Σκάκι τυχαίας αρχικής διάταξης

Μια τυχαία αρχική θέση στο σκάκι παίζεται όπως η κλασσική αρχική θέση αλλά τα κομμάτια πίσω από τα πιόνια τοποθετούνται τυχαία. Η παραλλαγή αυτή προτάθηκε γιατί οι παίκτες μπορούν να παίζουν από την κλασσική αρχική θέση επί πολλές κινήσεις από μνήμης ή επαναλαμβάνοντας προηγούμενη παρτίδα, χωρίς να σκέφτονται και χωρίς να ξοδεύουν χρόνο. Έτσι στην αρχή της παρτίδας υπάρχει εξίσωση των παικτών ανεξάρτητα από τη δυναμικότητά τους. Οι κινήσεις αυτές είναι μελετημένες από πριν σε βάθος που μερικές φορές ένας πολύ καλός παίκτης να μην μπορεί να ανακαλύψει στην πράξη. Επί πλέον θέτουν τις βάσεις για τα μελλοντικά σχέδια του παίκτη που δεν είναι ανάγκη να τα ανακαλύψει. Επίσης εξ αιτίας της βαθιάς γνώσης του ανοίγματος μερικές φορές η παρτίδα μπορεί να έχει πολύ γρήγορα τελική έκβαση.

Οι κανόνες

Για να μην υπάρχει πολύ δραστική αλλαγή του παιχνιδιού από την κλασσική αρχική θέση, τα κομμάτια τοποθετούνται με τους εξής περιορισμούς:

• Οι δύο αξιωματικοί τοποθετούνται σε τετράγωνα αντίθετου χρώματος.
• Αν υπάρχουν τα δικαιώματα ροκέ, τότε μετά το ροκέ με τον πλησιέστερο πύργο προς τη στήλη:
  • "θ", ο βασιλιάς θα είναι στη στήλη "η" και ο πύργος θα είναι στη στήλη "ζ".
  • "α", ο βασιλιάς θα είναι στη στήλη "γ" και ο πύργος θα είναι στη στήλη "δ".
• Τα κομμάτια του μαύρου τοποθετούνται ίσα-και-αντίθετα με τα κομμάτια του λευκού.

Η παραλλαγή χωρίς τον περιορισμό της συμμετρίας των λευκών με τα μαύρα, με τον περιορισμό ότι οι αξιωματικοί πρέπει να τοποθετούνται σε τετράγωνα αντίθετου χρώματος και χωρίς δικαιώματα ροκέ προτάθηκε το 1978 από τον Maxwell Lawrence με το όνομα υπερβατικό σκάκι(αρχικές θέσεις 2880*2880=8294400, περιλαμβάνεται η κλασσική αρχική θέση χωρίς δικαιώματα ροκέ). Επειδή μπορεί να προκύπτουν ανισότητες από την ασυμμετρία στην αρχική θέση, η πρόταση περιλαμβάνει για κάθε παίκτη στην ίδια αρχική θέση μία παρτίδα με τα λευκά και μία παρτίδα με τα μαύρα.

Αν υπάρχει ο περιορισμός για τη συμμετρία των λευκών με τα μαύρα, τότε οι αρχικές θέσεις είναι 5040. Αν υπάρχει ο περιορισμός για τους δύο αξιωματικούς να είναι σε τετράγωνα αντίθετου χρώματος, τότε αυτές μειώνονται σε 2880. Αν ο βασιλιάς πρέπει να τοποθετείται σε ένα τετράγωνο μεταξύ των πύργων, τότε αυτές μειώνονται σε 960. Αν δεν υπάρχουν τα δικαιώματα ροκέ, τότε λόγω της συμμετρίας οι θέσεις ουσιαστικά μειώνονται κατά το ήμισυ, δηλαδή σε 2520, 1440, 480 αντίστοιχα.

Η παραλλαγή με τυχαία αρχική θέση, με τον μόνο περιορισμό τη συμμετρία των λευκών με τα μαύρα, είναι γνωστή από πολύ παλιά, καθότι υπάρχουν δύο παρτίδες σε βιβλίο του έτους 1851.

Η παραλλαγή με τις 960 αρχικές θέσεις προτάθηκε επίσημα από τον πρώην παγκόσμιο πρωταθλητή Ρόμπερτ Φίσερ, στις 19 Ιουνίου 1996 στο Μπουένος Άιρες (Αργεντινή), με την ονομασία "Τυχαίο Σκάκι". Οι κανόνες εγκρίθηκαν κατά το 77ο Συνέδριο της FIDE (Παγκόσμια Ομοσπονδία) στη Δρέσδη (Γερμανία), το Νοέμβριο του 2008 και τέθηκαν σε ισχύ την 1η Ιουλίου 2009 και το πρώτο παγκόσμιο πρωτάθλημα της FIDE έγινε το 2019.

Κλήρωση με ίση πιθανότητα για όλες τις αρχικές θέσεις

Χρησιμοποιούνται δεκατέσσερα σημειωμένα χαρτιά τριών διαφορετικών χρωμάτων.

8
7
6
5
4
3
2
1
	α	β	γ	δ	ε	ζ	η	θ

Το πρώτο χρώμα 4 χαρτιά (α, γ, ε, η).

Το δεύτερο χρώμα 4 χαρτιά (β, δ, ζ, θ).

Το τρίτο χρώμα 6 χαρτιά (ρήγας, βασίλισσα, πύργος, πύργος, ίππος, ίππος).

Τα χαρτιά ανακατεύονται όλα μαζί και τα κομμάτια τοποθετούνται στις 8 θέσεις (α, β, γ, δ, ε, ζ, η, θ) ως εξής:

Η θέση του ενός αξιωματικού είναι ένα τυχαίο χαρτί από τη μία τετράδα του ιδίου χρώματος.

Η θέση του άλλου αξιωματικού είναι ένα τυχαίο χαρτί από την άλλη τετράδα του ιδίου χρώματος.

8
7
6
5
4
3
2
1
	α	β	γ	δ	ε	ζ	η	θ

8
7
6
5
4
3
2
1
	α	β	γ	δ	ε	ζ	η	θ

Τα υπόλοιπα κομμάτια τοποθετούνται στις 6 άδειες θέσεις όπως τα 6 χαρτιά εμφανίζονται τυχαία από το τρίτο χρώμα.

Αν ο βασιλιάς πρέπει να είναι μεταξύ των δύο πύργων, τότε αντιμετατίθεται με τον πλησιέστερο πύργο.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Παραλλαγές παρόμοιες με το σκάκι
• Η κλήρωση στον υπολογιστή και στην πράξη