Το σαντζάκι της Ιερουσαλήμ[2] (τουρκικά: Kudüs Sancağı) γνωστό και ως μουτεσαριφλίκι της Ιερουσαλήμ (αραβικά: متصرفية القدس الشريف, αγγλικά: Mutasarrifate of Jerusalem) συστάθηκε το 1872 με ειδικό καθεστώς διοίκησης και αποσπάστηκε από το βιλαέτι της Δαμασκού το 1874, μαζί με την Ιερουσαλήμ, τη Γάζα, τη Γιάφα, τη Χεβρώνα, τη Βηθλεέμ και την Μπερ Σεβά,[3] που αποτελούσαν ξεχωριστά σαντζάκια. Το σαντζάκι της Ιερουσαλήμ κατά την οθωμανική περίοδο, μαζί με τα σαντζάκια της Ναμπλούς και της Άκρας αποτελούσαν την περιοχή που ονομαζόταν τότε Νότια Συρία ή Παλαιστίνη.[4][5][6]

Σαντζάκι της Ιερουσαλήμ
18721917
ΧώραΟθωμανική Αυτοκρατορία
Διοικητική υπαγωγήΟθωμανική Αυτοκρατορία
ΠρωτεύουσαΙερουσαλήμ
Γλώσσεςοθωμανικά Τουρκικά
Διοίκηση
 • ΕπικεφαλήςIbrahim Hakki Pasha (1890–1897)
Έκταση12.486 km²
Πληθυσμός298.653 (1897)[1]
Γεωγραφικές συντεταγμένες31°47′0″N 35°13′0″E

Το 1841 αποσπάστηκε από τη Δαμασκό και τέθηκε υπό την άμεση διοίκηση του παλατιού.[5] Το 1872 συστάθηκε ως ανεξάρτητο σαντζάκι από τον μεγάλο βεζίρη Μαχμούτ Νεντίμ πασά. Οι μελετητές προτάσουν διάφορους λόγους για τον διαχωρισμό, συμπεριλαμβανομένου του αυξημένου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος στην περιοχή, και της ενίσχυσης των νότιων συνόρων της αυτοκρατορίας κατά του χεδιβάτου της Αιγύπτου.[7] Αρχικά, τα σαντζάκια της Άκρας και της Ναμπλούς συνενώθηκαν με το σαντζάκι της Ιερουσαλήμ. Ωστόσο, σε λιγότερο από δύο μήνες,[8] τα σαντζάκια της Ναμπλούς και της Άκρας διαχωρίστηκαν και τέθηκαν υπό τη διοίκηση του βιλαετίου της Βηρυτού, αφήνοντας μόνο το σαντζάκι της Ιερουσαλήμ.[9] Το 1906, ο καζάς της Ναζαρέτ τέθηκε υπό τη διοίκηση του σαντζακίου της Ιερουσαλήμ, ως αποσπασμένο έδαφος,[10] κυρίως για να επιτρέψει την έκδοση ενιαίας τουριστικής άδειας σε χριστιανούς ταξιδιώτες.[11] Η περιοχή κατακτήθηκε από τις Συμμαχικές Δυνάμεις το 1917 κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου[12] και τη Νότια Διοίκηση Κατεχόμενων Εχθρικών Εδαφών (OETA South) που δημιουργήθηκε για να αντικαταστήσει την οθωμανική κυβέρνηση. Η Νότια Διοίκηση αποτελούνταν από τα οθωμανικά σαντζάκια της Ιερουσαλήμ, της Ναμπλούς και της Άκρας. Η στρατιωτική διοίκηση αντικαταστάθηκε από μια βρετανική πολιτική διοίκηση το 1920 και η περιοχή της Νότιας Διοίκησης ενσωματώθηκε στη βρετανική εντολή της Παλαιστίνης το 1923.

Η πολιτική κατάσταση του σαντζακίου της Ιερουσαλήμ ήταν μοναδική σε κάθε άλλη οθωμανική επαρχία, δεδομένου ότι βρισκόταν υπό την άμεση εξουσία της οθωμανικής πρωτεύουσας Κωνσταντινούπολης.[13] Οι κάτοικοι αυτοπροσδιορίζονταν κυρίως με θρησκευτικούς όρους.[14] Τα χωριά της επαρχίας ήταν συνήθως κατοικημένα από αγρότες, ενώ οι πόλεις της κατοικούνταν από εμπόρους, τεχνίτες, γαιοκτήμονες και δανειστές χρήματος. Η ελίτ αποτελούταν από τη θρησκευτική ηγεσία, τους πλούσιους ιδιοκτήτες και τους ανώτερους δημόσιους υπαλλήλους.[14]

Ιστορία Επεξεργασία

Το 1841, η περιοχή αποσπάστηκε από τη Δαμασκό και εντάχθηκε στην άμεση διοίκηση της Πύλης,[7] ενώ τυπικά συστάθηκε ως ανεξάρτητο σαντζάκι το 1872. Πριν από το 1872 υπαγόταν στο βιλαέτι της Συρίας που δημιουργήθηκε το 1864, μετά από τις μεταρρυθμίσεις του Τανζιμάτ. Τα νότια σύνορα του σαντζακίου της Ιερουσαλήμ είχαν επανασχεδιαστεί το 1906, με πρωτοβουλία των Βρετανών, οι οποίοι ενδιαφέρονταν για την προστασία των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων τους, καθιστώντας τα σύνορα όσο το δυνατόν ποιο ελεγχόμενα.[15]

Προς το τέλος του 19ου αιώνα, η αίσθηση ότι στην περιοχή της Παλαιστίνης ή του σαντζακίου της Ιερουσαλήμ σχηματίζεται μια ξεχωριστή πολιτική οντότητα έγινε ευρέως διαδεδομένη μεταξύ των μορφωμένων Αράβων της περιοχής. Το 1904, ο πρώην υπάλληλος της Ιερουσαλήμ, Νατζίμπ Αζουρί, σχημάτισε στο Παρίσι το Σύνδεσμο της Αραβικής Πατρίδας (Ligue de la Patrie Arabe) του οποίου στόχος ήταν η απελευθέρωση της Οθωμανικής Συρίας και του Ιράκ από την τουρκική κυριαρχία. Το 1908, ο Αζουρί πρότεινε στο Οθωμανικό Κοινοβούλιο την αναβάθμιση του καθεστώς της περιοχής σε βιλαέτι, μετά την Επανάσταση των Νεότουρκων του 1908.

Η περιοχή κατακτήθηκε από τις Συμμαχικές Δυνάμεις το 1917 κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου[12] και τη Νότια Διοίκηση Κατεχόμενων Εχθρικών Εδαφών (OETA South) που δημιουργήθηκε για να αντικαταστήσει την οθωμανική κυβέρνηση. Η Νότια Διοίκηση αποτελούνταν από τα οθωμανικά σαντζάκια της Ιερουσαλήμ, της Ναμπλούς και της Άκρας. Η στρατιωτική διοίκηση αντικαταστάθηκε από μια βρετανική πολιτική διοίκηση το 1920 και η περιοχή της Νότιας Διοίκησης μετεξελίχθηκε στο έδαφος της υπό Βρετανική Εντολή Παλαιστίνης το 1923, με κάποιες προσαρμογές στα σύνορα με τον Λίβανο και τη Συρία.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. www.hips.hacettepe.edu.tr/nbd_cilt25/mutlu.pdf.
  2. Η Τουρκία στον 20ο αιώνα, σελ. 4, opencourses.uom.gr
  3. Beshara, 2012, Part 1
  4. Büssow, Johann (2011-08-11). Hamidian Palestine: Politics and Society in the District of Jerusalem 1872-1908. BRILL. p. 5. ISBN 978-90-04-20569-7. Retrieved 2013-05-17.
  5. 5,0 5,1 Ilan Papeh (1999). The Israel - Palestine Question. Routledge. p. 36. ISBN 978-0-415-16948-6. Retrieved 2013-05-17.
  6. Jankowski, 1997, p. 174.
  7. 7,0 7,1 Abu-Manneh 1999, σελ. 36.
  8. Abu-Manneh 1999, σελ. 39.
  9. Büssow, Johann (11 Αυγούστου 2011). Hamidian Palestine: Politics and Society in the District of Jerusalem 1872-1908. BRILL. σελίδες 41–44. ISBN 978-90-04-20569-7. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2013. 
  10. Rût Kark (1994). American Consuls in the Holy Land: 1832 - 1914. Wayne State University Press. σελ. 131. ISBN 978-0-8143-2523-0. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2013. 
  11. Büssow, Johann (11 Αυγούστου 2011). Hamidian Palestine: Politics and Society in the District of Jerusalem 1872-1908. BRILL. σελ. 70. ISBN 978-90-04-20569-7. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2013. 
  12. 12,0 12,1 Adel Beshara (23 Απριλίου 2012). «The Name of Syria in Ancient and Modern Usage». The Origins of Syrian Nationhood: Histories, Pioneers and Identity. CRC Press. σελίδες 56–59. ISBN 978-1-136-72450-3. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2013. 
  13. James P. Jankowski· Israel Gershoni (Ιανουαρίου 1997). Rethinking Nationalism in the Arab Middle East. Columbia University Press. σελ. 174. ISBN 978-0-231-10695-5. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2013. 
  14. 14,0 14,1 Hasan Afif El-Hasan (2010). Israel Or Palestine? Is the Two-state Solution Already Dead?. Algora Publishing. σελ. 38. ISBN 978-0-87586-793-9. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2013. 
  15. Gardus, Yehuda· Shmueli, Avshalom, επιμ. (1978–79). [The Land of the Negev] (στα Hebrew). Ministry of Defense Publishing. , pp. 369–370

Επιπλέον ανάγνωση Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία