Βικιπαίδεια

Σαλαώρα

Συντεταγμένες: 39°01′53″N 20°52′02″E / 39.0314919°N 20.8673108°E / 39.0314919; 20.8673108

Η Σαλαώρα είναι ένα μικρό λιμάνι στον Αμβρακικό κόλπο και κατά το παρελθόν υπήρξε σημαντικό διαμετακομιστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής της Ηπείρου. Το λιμάνι διέθετε τελωνείο και η περιοχή γύρω από αυτό ήταν ιδιαίτερα γνωστή για τις αλυκές και τα πλούσια ιχθυοτροφεία.[1][2]

Σαλαώρα
Ο λόφος της Σαλαώρας από τη λιμνοθάλασσα Τσουκαλιό.
Σαλαώρα is located in Greece
Σαλαώρα
Σαλαώρα
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΗπείρου
Περιφερειακή ΕνότηταΆρτας
ΔήμοςΑρταίων
Δημοτική ΕνότηταΑμβρακικού
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΉπειρος
ΝομόςΆρτας
δεδομένα

Τοποθεσία Επεξεργασία

 
Η παραλία Ράμμα Σαλαώρας.

Το εγκαταλελειμμένο λιμάνι της Σαλαώρας βρίσκεται στις παρυφές του ομώνυμου λόφου, ανάμεσα από τις λιμνοθάλασσες Τσουκαλιό και Λογαρού. Το υψόμετρο του λόφου είναι περίπου 90 μ. και στην κορυφή, η οποία φέρει το όνομα «Αβγό», έχει τοποθετηθεί ένα παρατηρητήριο πουλιών.[3] Μπροστά από το λόφο, ανοίγεται ο όρμος της Σαλαώρας, ο οποίος εκτείνεται από την Κορωνησία έως το ακρωτήριο Μυρτάβι και καλύπτει μία έκταση περίπου 90 τ.χλμ.

Σήμερα, στη θέση που βρισκόταν το σημαντικό λιμάνι, υπάρχει μία μικρή προβλήτα με ένα φάρο και σε μικρή απόσταση βρίσκεται το Κέντρο Έρευνας και Πληροφόρησης Σαλαώρας, το οποίο στεγάζεται στη θέση του παλαιού τελωνείου.[4][5][6] Σε μικρή απόσταση από το Κέντρο Πληροφόρησης, βρίσκεται η παραλία Ράμμα Σαλαώρας με μήκος ακτής τα 350 μ. και μέσο πλάτος ακτής τα 20 μ. Η Σαλαώρα απέχει από την πόλη της Άρτας περίπου 18 χλμ. και η πρόσβαση είναι εφικτή μέσω της Επαρχιακής οδού Άρτας - Σαλαώρας.[7]

Ετυμολογία Επεξεργασία

Η ακριβής προέλευση του ονόματος «Σαλαώρα» δεν είναι γνωστή, ωστόσο, δύο εκδοχές υφίστανται. Κατά την πρώτη εκδοχή, εκτιμάται πως η συγκεκριμένη ονομασία προέρχεται από τη λατινική λέξη «sale» (μτφ. «αλάτι»), καθώς και την ελληνική λέξη «αγορά», δηλαδή αλαταγορά λόγω των σημαντικών αλυκών οι οποίες υφίσταντο εντός της συγκεκριμένης περιοχής. Η δεύτερη εκδοχή υποστηρίζει ότι η ονομασία είναι σλαβικής προέλευσης από τις λέξεις сaл (σαλ = αλάτι) και Гора (γκόρα = βουνό), κοινώς το βουνό στις αλυκές ή το αλατοβούνι, εξαιτίας του λόφου που βρίσκεται δίπλα στη Σαλαώρα.[8][9][10]

Ιστορία Επεξεργασία

Ιστορικά η πρώτη γνωστή πηγή στην οποία γίνεται αναφορά στη Σαλαώρα προέρχεται από τον μοναχό Ιώβ, βιογράφο της Αγίας Θεοδώρας της Άρτας κατά το β' μισό του 13ου αιώνα. Ο μοναχός αναφέρει ότι μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, ο Μιχαήλ Α΄ Κομνηνός Δούκας υποδέχτηκε τους Σταυροφόρους στη Σαλαώρα και εξαγόρασε την ελευθερία του Αλέξιου Γ´, τον οποίον είχαν πάρει ως σκλάβο οι Σταυροφόροι.[11]

Το 1290, ο Ανδρόνικος Β΄ Παλαιολόγος πολιόρκησε τα Ιωάννινα με 15000 ιππείς και 30000 στρατιώτες και προς ενισχυσή του έφτασε ο Γενοβέζικος στόλος και αγκυροβόλησε στη Σαλαώρα. Ο Δεσπότης της Ηπείρου Νικηφόρος Α΄ Κομνηνός Δούκας μπροστά στον κίνδυνο της κατάληψης της Άρτας ζήτησε την βοήθεια του Φλωρέντιου της Αχαΐας, ο οποίος κατέφθασε στη Σαλαώρα και εμπόδισε την αποβίβαση των Γενοβέζων.[12]

 
Αποβίβαση Ελλήνων στρατιωτών στη Σαλαώρα και μεταφορά ενός τούρκικου κανονιού. Η ελληνική σημαία ήταν η μοναδική που υψώθηκε σε τουρκικό κτίριο σε όλη τη διάρκεια του πολέμου, 1897.

Με βάση τις αρχαιολογικές έρευνες, η Σαλαώρα αρχικά ήταν νησίδα, η οποία ενώθηκε με την ξηρά μέσω επιχωματωμένου δρόμου, τον οποίο κατασκεύασε ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων.[13] Ο Παναγιώτης Αραβαντινός στο έργο του «Χρονογραφία της Ηπείρου» μας πληροφορεί ότι το 1814 με εντολή του Αλή Πασά εγκαταστάθηκαν εκεί μερικές οικογένειες από τη Χειμάρρα αλλά εγκατέλειψαν τη συγκεκριμένη τοποθεσία μετά την εξόντωση του Αλή Πασά εξαιτίας της ελονοσίας που μάστιζε την περιοχή ενώ ο Σεραφείμ Ξενόπουλος ο Βυζάντιος, μητροπολίτης Άρτας στο «Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης & Πρεβέζης» (εκδ.1884), αναφέρει ότι στην περιοχή κοντά στον όρμο της Σαλαώρας υπήρχε ένας κατεστραμμένος ναός αφιερωμένος στον Άγιο Νικόλαο.[14][15]

Κατά τη διάρκεια του ατυχή Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, η Σαλαώρα και τα χωριά του Αρτινού κάμπου, απελευθερώθηκαν προσωρινά. Στις 6 Απριλίου 1897, κανονιοφόροι της Δυτικής Μοίρας του ελληνικού στόλου βομβάρδισαν το φρούριο της Σαλαώρας και κατέστρεψαν τα 2 πυροβόλα τύπου «Άρμστρονγκ».[16] Το μεσημέρι της 9ης Απριλίου, ο ελληνικός στρατός έφτασε στο χωριό Ανέζα και το απόγευμα της ίδιας ημέρας ο Ανθυπίλαρχος Πέτρος Μάνος μετέβη στη Σαλαώρα όπου δεν εντόπισε εχθρικές δυνάμεις ενώ αντίθετα, ένας σημαντικός αριθμός πολεμοφοδίων είχε εγκαταλειφθεί από τους Τούρκους και πέρασε στα χέρια του ελληνικου στρατού. Ο διοικητής της 2ης ταξιαρχίας, Ταξίαρχος Σέχος, κατέφθασε αργότερα στην Ανέζα και διέταξε το τάγμα Γερογιάννη να καταλάβει τη Σαλαώρα. Την επόμενη ημέρα τοποθετήθηκαν στη Σαλαώρα οι λόχοι του 9ου, 10ου και 12ου Συντάγματος Πεζικού και στις 11 π.μ. κατέφθασε ο αρχικυβερνήτης Τομπάζης με την ατμοβαρίδα «Άκτιον», από την οποία αποβιβάστηκαν 200 στρατιώτες και ύψωσαν την ελληνική σημαία στο υπό κατοχή φρούριο.[17]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ «Salagora , con vaste saline ed un porto sopra il bel golfo di Arta, si ragguardevole per le sue pesche abbondanti, per le foreste che coprono i suoi promontorii, c pei molti porti che offre ai naviganti : Salagora è riputata il porto della città di Arta.», Compendio di Geografia compilato su di un nuovo piano, comforme agli trattati di pace e alle piu'recenti scoperte, Adriano Balbi, 1834 ,p.744
  2. ↑ «Η Σαλαώρα εξελίχθηκε στα χρόνια του Αλή πασά σ' ένα από τους κυριότερους εμπορικούς σταθμούς της Ηπείρου όπου ξεφορτώνονταν τα εισαγόμενα ευρωπαϊκά προϊόντα και φορτώνονταν εμπορεύματα που προορίζονταν για την Ευρώπη.», Ιστορία της Ηπείρου. Από τις αρχές της οθωμανοκρατίας ως τις μέρες μας, Κωνσταντίνος Απ. Βακαλόπουλος, εκδ. Αντ, Σταμούλης, Αθήνα, 2012, σ.293.
  3. ↑ Παρατηρητήρια πουλιών, visitgreece.gr/
  4. ↑ «Σαλαώρα (ή). Έλάσσων κόλπος μετά τελωνιακού σταθμού εντός του Αμβρακικού διάνοιγαμένος μεταξύ των ακρωτηρίων Μυρτάβι και της νησΐδος Βούβαλοι, εν τη ηπειρωτική ακτή. Όπισθεν της Β. παραλίας αυτού εκτείνονται τα ιχθυοτροφεία Τσουκαλίό και Λογαροϋ συγκοινωνοΰντα μετ' αυτού δια στομαλιμνών, είς το κέντρον δε της αυτής Β. παραλίας του και κατά το χώρισμα των δύο ιχθυοτροφείων ΰψοΰται μαστός ύψους 83 μ. ΰ.έ.θ., ή κυρίως Σαλαώρα, βραχονησϊς ασφαλώς άλλοτε συγχερσωθεΐσα μετά της ηπειρωτικής ακτής δια της ιλύος της οιινωθουμένης υπό των ρευμάτων του Αμβρακικού, εκείνης ήτις έσχημάτισε και τα προσχωματικά βέλη τα κλείοντα το ρηθέντα ιχθυοτροφεία.», Σύγχρονος Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη μετά πλήρους λεξικού της ελληνικής γλώσσης, Συλλογικό έργο, τόμος 21.
  5. ↑ Σαλαώρα: Το ̆μεγαλύτερο διαμετακομιστικό λιμάνι του Αλή Πασά, Αριστείδης Σχισμένος, περιοδικό Ήπειρος Άπειρος Χώρα, 10/2016.[1] Αρχειοθετήθηκε 2012-01-25 στο Wayback Machine.
  6. ↑ «Επισκέψιμο το Κέντρο Έρευνας της Σαλαώρας, Artapress, Τεύχος 61 (Μάιος 2011)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2016. 
  7. ↑ «Ράμμα Σαλαώρας, Μητρώο ταυτοτήτων υδάτων κολύμβησης της Ελλάδας» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 24 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2016. 
  8. ↑ «Έν τώ προς νότον τής Αρτης, περί τάς 4 ώρας αυτής απέχοντι χερσονήζοντι έπινείω, έν τώ Αμβρακικώ κόλπω κειμένω και καλουμένω Σαλαγώρα ή Σαλαχώρα, όθεν επιβιβάζονται διάφορα εμπορεύματα διά τε 'Αρταν και δι' Ιωάννινα, ίσως το επίνειον τούτο διά τε"Αρταν και δι' Ιωάννινα, ίσως το επίνειον τούτο έλαβε την επωνυμίαν ή έκ τής αγοράς άλατος, ένεκα τών πέριξ αυτού συντηρουμένων Αλατουργείων, οίον Αλαταγορά, ή ώς θέσις άλατώδης, οίον Αλατοχώρα.», Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης & Πρεβέζης» (εκδ.1884), Σεραφείμ Ξενόπουλος, σ.6.
  9. ↑ Βράκας, Φώτης. Σαλαώρα, ένα ξεχασμένο ηπειρωτικό λιμάνι στον Αμβρακικό κόλπο. 
  10. ↑ Μουτζάλη, Αφέντρα. Κορακονησία, ένα μικρό νησί στον Αμβρακικό κόλπο (PDF). 
  11. ↑ Ακολουθία της οσίας μητρός ημών Θεοδώρας της βασιλίσσης ψαλλομένη τη ια' Μαρτίου συντεθείσα μεν παρά Ιώβ Μοναχού του Μέλου, σ.26.
  12. ↑ «Ο δε δεσπότης εφοβήθη περί τής ιδίας πρωτευούσης, επειδή οι Γενουήνσιοι ήσαν περιώνυμοι έπι τή δεξιότητι περί τό πολιορκείν, και χίλιοι ιππείς άπεστάλησαν έν μεγίστη σπουδή όπως άναχαιτίσωσιν αυτούς. Ότε δ' έφθασεν ο Φλωρέντιος και έστησε το στρατόπεδον αυτού έν Σαλαγώρα, όπου ήσαν ήγκυροβολημένα αι γαλέραι, όπως έμποδίση αυτούς ν άποβιβασθώσιν, αυταί απέπλευσαν εις τήν Βόνιτσαν.», Ιστορία της Φραγκοκρατίας εν Ελλάδι (1204-1566), Ουίλλιαμ Μίλλερ, Τόμος Α, σ.257.
  13. ↑ Αρχαιολογικό δελτίο, τόμοι 51,52, σ.143.
  14. ↑ «Ηδη ή Σαλαχώρα ουδένα μόνιμον κάτοικον έχει. Ο Αλή Πασσάς κατά τα τελευταία της δυναστείας αυτού έτη απώκισεν αυτό σε εκατοστύας Χριστιανικών έκ της,Χειμάρρας, ων αί πλεΐσται έξωντώθησαν δια το νοσώδες τοϋ τόπου, και άμα ήρξατο ο αποκλεισμός τοϋ Αλη, οί επιζήσαντες των Χειμαρραίων έσπευσαν ίνα έπανακάμψωσιν εις την πατρίδα των.»,Χρονογραφία της Ηπείρου : των τε ομόρων ελληνικών και ιλλυρικών χωρών διατρέχουσα κατά σειράν τα εν αυταίς συμβάντα από του σωτηρίου έτους μέχρι του 1854. / Συντεταγμένη υπό Παναγιώτου Αραβαντινού, τόμος 2ος, σελ.145-146, εκδ.1857.
  15. ↑ Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης και Πρεβέζης(εκδ.1884), σελίδα 316.
  16. ↑ «Οπωσδήποτε όμως τ'άποτελέσματα τοΰ πρώτου τούτου βομβαρδισμού δέν ήσαν καί ολίγα. Κατεστράφησαν ή Σαλαώρα καί τα πυροβολεία Σκαφιδάκι καί Χαμηδιέ, έπήλθον δέ σπουδαία ρήγματα καί βλάβαι είς τ άλοι πυροβολεία, ούτως ώστε ή πρώτη αύτη δράσις τοΰ στόλου μας ήδύνατο νά πληρώση Ελπίδων το μέλλον.», Ιστορία Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, Λυγηράκης Αλέξανδρος, Εν Αθήναις, 1912.
  17. ↑ «Τὴν ἰδίαν ήμέραν, ἐνῶ τής γνωστὸν ήδη ή Σαλαώρα είχεν απὸ ξηράς καταληφθεϊ ήδη απὸ τής 9ης 'Απριλίου, ή Μοίρα 'Αμβρακικού απεβίβασεν ἐκεῖ δύναμιν 200 ἀνδρῶν έκ Βονίτσης.»,Ιστορική μελέτη 1821-1897 και ο πόλεμος του 1897, Αλέξανδρος Μαζαράκης-Αινιάν, 1950, σ.236.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σαλαώρα&oldid=10118880"