσική Αυτοκρατορία. Υποστήριξε την επανίδρυση της πολωνικής ανεξαρτησίας με μη βίαια μέσα και υποστήριξε πολιτικές ευνοϊκές για την πολωνική μεσαία τάξη. Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, στο Παρίσι, μέσω της Πολωνικής Εθνικής Επιτροπής του, ήταν εξέχων εκπρόσωπος των Συμμάχων για τις πολωνικές φιλοδοξίες. Ήταν μια καθοριστική προσωπικότητα στη μεταπολεμική αποκατάσταση της ανεξάρτητης ύπαρξης της Πολωνίας.

Ρόμαν Ντμόφσκι
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Roman Dmowski (Πολωνικά)
Γέννηση9  Αυγούστου 1864[1][2][3]
Kamionek
Θάνατος2  Ιανουαρίου 1939[1][4][2]
Ντροζντόβο
Τόπος ταφήςΚοιμητήριο του Μπρούντνο
ΚατοικίαΑγία Πετρούπολη[5]
ΨευδώνυμοKazimierz Wybranowski[6] και R. Skrzycki[6]
Χώρα πολιτογράφησηςΔεύτερη Πολωνική Δημοκρατία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΠολωνικά[7]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Βαρσοβίας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταδιπλωμάτης
πολιτικός
συγγραφέας[8]
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΕθνικοδημοκρατικό Κόμμα (Πολωνία), Λαϊκή Εθνική Ένωση (Πολωνία), Στρατόπεδο Μείζονος Πολωνίας και Εθνικό Κόμμα Πολωνίας
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαμέλος της Κρατικής Δούμας της Ρωσικής Αυτοκρατορίας (1907–1909)
Minister of Foreign Affairs of Poland (Οκτώβριος 1923 – Δεκέμβριος 1923)
ΒραβεύσειςΜεγαλόσταυρος του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας
μεγαλόσταυρος του τάγματος της Οράγγης-Νάσσαου
Μεγαλόσταυρος του Τάγματος του Αστέρος της Ρουμανίας
Τάγμα του Λευκού Αετού (Πολωνία)
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Ντμόφσκι δεν είχε ποτέ σημαντική πολιτική δύναμη, εκτός από μια σύντομη περίοδο το 1923 ως Υπουργός Εξωτερικών. Ωστόσο, ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς Πολωνούς ιδεολόγους και πολιτικούς της εποχής του. Μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, ο Ντμόφσκι πίστευε ότι μόνο ένα ομοιογενές πολωνόφωνο και Ρωμαιοκαθολικό έθνος θα ήταν προτιμότερο, σε αντίθεση με το όραμα του Προμηθεϊσμού του Γιούζεφ Πιουσούτσκι, που έβλεπε μια πολυεθνική Πολωνία που θύμιζε την Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία. Ως αποτέλεσμα, η σκέψη του περιθωριοποίησε άλλες εθνοτικές ομάδες που ζούσαν στην Πολωνία, ιδιαίτερα εκείνες στο Κρέσι (που περιλάμβαναν Εβραίους, Λιθουανούς και Ουκρανούς) και θεωρήθηκε ως αντισημίτης. Παραμένει μια σημαντική προσωπικότητα του πολωνικού εθνικισμού[9] και έχει αναφερθεί συχνά ως «ο πατέρας του πολωνικού εθνικισμού».[10][11] Καθ΄ όλη τη διάρκεια της ζωής του, ήταν ο κύριος ιδεολογικός αντίπαλος του Πολωνού στρατιωτικού και πολιτικού ηγέτη Γιούζεφ Πιουσούτσκι και του οράματος του τελευταίου για την Πολωνία ως πολυεθνική ομοσπονδία ενάντια στον γερμανικό και ρωσικό ιμπεριαλισμό.

Βιογραφία Επεξεργασία

Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη!

Ύστερη ζωή Επεξεργασία

 
Ο Ντμόφσκι το 1936

Ο Ντμόφσκι ήταν βουλευτής στο Νομοθετικό Σείμ του 1919, αλλά παρακολούθησε μόνο μία συνεδρίαση, θεωρώντας το Σέιμ πολύ χαοτικό για να ασκήσει μεγάλη επιρροή. Πέρασε επίσης μεγάλο μέρος εκείνου του έτους είτε στο Παρίσι είτε αναρρώνοντας από πνευμονική λοίμωξη, στην Αλγερία.[12] Αναδιοργάνωσε το endecja σε ένα νέο κόμμα, τη Λαϊκή Εθνική Ένωση (Związek Ludowo-Narodowy).[13] Κατά τη διάρκεια του Πολωνο-Σοβιετικού Πολέμου ήταν μέλος του Συμβουλίου Εθνικής Άμυνας και ένθερμος επικριτής των πολιτικών του Πιουσούτσκι.[13][12] Στον απόηχο του πολέμου, τα πολωνικά ανατολικά σύνορα ήταν παρόμοια, αν και κάπως μικρότερα, από αυτό που έγινε γνωστό ως Γραμμή του Ντμόφσκι.[12]

Όταν ήρθε η ώρα να γραφτεί ένα πολωνικό σύνταγμα στις αρχές της δεκαετίας του 1920, οι Εθνικοδημοκράτες επέμειναν σε μια αδύναμη προεδρία και ισχυρό νομοθετικό σκέλος. Ο Ντμόφσκι ήταν πεπεισμένος ότι ο Πιουσούτσκι θα γινόταν πρόεδρος και είδε μια αδύναμη εκτελεστική εντολή ως τον καλύτερο τρόπο να παραλύσει τον αντίπαλό του. Το σύνταγμα του 1921 σκιαγράφησε πράγματι μια κυβέρνηση με αδύναμη εκτελεστική εξουσία.[14] Όταν ο Γκάμπριελ Ναρουτόβιτς, φίλος του Πιουσούτσκι, εξελέγη πρόεδρος από το Σέιμ το 1922, θεωρήθηκε από πολλούς μεταξύ της endecja ότι είχε εκλεγεί με την υποστήριξη των κομμάτων που εκπροσωπούν τις εθνικές μειονότητες, με την αξιοσημείωτη υποστήριξη του Πολωνοεβραίου πολιτικού Γιτζάκ Γκρούενμπαουμ.[15][16] Μετά την εκλογή του Ναρουτόβιτς, οι Εθνικοδημοκράτες ξεκίνησαν μια μεγάλη εκστρατεία δυσφήμησης του «Εβραίου προέδρου» που είχε εκλεγεί από «ξένους».[16] Στη συνέχεια, ένας φανατικός εθνοδημοκρατικός υποστηρικτής, ο ζωγράφος Ελίγκιους Νιεβιαντόμσκι δολοφόνησε τον Ναρουτόβιτς.[15]

Υπήρξε Υπουργός Εξωτερικών από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο του 1923 στην κυβέρνηση του Βιντσέντι Βίτος.[12] Εκείνη τη χρονιά έλαβε το Τάγμα της Αναγέννησης της Πολωνίας από την κυβέρνηση του Βουαντίσουαφ Σικόρσκι.[12]

Το 1926, στον απόηχο του Πραξικοπήματος του Μαΐου του Πιουσούτσκι, ο Ντμόφσκι ίδρυσε το Στρατόπεδο Μείζονος Πολωνίας (Obóz Wielkiej Polski), αν και θα θεωρούσε τον εαυτό του περισσότερο ιδεολόγο παρά ηγέτη, καθώς εκτοπίστηκε από νεότερους πολιτικούς.[17][18] Το 1928 ίδρυσε το Εθνικό Κόμμα (Stronnictwo Narodowe). Συνέχισε να δημοσιεύει άρθρα εφημερίδων, μπροσούρες και βιβλία.[17] Με φθίνουσα υγεία, αποσύρθηκε ως επί το πλείστον από την πολιτική μέχρι το 1930.[13] Το 1934, ένα τμήμα της πτέρυγας νεολαίας της Endecja βρήκε τον Ντμόφσκι ανεπαρκώς σκληροπυρηνικό για τα γούστα τους και αποχώρησε για να ιδρύσει το πιο ριζοσπαστικό Εθνικό Ριζοσπαστικό Στρατόπεδο (γνωστό με το πολωνικό ακρωνύμιο ως ONR). Η τελευταία του μεγάλη εκστρατεία ήταν μια σειρά πολιτικών επιθέσεων στους υποτιθέμενους «ιουδαιομασονικούς» συνεργάτες του Προέδρου Ιγκνάτσι Μοστσίτσκι.[19]

Θάνατος Επεξεργασία

Εξασθενώντας στην υγεία του, ο Ντμόφσκι μετακόμισε στο χωριό Ντροζντόβο, κοντά στη Γουόμζα, όπου πέθανε στις 2 Ιανουαρίου 1939.[20]

Ο Ντμόφσκι τάφηκε στο κοιμητήριο Μπρούντνο στη Βαρσοβία, στον οικογενειακό τάφο.[20] Στην κηδεία του παραβρέθηκε πλήθος κόσμου,[20] με τουλάχιστον 100.000 παρευρισκόμενους. Η κυβέρνηση Σανάτσια του Πιουσούτσκι τον σνόμπαρε χωρίς να παρευρεθεί κανένας επίσημος εκπρόσωπος.[21]

Επιλεγμένα έργα Επεξεργασία

  • Myśli nowoczesnego Polaka (Σκέψεις ενός σύγχρονου Πολωνού), 1902.
  • Niemcy, Rosja a sprawa polska (Γερμανία, Ρωσία και πολωνικό ζήτημα), 1908. Γαλλική μετάφραση που εκδόθηκε με τον τίτλο: La question polonaise (Παρίσι 1909).
  • Separatyzm Żydów i jego źródła (Αποσχισμός των Εβραίων και οι πηγές του), 1909.
  • Upadek myśli konserwatywnej w Polsce (Η παρακμή της συντηρητικής σκέψης στην Πολωνία), 1914.
  • Polityka polska i odbudowanie państwa (Πολωνική πολιτική και η ανοικοδόμηση του κράτους), 1925.
  • Zagadnienie rządu (Σχετικά με την Κυβέρνηση), 1927.
  • Kościół, naród i państwo (Η Εκκλησία, το Έθνος και το Κράτος), 1927.
  • Świat powojenny i Polska (Ο κόσμος μετά τον πόλεμο και η Πολωνία), 1931.
  • Przewrót (Το πραξικόπημα), 1934.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12092300m. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Roman-Dmowski. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 27  Σεπτεμβρίου 2015.
  5. ↑ (Πολωνικά) www.polskipetersburg.pl/hasla/dmowski-roman. Ανακτήθηκε στις 7  Ιουλίου 2022.
  6. ↑ 6,0 6,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. js20020805049. Ανακτήθηκε στις 30  Αυγούστου 2020.
  7. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12092300m. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  8. ↑ Ανακτήθηκε στις 14  Ιουνίου 2019.
  9. ↑ Βαλίτσκι 1999, σελ. 46
  10. ↑ Jóhann Páll Árnason· Natalie Doyle (2010). Domains and Divisions of European History. Liverpool University Press. σελ. 93. ISBN 978-1-84631-214-4. 
  11. ↑ Laura Ann Crago (1993). Nationalism, religion, citizenship, and work in the development of the Polish working class and the Polish trade union movement, 1815–1929: a comparative study of Russian Poland's textile workers and upper Silesian miners and metalworkers. Yale University. σελ. 168. 
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 Χσανόφσκι και Κονοπτσίνσκι (1946), σελ. 222
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Λέρσκι 1996, σελ. 116
  14. ↑ Ζάρα Σ. Στάινερ (2005). The Lights that Failed: European International History, 1919–1933. Oxford University Press. σελ. 295. ISBN 978-0-19-822114-2. 
  15. ↑ 15,0 15,1 Βαλίτσκι 1999, σελ. 30
  16. ↑ 16,0 16,1 Στάνλεϊ Σ. Σόκολ (1992). The Polish Biographical Dictionary: Profiles of Nearly 900 Poles who Have Made Lasting Contributions to World Civilization . Bolchazy-Carducci Publishers. σελ. 276. ISBN 978-0-86516-245-7. 
  17. ↑ 17,0 17,1 Χσανόφσκι και Κονοπτσίνσκι (1946), σελ. 223
  18. ↑ Βαλίτσκι 1999, σελ. 31
  19. ↑ Ζαμόισκι, Άνταμ The Polish Way σελ. 347.
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 Χσανόφσκι και Κονοπτσίνσκι (1946), σελ. 224
  21. ↑ Anita Prażmowska (2009). Ignacy Paderewski: Poland. Haus Publishing. σελ. 138. ISBN 978-1-905791-70-5. 

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

  • Cang, Joel: "The Opposition Partis in Poland and Their Attitude into the Jews and the Jewish Question" Jewish Social Studies, Τόμος 1, Τεύχος #2, 1939. σελίδες 241–256
  • Dabrowski, Patrice, M. "Uses and Abuses of the Polish Past by Józef Piłsudski and Roman Dmowski," The Polish Review (2011) 56#1 σελ. 73–109 στο JSTOR
  • Νόρμαν Ντέιβις, "Lloyd George and Poland, 1919–20," Journal of Contemporary History, (1971) 6#3 σελ. 132–54 στο JSTOR
  • Fountain, Alvin Marcus Roman Dmowski: Party, Tactics, Ideology 1895–1907, Boulder: East European Monographs, 1980 (ISBN 0-914710-53-2) .
  • Groth, Alexander J. "Dmowski, Piłsudski and Ethnic Conflict in Pre-1939 Poland," Canadian-American Slavic Studies (1969) 3#1 σελ. 69–91.
  • Κομαρνίτσκι, Τίτους, Rebirth of the Polish Republic: A Study in the Diplomatic History of Europe, 1914–1920, Λονδίνο, 1957.
  • Κόσερτ, Ανδρέας. "Founding Father of Modern Poland and Nationalistic Antisemite: Roman Dmowski," στο In the Shadow of Hitler: Personalities of the Right in Central and Eastern Europe, επιμέλεια των Rebecca Haynes και Martyn Rady, (2011) σελ. 89–105
  • Lundgreen-Nielsen, K. The Polish Problem at the Paris Peace Conference: A Study in the Policies of the Great Powers and the Poles, 1918–1919 : Odense, 1979.
  • Μάργκαρετ Μακμίλαν, Paris 1919: Έξι μήνες που άλλαξαν τον κόσμο, Νέα Υόρκη: Random House, 2003, 2002, 2001(ISBN 0-375-50826-0), σελ. 207–28
  • Μέντελσον, Έζρα. The Jews of East Central Europe between the World Wars, Bloomington: Indiana University Press, 1983 (ISBN 0-253-33160-9) .
  • Πόρτερ, Μπράιαν. Όταν ο εθνικισμός άρχισε να μισεί. Imagining Modern Politics in 19th-Century Poland, (Oxford University Press, 2000).(ISBN 0-19-515187-9)ISBN 0-19-515187-9
  • Seitz, Richard George. «Ο Ντμόφσκι, ο Πιουσούτσκι και η ιδεολογική σύγκρουση στη δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία». Διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, 1975.
  • Valasek, Πολωνικός Στρατός του Paul S. Haller στη Γαλλία, Σικάγο: 2006 (ISBN 0-9779757-0-3) .
  • Βαλίτσκι, Άντζεϊ. "The Troubling Legacy of Roman Dmowski," East European Politics & Societies (2000) 14#1 σελ. 12–46. τονίζει την ξενοφοβία, τον αντισημιτισμό και τον ρόλο της Εκκλησίας
  • Πιοτρ Σ. Βάντιτς "Dmowski's Policy and the Paris Peace Conference: Success or Failure?" from The Reconstruction of Poland, 1914–23", 1914–23, επιμέλεια P. Latawski: Λονδίνο, 1992.
  • Πιοτρ Σ. Βάντιτς. "Poland's Place in Europe in the Concepts of Piłsudski and Dmowski," East European Politics & Societies (1990) 4#3 σελ. 451–468.
  • Άνταμ Ζαμόισκι, The Polish Way A Thousand-Year History of the Poles and their Culture, Λονδίνο: John Murray Ltd, 1987(ISBN 0-7195-4674-5) .

Στα πολωνικά Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ρόμαν_Ντμόφσκι&oldid=9138828"