Σάμης Α΄ της Αρμενίας
Ο Σάμης Α΄ ήταν βασιλεύς της Σωφηνής και της Κομμαγηνής από την Δυναστεία των Οροντιδών (περί το 260 π.Χ.). Ο πατέρας του Ορόντης Γ΄ της Αρμενίας δολοφονήθηκε το 260 π.Χ. και δεν έχουμε καταγραφή για το πότε ξεκίνησε ο Σάμης Α΄ να κυβερνά. Οι πληροφορίες διακόπτονται για τον ίδιο την ίδια χρονιά, πιθανότατα βασίλευσε λίγους μήνες ή καθόλου.
| Σάμης Α΄ της Αρμενίας | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 2ος αιώνας π.Χ. |
| Θάνατος | 3ος αιώνας π.Χ. |
| Τόπος ταφής | Κομμαγηνή |
| Χώρα πολιτογράφησης | Κομμαγηνή |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μονάρχης |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Αρσάμης Α΄ της Αρμενίας |
| Γονείς | Ορόντης Γ΄ της Αρμενίας |
| Οικογένεια | Δυναστεία των Οροντιδών |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Γκαγκίκ Β΄ της Αρμενίας |
Όνομα Επεξεργασία
Το όνομα του προέρχεται από τον Πέρση ήρωα γνωστό στην Αβεστική γλώσσα ως Σαμάς, Βαβυλωνιακός θεός, ισοδύναμος του Μίθρα, αυτό επιβεβαιώνει για άλλη μιά φορά έντονη Περσική επίδραση στην δυναστεία.[1] Το αρχικό όνομα τού Σάμη Α΄ ίσως ήταν Μιθριδάτης, από τον Μίθρα (Αρμενο-Περσικό θεό) και το άλλαξε στο ισοδύναμό του στα Βαβυλωνιακά (Αραμαϊκά). Αυτό σημαίνει μία αλλαγή στην παλαιά παράδοση των Αρμενο-Περσικών ονομάτων με νέα. Πράγματι στη γειτονική Οσροηνή κρατήθηκε ο Αραμαϊκός πολιτισμός και οι Αρμένιοι και Πέρσες σατράπες δεν τον αντικατέστησαν.
Βιογραφία Επεξεργασία
Το Βασίλειο της Σωφηνής κυβέρνησε η δυναστεία των Οροντιδών, μια οικογένεια με Περσική καταγωγή, γενάρχης ήταν ο Ορόντης Α΄ της Αρμενίας από την Βακτρία, παντρεύτηκε την κόρη του Μέγα Βασιλέως στην Αχαιμενιδική Αυτοκρατορία Αρταξέρξη Β΄.[2] Ο πόλεμος μεταξύ των Σελευκιδών και των Πτολεμαίων φαίνεται, πως επέτρεψε στον Σάμη Α΄ μία ευκαιρία ανεξαρτησίας για το βασίλειό του. Δεν γνωρίζουμε ακριβώς ποια πλευρά πήρε στους Συριακούς πολέμους, καθώς οι καταγραφές της εποχής έχουν χαθεί. Είναι πιθανό, πως πήρε τη μεριά των Πτολεμαίων, εναντίον των ισχυρών γειτόνων του Σελευκιδών. Ο Έλληνας συγγραφέας Στράβων έγραψε ότι η Κομμαγηνή αναδείχτηκε σαν ξεχωριστό βασίλειο όταν ο Ζαριάδρης της Σωφηνής τοποθετήθηκε ως ανεξάρτητος βασιλιάς από τον Σελευκίδη Αντίοχο τον Μέγα. Μετά την ήττα του Αντίοχου του Μέγα από την Ρωμαϊκή δημοκρατία ο Ζαριάδρης κέρδισε την ανεξαρτησία του.[3] Τα γραπτά του Στράβωνα ωστόσο δεν επιβεβαιώνονται από τις επιγραφές και τα νομίσματα.[4][5]
Η Σοφηνή αναδείχθηκε ως ξεχωριστή κρατική οντότητα στα μέσα του 3ου αιώνα π.Χ., μετά την παρακμή της Αυτοκρατορίας των Σελευκιδών και την διάσπαση της Οικογένειας των Οροντιδών σε κλάδους. Τρεις βασιλείς ο Σάμης Α΄, ο Αρσάμης Α΄ της Αρμενίας και ο Ξέρξης της Αρμενίας από διαφορετικούς κλάδους κυβέρνησαν το δυτικό τμήμα του Αρχαίου βασιλείου της Αρμενίας, από την Κομμαγηνή μέχρι την Αρζανηνή.[6] Ο Σάμης Α΄ ίδρυσε την Σαμόσατα στην θέση παλιάς τοποθεσίας των Χετταίοι, από το 1989 βρίσκεται κάτω από τα νερά ενός φράγματος.[7] Η επανίδρυση μιας πόλης με στόχο να διεκδικήσει τα δικαιώματα του ως βασιλιάς ήταν κοινή πρακτική που χρησιμοποιούσαν τόσο οι Αχαιμενίδες όσο και οι Ελληνιστικές δυναστείες σε Αρμενία, Καππαδοκία, Πόντο και Βακτρία.[8] Η νέα πόλη οικοδομήθηκε με "αρχιτεκτονική των Αχαιμενιδών", συνηθισμένη πρακτική των Οροντιδών για να δείξουν την καταγωγή τους από την εθνική δυναστεία των Περσών.[9] Το όνομα της μεταφράζεται στην Αρχαία περσική γλώσσα ως "χαρά" ή "ευχαρίστηση", η τακτική αυτή ήταν επίσης συνηθισμένη στους Οροντίδες όταν ήθελαν να ανακαλέσουν μνήμες από την παλιά Περσική αυτοκρατορία.[10] Η Σαμοσάτα έγινε μία από την κύριες βασιλικές κατοικίες των Οροντιδών που κατοικούσαν την Σωφηνή.[11]
Νομίσματα Επεξεργασία
Τα νομίσματα τα οποία έκοψε ήταν της ίδιας μορφής με αυτά που χρησιμοποιούσε η Δυναστεία των Αρσακιδών της Παρθίας, τόνιζαν την ισχυρή βασιλική εξουσία σύμφωνα με τα Περσικά πρότυπα. Ο Σάμης Α΄ εμφανίζεται στα νομίσματα ξυρισμένος, στο κεφάλι του φοράει την Κυρβασία, ένα είδος καλύμματος της κεφαλής που χρησιμοποιούσαν οι Σατράπηδες στην αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών.[12] Η Κυρβασία του Σάμη Α΄ ήταν όμοια με αυτήν που χρησιμοποιούσε η Δυναστεία των Αριαραθιδών που κυβερνούσε την Καππαδοκία.[13]
Οικογένεια Επεξεργασία
Γιος του ήταν ο:
- Αρσάμης Α΄ της Αρμενίας απεβ. 228 π.Χ., βασιλιάς της Αρμενίας και διάδοχος του
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Canepa 2018, σ. 109
- ↑ Facella 2021
- ↑ Marciak 2017, σσ. 113, 117
- ↑ Facella 2021
- ↑ Marciak 2017, σ. 123
- ↑ Marciak 2017, σ. 157
- ↑ Canepa 2018, σ. 109
- ↑ Michels 2021, σσ. 478–479
- ↑ Canepa 2021, σ. 84; Canepa 2018, σ. 110
- ↑ Canepa 2021, σ. 82
- ↑ Canepa 2018, σ. 110
- ↑ Canepa 2018, σ. 207
- ↑ Canepa 2018, σ. 207
Πηγές Επεξεργασία
- Wayne G. Sayles (1999). Ancient Coin Collecting VI: Non-Classical Cultures. Krause Publications. σελ. 29. ISBN 0-87341-753-4.
- Canepa, Matthew (2018). The Iranian Expanse: Transforming Royal Identity Through Architecture, Landscape, and the Built Environment, 550 BCE–642 CE. Oakland: University of California Press.
- Canepa, Matthew (2021). "Commagene Before and Beyond Antiochos I". Common Dwelling Place of all the Gods: Commagene in its Local, Regional, and Global Context. Franz Steiner Verlag. pp. 71–103.
- Canepa, Matthew P. (2017). "Rival Images of Iranian Kingship and Persian Identity in Post-Achaemenid Western Asia". In Strootman, Rolf; Versluys, Miguel John (eds.). Persianism in Antiquity. Franz Steiner Verlag.
- Facella, Margherita (2021). "Orontids". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica, Online Edition. Encyclopædia Iranica Foundation.
- Marciak, Michał (2017). Sophene, Gordyene, and Adiabene: Three Regna Minora of Northern Mesopotamia Between East and West. BRILL.
- Michels, Christoph (2021). "'Achaemenid' and 'Hellenistic' Strands of Representation in the Minor Kingdoms of Asia Minor". Common Dwelling Place of all the Gods: Commagene in its Local, Regional, and Global Context. Franz Steiner Verlag.