Βικιπαίδεια

Σαμπινιάνιγο

Δήμος της Ισπανίας

Το Σαμπινιάνιγο (ισπανικά: Sabiñánigo, αραγωνικά: Samianigo)[2][3] είναι ένας ισπανικός δήμος στην επαρχία της Ουέσκας, στην Αραγωνία. Είναι πρωτεύουσα της κομάρκας του Άλτο Γάγιεγο. Έχει πληθυσμό 9.254 κατοίκους (2017) και περιοχή δημοτικής δικαιοδοσίας έκτασης 586,8 τ.χλμ., είναι ο μεγαλύτερος σε έκταση δήμος της επαρχίας.

Σαμπινιάνιγο
Πλατεία της Ισπανίας, Σαμπινιάνιγο. Δημαρχειο και Εκκλησία του Cristo Rey.

Σημαία
Έμβλημα
Τοποθεσία στον χάρτη της χώρας
Τοποθεσία στον χάρτη της χώρας
42°31′07″N 0°21′52″W / 42.5185826°N 0.3643361°W / 42.5185826; -0.3643361
ΧώραΙσπανία
Αυτόνομη κοινότηταΑραγωνία
ΕπαρχίαΟυέσκα
ΔήμαρχοςBerta Fernández Pueyo
Έκταση586,8 km2
Yψόμετρο780
Πληθυσμός9.423[1]
Ταχ. κώδικας22600
Πιν. κυκλοφορίαςHU
Επίσημος ιστότοπος
Commons page Πολυμέσα σχετικά με την πόλη
δεδομένα (π • σ • ε )

Γεωγραφική θέση Επεξεργασία

Το Σαμπινιάνιγο βρίσκεται στη δεξιά όχθη του ποταμού Γάγιεγο στην έξοδο του ποταμού στην Κοιλάδα της Τένα, στα 780 μέτρα υψόμετρο. Στα βόρεια του συνορεύει με τους δήμους Biescas και Yebra de Basa, στα ανατολικά με το Fiscal και τη Βολτάνια, στα νότια με το δήμο Las Peñas de Riglos, στα νοτιο-ανατολικά με την κομάρκα του Σομοντάνο ντε Μπαρμπάστρο και στα δυτικά με τους δήμους Caldearenas, Χάκα και Villanúa.

Μέρος της περιοχής εντός της δικαιοδοσίας του δήμου, καταλαμβάνει το φυσικό πάρκο της οροσειράς και των φαραγγιών της Γουάρα.

Παλιότερα η περιφέρεια στην οποία βρισκόταν πλαισιωμένο το Σαμπινιάνιγο, ήταν γνωστή ως «Σερράμπλο» και για τον λόγο αυτό οι κάτοικοι της περιοχής αυτής αυτής είναι γνωστοί επίσης ως «Σερραμπλέσες» (serrableses).

Ιστορία Επεξεργασία

Αρχαιότητα και Μεσαίωνας Επεξεργασία

Η προέλευση του Σαμπινιάνιγο είναι ρωμαϊκή και φαίνεται να συνδέεται με τη δημιουργία ενός στρατώνα, που ιδρύθηκε περί τον 2ο αιώνα, δίπλα στην ρωμαϊκή οδό που συνέδεε την Όσκα (σημερινή Ουέσκα) με τα ιαματικά λουτρά της Παντικόσας. Το 1972 γιορτάστηκε η επέτειος των 2.000 χρόνων από την ίδρυση της πόλης, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Calvisio Sabino — αντιστράτηγος των Γαλατών — ίδρυσε το Σαμπινιάνο (Sabiniano) με την ολοκλήρωση της ειρηνευτικής εκστρατείας στην Ρωμαϊκή Ισπανία (Hispania).[4]

Η πρώτη καταγεγραμμένη ιστορική αναφορά για το Σαμπινιάνιγο είναι από το 1035, στην οποία εμφανίζεται ως Σαβινιάνεκο (Savignaneco), και αναφέρεται στην ένταξή του στο Βασίλειο της Αραγωνίας. Περί το 1137, στα μέσα της μεσαιωνικής περίοδου, αναφέρεται ήδη σε κατάσταση ως χωριό Ρεαλένγο (Realengo), μια βασιλική κατηγοριοποίηση, την οποία θα διατηρήσει για αιώνες αργότερα. Από εκείνη την εποχή η περιφέρεια απολάμβανε προνόμια, χωρίς να υποτάσσεται σε κανένα τοπικό άρχοντα, μέχρι τη Σύγχρονη εποχή, όταν και έχασε αυτή την κατάσταση εύνοιας.[5]

Το 1206 ο βασιλιάς Πέτρος Β´, δώρισε στην εκκλησία του χωριού, της San Acisclo, τον Γκαρθία της Gúdal, επίσκοπο της Χάκας-Ουέσκας. Αργότερα στα τέλη του Μεσαίωνα (το 1492), ο Φερδινάνδος ο Καθολικός, παρενέβη για να οριοθετήσει τα όρια της περιοχής και να λύσει τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν από το να παραμένει το μέρος αυτό χωρίς ιππότες τιμής.[6]

Σύγχρονη και μεταγενέστερη εποχή Επεξεργασία

Κατά τη διάρκεια του 16ου έκτου αιώνα, συνέχισε να καταβάλλεται ο φόρος της ιπποσύνης και άρχισε μια ορισμένης έκτασης οικονομική άνοδος. Το 1594 υπογράφηκε συμφωνία με τους κτηνοτρόφους της κοιλάδας της Τένα, σχετικά με το πέρασμα των νομαδικών κοπαδιών από τα εδάφη της πόλης του Σαμπινιάνιγο και από τα χωριά που εξαρτιόνταν από αυτό. Ωστόσο, κρίνοντας από τα έγγραφα, ο τόπος φαίνεται να χρεοκόπησε και παράκμασε το 1696.

Ο Pascual Madoz, στο Γεωγραφικό-στατιστικό-ιστορικό λεξικό της Ισπανίας του 1845, περιγράφει το Σαμπινιάνιγο, ως ένα μικρό χωριό με 28 σπίτια, εντούτοις με δημαρχείο και φυλακή. Αναφέρει επίσης ότι συντηρούταν από τη γεωργία και την κτηνοτροφία, παράγοντας στη γη του "καθαρό και ανάμεικτο σιτάρι και όσπρια, πατάτες και βοσκοτόπια".[7]

Στα τέλη του 19ου αιώνα άρχισε η κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής που θα ενώσει την Σαραγόσα με τη Γαλλία μέσα από το Κανφράνκ. Με την άφιξη του σιδηροδρόμου το 1893, κατασκευάστηκε ένας σιδηροδρομικός σταθμός κοντά στο χωριό του Σαμπινιάνιγο, γύρω από το σταθμό αυτό άρχισε να αναπτύσσεται ένας νέος πυρήνας δραστηριοτήτων, ανοίγοντας καταστήματα και καταλύματα γύρω από τον δρόμο που σύντομα θα ονομαστεί Paseo de la Estación (δρόμος του σταθμού). Το νέο Σαμπινιάνιγο έγινε το υποχρεωτικό πέρασμα στον δρόμο προς τα λουτρά της Παντικόσας, όπου συγκεντρώνονταν κόσμος με σκοπό να απολαύσει τα ευεργετικά ιαματικά νερά. Ύστερα από περίπου πέντε ώρες ταξίδι με το τρένο μεταξύ Σαραγόσας και Σαμπινιάνιγο, έπαιρναν κάποιες άμαξες — λεωφορεία από το 1909 — τα οποία τους πήγαιναν στα προαναφερθέντα λουτρά.

 
Πανοραμική θέα του Σαμπινιάνιγο.

Η περιοχή του σταθμού άρχισε να κλέβει τον κύριο πρωταγωνιστικό ρόλο από τον αρχικό αστικό πυρήνα και κατόπιν να ενισχύεται, χάρη, πρώτα στα καταστήματα, και στη συνέχεια στην ίδρυση βιομηχανιών. Σε τέτοιο βαθμό ώστε το 1916 το δημαρχείο της πόλης μετακόμισε στην περιοχή του σταθμού.

Η βιομηχανία έδωσε την οριστική ώθηση στην αναπτυσσόμενη αυτή πόλη. Το 1920 , ο γαλλο-ισπανικός οργανισμός EIASA, ίδρυσε ένα σύγχρονο χημικό εργοστάσιο, το οποίο θα αποτελέσει ορόσημο στην επίτευξη, για πρώτη φορά παγκοσμίως, της σύνθεσης αμμωνίας από υδρογόνο. Σύντομα θα εγκατασταθεί η εταιρία EASA, η οποία θα είναι υπεύθυνη για την κατασκευή πλαστικοποιημένου αλουμινίου, αποτελώντας την πρώτη ισπανική εταιρεία που το παράγει.

Στη δεκαετία του 1950 το Σαμπινιάνιγο ενσωμάτωσε τον δήμο Sardas και μέρος του δήμου Cartirana. Στην επόμενη δεκαετία απορρόφησε τα Acumuer, Cartirana, Gésera, Jabarrella, Orna de Gállego και Senegüé y Sorripas και μέρος των Ena, Guasa και Oliván. Στη δεκαετία του 1970 ενσωμάτωσε μέρος της Laguarta.

Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, μεταξύ του Σεπτεμβρίου και του Νοεμβρίου του 1937, έλαβε χώρα στην περιοχή η Μάχη του Σαμπινιάνιγο, στην οποία τα 43ο και 27ο τμήματα του Δημοκρατικού Στρατού εξαπέλυσαν επίθεση κατά της πρώτης ταξιαρχίας του 51ου Τοπικού Εθνικού Τμήματος και εθελοντών όπως οι «Πάνθηρες της Κοιλάδας της Τένα» και ο Λόχος των Σκιέρ. Ο δημοκρατικός στρατός τελικά δεν κατάφερε να κατακτήσει το Σαμπινιάνιγο — εκείνη την εποχή ήταν ένα σημαντικό κέντρο κλωστοϋφαντουργίας — παρά το γεγονός ότι το περικύκλωσαν. Η μάχη έληξε με συνολικό αριθμό θυμάτων περίπου 6.000 στρατιωτών.

Το Σαμπινιάνιγο είναι δυστυχώς επίσης γνωστό, επειδή κατά την δεκαετία του 70 και του 80, μια εταιρεία φυτοφαρμάκων προκάλεσε σημαντική μόλυνση που έπληξε μέρος του δήμου. Ειδικοί εμπειρογνώμονες της Κυβέρνησης της Αραγωνίας έχουν υπολογιστεί ότι μεταξύ των ετών 1975 και 1989, ρίχτηκαν μεταξύ 115.000 και 160.000 τόνοι τοξικών αποβλήτων από την παραγωγή λινδανίου (εξαχλωροκυκλοεξάνιο) σε δύο χωματερές του δήμου.[8] Επί του παρόντος το Σαμπινιάνιγο θεωρείται ένα από τα πιο μολυσμένα μέρη της χώρας.[9]

 
Η Εκκλησία του Αγίου Πέτρου της Lárrede, ένα κόσμημα της ρωμανικής Αραγωνίας και σύμβολο του Σερράμπλο.
 
Είσοδος στο Κάστρο της Lerés.
 
Το Μνημείο της φύσης, το οποίο θεωρείται ένα πολύ σημαντικό στολίδι του δήμου. Πλατεία της Ισπανίας στο Σαμπινιάνιγο.

Πολιτιστική κληρονομιά και πολιτισμός Επεξεργασία

Το Σπίτι Μοναστήρι (Casa Abacial), που χτίστηκε από τον Χουάν Φερρέρ (Juan Ferrer), χρονολογείται από το 1589. Στο 17ο αιώνα, χτίστηκε η απλή ενοριακή εκκλησία, μπαρόκ που είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ιππόλυτο (San Hipólito) και το κτίριο του Δημοτικού Συμβουλίου (Casa del Concejo) ολοκληρώθηκε το 1605. Τα κτίρια αυτά βρίσκονται στην τρέχουσα γειτονιά του San Feliciano.

Πολύ πιο σύγχρονο είναι το "Pirenarium", το πάρκο των Πυρηναίων, ένα συγκρότημα που άνοιξε το 2006. Στεγάζει μοντέλα των Πυρηναίων και όλη την Αραγωνία σε μικρογραφία, και βρίσκεται στον παλιό στρατώνα του στρατού.

 
Ρωμανική εκκλησία του Αγίου Πέτρου στην Lárrede (11ος αιώνας).

Το σπίτι του 19ου αιώνα (1810-1830) στην περιοχή El Puente de Sabiñanigo, είναι γνωστό ως Casa Batanero, είναι έδρα του «Μουσείου Ángel Orensanz και Τεχνών του Σερράμπλο» (Museo Ángel Orensanz y Artes del Serrablo). Άνοιξε το 1979, το ισόγειο αναπαράγει τα διάφορα δωμάτια ενός σπιτιού των Πυρηναίων με όλες τα υπάρχοντά του, με όλα τα υπάρχοντά τους, και στο δεύτερο όροφο συνδυάζονται δωμάτια αφιερωμένα στην χειροτεχνία με δωμάτια κατοικιών. Στο παλιό αχυρώνα, έχει εγκατασταθεί ένας χώρος παιχνιδιού αφιερωμένος στο αφιερωμένο στο "Pedrón", το περίφημο διαβολάκι του Σερράμπλο. Ήταν χορηγία από τον δον Χούλιο Κάρο Μπαρόχα και τον Χούλιο Γκαβίν.

Στο πάρκο του Σαμπινιάνιγο βρίσκεται η αψίδα της εκκλησίας της ενορίας της «Παναγίας της Γκαβίν» (Santa María de Gavin), που μετακινήθηκε και ανακατασκευάστηκε από το σύλλογο «Φίλοι του Σερράμπλο». Σε αυτή υπάρχουν επτά μικρά τυφλά τόξα Λομβαρδίας, πάνω στο οποία τρέχει μια ραβδωτή ζωφόρος, χαρακτηριστική του αρχιτεκτονικού στυλ της Lárrede. Ομοίως, ανοικοδομήθηκε στο πάρκο ένα ρομανικό κατόφλι από την εκκλησία του Κάστρου της Γουάργα, διακοσμημένο με μια στήλη εφοδιασμένη με κιονόκρανο τύπου Χάκας.

Τον παλιό δρόμο από το «El Puente» προς το «Yebra de Basa» από το οποίο περνούσαν οι προσκυνητές μέχρι το παρεκκλήσι της Santa Orosia, βρίσκεται η zoque της Santa Orosia, ένα μικρό ρητορικό παρεκκλήσι με ορθογώνιο πάτωμα, έκταση ενός τόξου είναι που περικλείεται από ένα σιδερένιο φράχτη που κατέχει το βωμό αφιερωμένο στον άγιο.[10]

Εντός του δήμου του Σαμπινιάνιγο, στη Lárrede, βρίσκεται η Εκκλησία του Αγίου Πέτρου της Lárrede (San Pedro de Lárrede). Χτίστηκε περίπου το 1050 σε ρομανικό στυλ της Αραγωνίας,[11] και συγκαταλέγεται ως μια εκ των εκκλησιών που έχουν χαρακτηρισεί με την ονομασία "του Σερράμπλο". Η εκκλησία αποτελεί Εθνικό Μνημείο από το 1931. Επίσης, το Μουσείο σχεδίου «Julio Gavín "Castillo de Larrés"», που βρίσκεται στο κάστρο στο ίδιο μέρος, εκθέτει 350 έργα. Εκτός από τα δείγματα καλλιτεχνικής σχεδίασης, περιλαμβάνει μια ενότητα αφιερωμένη στο σχεδιαστικό χιούμορ και στα κόμικς.[12] Το κάστρο χρονολογείται από τα τέλη του 14ου αιώνα και επεκτάθηκε στον 16ο αιώνα.[13]

Στην περιοχή του Σαμπινιάνιγο βρίσκεται ένα μεγαλιθικό μνημείο, το «Dolmen de Ibirque», το οποίο βρίσκεται στην κορυφή ενός λόφου. Αποτελείται από έναν απλό εσωτερικό θάλαμο —ορθογώνιο σε κάτοψη και ανοιχτό προς την Ανατολή— και έναν τύμβο. Αποτελείται από μια μεγάλη πλάκα οροφής, η οποία κρύβει το μεγαλύτερο μέρος του θαλάμου, και τέσσερις πλαϊνές πλάκες.[14]

Αθλητικές δραστηριότητες Επεξεργασία

 
Θέα της Santa Orosia και Oturia.

Η πόλη είναι στενά συνδεδεμένη με τον αθλητισμό και ειδικά με την ποδηλασία. Το Σαμπινιάνιγο είναι γνωστό για τη δημιουργία και φιλοξενία ενός από τα σημαντικότερα ερασιτεχνικά ποδηλατικά γεγονότα στον κόσμο, που ονομάζεται "Quebrantahuesos". Αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως στάδιο ειδικής κατηγορίας στο γύρο, λόγω των ορεινών περασμάτων από τα οποία περνάει η διαδρομή.

Παράλληλα, στην γύρω περιοχή του Σαμπινιάνιγο μπορεί κανείς να ασκήσει το άθλημα του σκι στα διάφορα χιονοδρομικά κέντρα που υπάρχουν. Η Παντικόσα απέχει 30 χλμ., το Φορμιγάλ 38 χλμ., το Κανταντσού 44 χλμ. και το Αστούν 47 χλμ.

Γιορτές και εκδηλώσεις Επεξεργασία

  • Το πιο κοντινό Σάββατο στην γιορτή του Αγίου Σεβαστιανού, στις 19 Ιανουαρίου, γιορτάζονται οι "Hogueras de San Sebastian".
  • Την 25η του Ιουνίου, γιορτή της Santa Orosia, πολλοί ντόποιοι συμμετάσχουν στο προσκύνημα της αγίας, που ξεκινά από την περιοχή "Yebra de Basa" και φτάνει στο ιερό.
  • Οι εορταστικές εκδηλώσεις του Σαμπινιάνιγο, προς τιμήν του Αποστόλου Ιακώβου, ξεκινάνε από τις 24 Ιουλίου.
  • Η «Cazataria», μονογραφική έκθεση κυνηγιού και σκύλου, πραγματοποιείται στο Σαμπινιάνιγο το πρώτο Σαββατοκύριακο του μήνα Σεπτεμβρίου

Αδελφοποιημένες Πόλεις Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικών της Ισπανίας: Municipal Register of Spain of 2023. 13  Δεκεμβρίου 2023.
  2. ↑ Consello Asesor de l'Aragonés (16 Οκτωβρίου 2005). «Informe lumero 3: Toponimos mayors d'a comarca de l'Alto Galligo» (PDF). Ουέσκα. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2015. 
  3. ↑ «Topónimos: pueblos con nombre local en aragonés en Gran Enciclopedia Aragonesa». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2017. 
  4. ↑ Sabiñánigo Αρχειοθετήθηκε 2016-04-23 στο Wayback Machine. (Gran Enciclopedia Aragonesa)
  5. ↑ «Orígenes y desarrollo de Sabiñánigo. Sabiñanigonline». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2017. 
  6. ↑ Sabiñánigo Αρχειοθετήθηκε 2016-04-23 στο Wayback Machine. (Gran Enciclopedia Aragonesa)
  7. ↑ Pascual Madoz (1846–1850). Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar. Madrid: Establecimiento tipográfico de P. Madoz y L. Sagasti. Volumen XIII, σελ. 604-605. 
  8. ↑ «Sabiñánigo, en Aragón, uno de los lugares más contaminados del mundo». El economista (στα Ισπανικά). 6 Φεβρουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2014. 
  9. ↑ «Uno de los lugares más contaminados por pesticidas del mundo está en España». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαρτίου 2023. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2017. 
  10. ↑ "Peirones, cruceros y zoques en las Comarcas Oscenses", Rafel Margalé e Irene Taules
  11. ↑ Isidro Gonzalo Bango Torviso: El románico en España, Espasa-Calpe, Madrit, 1992, (ISBN 84-239-5295-9) página 143.
  12. ↑ «El dibujo español contemporáneo. Ayuntamiento de Sabiñánigo». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2017. 
  13. ↑ «Museo de Dibujo Julio Gavín "Castillo de Larrés" (Patrimonio de Aragón)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2017. 
  14. ↑ «Dolmen de Caseta de las Brujas, Dolmen de Ibirque. Patrimonio de Aragón». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2017. 
  15. ↑ «LISTADO DE CORPORACIONES LOCALES ESPAÑOLAS HERMANADAS CON EUROPA» (PDF). FEMP. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 24 Απριλίου 2014. 

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Latas Alegre, Óscar (1996). Los orígenes de Sabiñánigo (1893-1932). Ουέσκα: Ayuntamiento de Sabiñánigo-Instituto de Estudios Altoaragoneses. ISBN 84-8127-025-3. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Sabiñánigo στο Wikimedia Commons


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σαμπινιάνιγο&oldid=10306514"