Σούτρα

κείμενα στον Ινδουισμό, βουδισμό ή Τζαϊνισμό, που περιέχουν αφορισμούς

Σούτρα (σανσκριτικά: सूत्र, sūtra, κυριολεκτικά «σχοινί, κλωστή, νήμα») στις ινδικές λογοτεχνικές παραδόσεις αναφέρεται σε έναν αφορισμό ή μια συλλογή αφορισμών με τη μορφή ενός εγχειριδίου ή, γενικότερα, ενός συμπυκνωμένου εγχειριδίου ή κειμένου. Οι σούτρες είναι ένα είδος αρχαίων και μεσαιωνικών ινδικών κειμένων, που απαντώνται στον Ινδουισμό, τον Βουδισμό και τον Τζαϊνισμό. [1]

Μια σελίδα σανσκριτικού χειρογράφου της Σούτρα του Λωτού (Βουδισμός) από το Νότιο Τουρκεστάν σε γραφή Βράχμι
Μια σελίδα χειρογράφου από την Κάλπα Σούτρα (Τζαϊνισμός)

Στον Ινδουισμό, οι σούτρες είναι ένας ξεχωριστός τύπος λογοτεχνικής σύνθεσης, μια συλλογή από σύντομες αφοριστικές δηλώσεις. [1] [2] Κάθε σούτρα είναι οποιοσδήποτε σύντομος κανόνας, σαν ένα θεώρημα αποσταγμένο σε λίγες λέξεις ή συλλαβές, γύρω από το οποίο μπορούν να υφανθούν διδασκαλίες τελετουργίας, φιλοσοφίας, γραμματικής ή οποιουδήποτε πεδίου γνώσης. [1] Οι παλαιότερες σούτρες του Ινδουισμού βρίσκονται στις Βραχμάνα και Αρανυάκα των Βέδων. [3] [4] Κάθε σχολή ινδουιστικής φιλοσοφίας, βεδικοί οδηγοί για τελετές μετάβασης, διάφοροι τομείς των τεχνών, του δικαίου και της κοινωνικής ηθικής ανέπτυξαν αντίστοιχες σούτρες, που βοηθούν στη διδασκαλία και τη μετάδοση ιδεών από τη μια γενιά στην άλλη. [2][5]

Στον Βουδισμό, οι σούτρες, επίσης γνωστές ως σούττα, είναι κανονικές γραφές, πολλές από τις οποίες θεωρούνται ως αρχεία των προφορικών διδασκαλιών του Γκαουτάμα Βούδα. Δεν είναι αφοριστικές, αλλά είναι αρκετά λεπτομερείς, μερικές φορές με επανάληψη. Αυτό μπορεί να αντικατοπτρίζει μια φιλολογική ρίζα του sukta (καλά ομιλούμενη), αντί της sutra (νήμα). [6]

Στον Ζαϊνισμό, οι σούτρες, επίσης γνωστές ως σούγιας (suyas), είναι κανονικά κηρύγματα των Μαχαβιρασβάμι, που περιέχονται στο Jain Agamas καθώς και κάποια μεταγενέστερα (μετα-κανονικά) κανονιστικά κείμενα. [7] [8]

Ετυμολογία Επεξεργασία

 
Ένα χειρόγραφο από φλοιό σημύδας του 17ου αιώνα του αρχαίου Πανίνι Σούτρα, μια πραγματεία για τη γραμματική, [9] που βρέθηκε στο Κασμίρ.

Η σανσκριτική λέξη Sūtra ( σανσκριτικά : सूत्र, Πάλι : sūtta, Άρντα Μαγκάντι: sūya ) σημαίνει "χορδή, κλωστή". [1] Η ρίζα της λέξης είναι siv, «αυτό που ράβει και συγκρατεί τα πράγματα». [10] Η λέξη σχετίζεται με το sūci (σανσκριτικά: सूचि), που σημαίνει "βελόνα, λίστα", και το sūnā (σανσκριτικά: सूना) που σημαίνει "υφαντό".

Στο πλαίσιο της λογοτεχνίας, σούτρα σημαίνει μια συλλογή-απόσταγμα συλλαβών και λέξεων, οποιαδήποτε μορφή ή εγχειρίδιο «αφορισμού, κανόνα, οδηγιών», που κρέμονται μαζί σαν κλωστές με τις οποίες μπορούν να συνυφανθούν οι διδασκαλίες της τελετουργίας, της φιλοσοφίας, της γραμματικής ή οποιουδήποτε άλλου γνωστικού πεδίου. [1]

Μια σούτρα είναι κάθε σύντομος κανόνας, δηλώνει ο Μόριτς Βίντερνιτς, στην ινδική λογοτεχνία. Είναι «ένα θεώρημα συμπυκνωμένο σε λίγες λέξεις». [1] Μια συλλογή από σούτρες γίνεται ένα κείμενο, και αυτό ονομάζεται επίσης σούτρα (συχνά με κεφαλαία γράμματα στη δυτική λογοτεχνία). [1]

Μια σούτρα είναι διαφορετική από άλλα συστατικά όπως τα Σλόκας, Ανουβιακχάγιας και Βιάκχιας, που βρέθηκαν στην αρχαία ινδική λογοτεχνία. [11] Μια σούτρα είναι ένας συμπυκνωμένος κανόνας, που δηλώνει συνοπτικά το μήνυμα, [12] ενώ ο Σλόκα είναι ένας στίχος, που μεταφέρει το πλήρες μήνυμα και είναι δομημένος με συγκεκριμένους κανόνες του μουσικού μέτρου, [13] [14] ένας Ανουβιακχάγια (Anuvyakhaya) είναι μια εξήγηση του αναθεωρημένου κειμένου, ενώ ένα Βιάκχια (Vyakhya) είναι ένα σχόλιο ενός κριτικού. [11]

Ιστορία Επεξεργασία

Σούτρες γνωστές από την Βεδική εποχή [15]
Veda Σούτρα
Ριγκβέδα Ασβαλαγιάνα Σούτρα (§), Σανκχαγιάνα Σούτρα (§), Σαουνάκα Σούτρα (¶)
Σαμαβέδα Λατιαγιάνα Σούτρα (§), Ντραχιαγιάνα Σούτρα (§), Νιντάνα Σούτρα (§), Πούσπα Σούτρα (§), Ανουστότρα Σούτρα (§) [16]
Γιατζουρβέδα Μανάβα Σούτρα (§), Μπχαραντβάγια Σούτρα (¶), Βαντχούνα Σούτρα (¶), Βακχανάσα Σούτρα (¶), Λαφακσί Σούτρα (¶), Μαίτρα Σούτρα (¶), Κάτχα Σούτρα (¶), Βαράχα Σούτρα (¶)
Αθαρβαβέδα Κουσίκα Σούτρα (§)
¶: επιβιώνουν μόνο φράσεις. §: το κείμενο σώζεται

Οι Σούτρες εμφανίζονται για πρώτη φορά στην Βραχμάνα και την Αρανυάκα της βεδικής λογοτεχνίας. [4] Αυξάνονται σε αριθμό στα Βεντάνγκας, όπως οι Σράουτα σούτρες και Κάλπα σούτρες. Αυτά σχεδιάστηκαν έτσι ώστε να μπορούν να μεταδίδονται εύκολα από έναν δάσκαλο σε έναν μαθητή, να απομνημονεύονται από τον παραλήπτη για συζήτηση ή αυτο-μελέτη ή ως αναφορά. [1]

Μια σούτρα από μόνη της είναι συμπυκνωμένη συντομογραφία και τα νήματα της συλλαβής είναι δύσκολο να αποκρυπτογραφηθούν ή να κατανοηθούν χωρίς τη σχετική επιστημονική Μπάσια ή τον αποκρυπτογραφικό σχολιασμό, που συμπληρώνει το «υφάδι». [17] [18]

Τα παλαιότερα χειρόγραφα, που έχουν διασωθεί στη σύγχρονη εποχή και περιέχουν εκτεταμένες σούτρες αποτελούν μέρος των Βέδων, που χρονολογούνται από τα τέλη της 2ης χιλιετίας π.Χ. έως τα μέσα της 1ης χιλιετίας π.Χ. [19] Το Αταρέγια Αρανυάκα, για παράδειγμα, αναφέρει ο Βίντερνιτς, είναι κυρίως μια συλλογή από σούτρες. [4] Η χρήση τους και οι αρχαίες ρίζες πιστοποιούνται από σούτρες, που αναφέρονται στις μεγαλύτερες του είδους της αρχαίας μη Βεδικής Ινδουιστικής λογοτεχνίας, που ονομάζονται Γκάτχα, Ναρασάνσι, Ιτιχάσα και Ακχυάνα (τραγούδια, θρύλοι, έπη, και ιστορίες). [20]

Στην ιστορία της ινδικής λογοτεχνίας, μεγάλες συλλογές σούτρας, σε διάφορα γνωστικά πεδία, έχουν εντοπιστεί στην περίοδο από το 600 π.Χ. έως το 200 π.Χ. [20] [21] Αυτή η περίοδος ακολούθησε την αρχαιότερη περίοδο Τσάντας, την περίοδο Μάντρα και την περίοδο Βραχμάνα. [22]

Ινδουϊσμός Επεξεργασία

Μερικά από τα πρώτα σωζόμενα δείγματα σούτρα του Ινδουισμού βρίσκονται στις Ανουπάντα Σούτρας και Νιντάνα Σούτρας. [23] Το πρώτο φιλτράρει την γνωσιολογική συζήτηση εάν ο Σρούτι ή ο Σμρίτι ή κανένας από τους δύο δεν πρέπει να θεωρηθεί η πιο αξιόπιστη πηγή γνώσης, [24] ενώ το δεύτερο φιλτράρει τους κανόνες των μουσικών μέτρων για τους ψαλμούς και τα τραγούδια της Σαμαβέδα. [25]

Μια μεγαλύτερη συλλογή από αρχαία λογοτεχνία με σούτρες στον Ινδουισμό αντιστοιχεί στις έξι Βεντάνγκας, ή τους έξι κλάδους των Βεδών. [3] Αυτά είναι έξι θέματα που αναφέρονταν στις Βέδες ότι ήταν απαραίτητα για την πλήρη κυριαρχία των Βεδών. Τα έξι θέματα με τις δικές τους σούτρες ήταν η προφορά (Σίκσα), το μέτρο (Τσάντας), η γραμματική (Βιακαράνα), η επεξήγηση λέξεων (Νιρούκτα), η τήρηση του χρόνου μέσω της αστρονομίας (Τζιοτίσα) και οι τελετουργικές τελετές (Κάλπα). [3] Τα δύο πρώτα, δηλώνει ο Μαξ Μίλλερ, θεωρήθηκαν στη Βεδική εποχή απαραίτητα για την ανάγνωση της Βέδα, τα δύο δεύτερα για την κατανόησή της και τα δύο τελευταία για την ανάπτυξη της Βεδικής γνώσης στα γιάζνα (τελετουργίες της φωτιάς). [3] Οι σούτρες, που αντιστοιχούν σε αυτές είναι ενσωματωμένες μέσα στις κατηγορίες Βραχμάνα και Αρανυάκα των Βεδών. Η Ταϊττιρίγια Αρανυάκα, για παράδειγμα στο Βιβλίο 7, ενσωματώνει σούτρες για την ακριβή προφορά μετά από τις συνοπτικές φράσεις "Σε γράμματα", "Στον τόνο της φωνής", "Στην ποσότητα", "Στην παράδοση" και "Στους νόμους ευφωνίας". [26]

Το τέταρτο και συχνά το τελευταίο στρώμα φιλοσοφικού, θεωρητικού κειμένου στις Βέδες, οι Ουπανισάντ, επίσης έχουν ενσωματώσει σούτρες όπως αυτές που βρέθηκαν στην Ταϊττιρίγια Ουπανισάντ. [26]

Η επιτομή της αρχαίας βεδικής λογοτεχνίας με σούτρες, που έχει διασωθεί, πλήρως ή αποσπασματικά, περιλαμβάνει τις Κάλπα Σούτρες, Σμάρτα Σούτρες, Σράουτα Σούτρες, Ντχάρμα Σούτρας, Γκρύα Σούτρες και Σούλμπα Σούτρας. [27] Άλλα πεδία για τα οποία είναι γνωστές οι αρχαίες σούτρες περιλαμβάνουν την ετυμολογία, τη φωνητική και τη γραμματική.

Μεταβεδικές σούτρες Επεξεργασία

Μερικά παραδείγματα κειμένων σούτρα σε διάφορες σχολές της ινδουιστικής φιλοσοφίας περιλαμβάνουν:

  • Μπράχμα Σούτρα (ή Βεντάντα Σούτρα) – ένα σανσκριτικό κείμενο, που συντέθηκε από τον Μπανταραγιάνα, πιθανότατα μεταξύ 200 π.Χ. και 200 μ.Χ. [28] Το κείμενο περιέχει 555 σούτρες σε τέσσερα κεφάλαια, που συνοψίζουν τις φιλοσοφικές και πνευματικές ιδέες στις Ουπανισάδες. [29] Είναι ένα από τα θεμελιώδη κείμενα της σχολής Βεντάντα της ινδουιστικής φιλοσοφίας . [29]
  • Γιόγκα Σούτρα – περιέχει 196 σούτρες στη Γιόγκα, συμπεριλαμβανομένων των οκτώ κλάδων και του διαλογισμού. Οι Γιόγκα Σούτρες συντάχθηκαν γύρω στο 400 μ.Χ. από τον Παταντζάλι, λαμβάνοντας υλικό για τη γιόγκα από παλαιότερες παραδόσεις. [30] Το κείμενο είχε μεγάλη επιρροή στον ινδικό πολιτισμό και τις πνευματικές παραδόσεις και είναι ένα από τα πιο μεταφρασμένα αρχαία ινδικά κείμενα στη μεσαιωνική εποχή, έχοντας μεταφραστεί σε σαράντα περίπου ινδικές γλώσσες. [31]
  • Σάμχια Σούτρα – είναι μια συλλογή από κύρια σανσκριτικά κείμενα της σχολής Σάμχια της ινδουιστικής φιλοσοφίας, συμπεριλαμβανομένων των σούτρας για τον δυϊσμό της Καπίλα. [32] Αποτελείται από έξι βιβλία με 526 σούτρες.
  • Βαϊσέσικα Σούτρα – το θεμελιώδες κείμενο της σχολής Βαϊσέσικα του Ινδουισμού, που χρονολογείται μεταξύ του 4ου αιώνα π.Χ. και του 1ου αιώνα π.Χ., που συντάχθηκε από τον Κανάντα. [33] Με 370 σούτρες, διδάσκει αφοριστικά τον μη θεϊστικό νατουραλισμό, την επιστημολογία και τη μεταφυσική του. Οι δύο πρώτες σούτρες του κειμένου επεκτείνονται ως: «Τώρα μια εξήγηση του Ντάρμα. Το μέσο για την ευημερία και τη σωτηρία είναι το Ντάρμα». [33] [34]
  • Νιάγια Σούτρα – ένα αρχαίο κείμενο της ινδουιστικής φιλοσοφικής σχολής Νιάγια, που συντέθηκε από τον Ακσαπάντα Γκαουτάμα, κάποια στιγμή μεταξύ του 6ου αιώνα π.Χ. και του 2ου αιώνα μ.Χ. [35] [36] Είναι αξιοσημείωτο ότι εστιάζει στη γνώση και τη λογική και δεν κάνει καμία αναφορά σε βεδικές τελετουργίες. [35] Το κείμενο περιλαμβάνει 528 αφοριστικές σούτρες, σχετικά με κανόνες λογικής, γνωσιολογίας και μεταφυσικής. [37] [38] Αυτές οι σούτρες χωρίζονται σε πέντε βιβλία, με δύο κεφάλαια σε κάθε βιβλίο. [35] Το πρώτο βιβλίο είναι δομημένο ως μια γενική εισαγωγή και πίνακας περιεχομένων δεκαέξι κατηγοριών γνώσης. [35] Το δεύτερο βιβλίο είναι για την πραμάνα (γνωσιολογία), το τρίτο βιβλίο είναι για την πραμέγια ή τα αντικείμενα γνώσης και το κείμενο συζητά τη φύση της γνώσης στα υπόλοιπα βιβλία. [35]
  • Μιμάμσα Σούτρα – το θεμελιώδες κείμενο της σχολής Μιμάμσα του Ινδουισμού, που συντάχθηκε από τον Τζάμινι. Τονίζει το πρώιμο μέρος των Βεδών, δηλαδή τις τελετουργίες και τα θρησκευτικά έργα, ως μέσα για τη σωτηρία. [39] Η σχολή έδωσε έμφαση στην ακρίβεια στην επιλογή των λέξεων, στην κατασκευή των προτάσεων, ανέπτυξε κανόνες για την ερμηνευτική της γλώσσας και οποιουδήποτε κειμένου, υιοθέτησε και στη συνέχεια βελτίωσε τις αρχές της λογικής από τη σχολή Νιάγια και ανέπτυξε εκτενείς κανόνες για την γνωσιολογία. [39] Μία αθεϊστική σχολή, που υποστήριζε τις εξωτερικές βεδικές θυσίες και τελετουργίες, το Μιμάμσα Σούτρα περιέχει δώδεκα κεφάλαια με σχεδόν 2700 σούτρες. [39]
  • Ντάρμα-σούτρα – του Απαστάμπα, του Γκαουτάμα, του Μπουνταγιάνα και του Βασίστχα.
  • Άρτχα σούτρες – οι Νίτι Σούτρες των Τσανάκυα και Σομαβέδα είναι πραγματείες για τη διακυβέρνηση, το δίκαιο, την οικονομία και την πολιτική. Εκδόσεις του Τσανάκια Νίτι Σούτρες έχουν βρεθεί στη Σρι Λάνκα και τη Μιανμάρ. [40] Το πιο ολοκληρωμένο έργο του Τσανάκυα, το Αρθασάστρα συντίθεται από μόνο του σε πολλά μέρη, σε στυλ σούτρας, με την πρώτη Σούτρα του αρχαίου βιβλίου να αναγνωρίζει ότι είναι μια συλλογή Άρθα -γνώσης από προηγούμενους μελετητές. [41]
  • Κάμα Σούτρα – ένα αρχαίο ινδικό σανσκριτικό κείμενο για τη σεξουαλική και συναισθηματική εκπλήρωση στη ζωή
  • Μόκσα-σούτρα 
  • Σίβα Σούτρα – δεκατέσσερις στίχοι, που οργανώνουν τα φωνήματα της σανσκριτικής
  • Ναράντα Μπάκτι Σούτρα – μια σεβαστή ινδουιστική σούτρα, που λέγεται ότι ειπώθηκε από τον διάσημο σοφό Ναράντα.

Βουδισμός Επεξεργασία

Στον Βουδισμό, μία σούττα ή σούτρα είναι μέρος της κανονικής λογοτεχνίας. Αυτές οι πρώιμες βουδιστικές σούτρες, σε αντίθεση με τα ινδουιστικά κείμενα, δεν είναι αφοριστικές. Αντίθετα, τις περισσότερες φορές είναι αρκετά μακροσκελείς. Ο βουδιστικός όρος σούττα ή σούτρα (sutta ή sutra) έχει πιθανώς ρίζες στα σανσκριτικά sūkta (su + ukta), "καλά μιλημένο" από την πεποίθηση ότι "όλα αυτά που ειπώθηκαν από τον Βούδα ήταν καλά ειπωμένα". [6] Μοιράζονται τον χαρακτήρα των κηρυγμάτων της «καλά ειπωμένης» σοφίας με τις Τζάινα Σούτρες.

Στα κινέζικα, αυτές είναι γνωστές ως 經 ( πινγίν : jīng). Αυτές οι διδασκαλίες συγκεντρώνονται σε μέρος του Τριπίτακα, που ονομάζεται Σούτα Πίτακα. Υπάρχουν πολλά σημαντικά ή με επιρροή κειμένων Μαχαγιάνα, όπως η Πλατφόρμα Σούτρα και η Σούτρα του Λωτού, που ονομάζονται σούτρες παρόλο που αποδίδονται σε πολύ μεταγενέστερους συγγραφείς. 

Στον Τέραβαντα Βουδισμό τα σούττας αποτελούν το δεύτερο «καλάθι» (πίτακα) του Κανόνα Πάλι. Οι Ρεβάτα Ντάμμα και Μπίκκου Μπόντι περιγράφουν τη Σούττα πίτακα ως

«Η Σούττα Πίτακα, η δεύτερη συλλογή, συγκεντρώνει τις ομιλίες του Βούδα που ειπώθηκαν από αυτόν σε διάφορες περιστάσεις κατά τη διάρκεια της ενεργού διακονίας του για σαράντα πέντε χρόνια.»

[42]

Τζαϊνισμός Επεξεργασία

Στην παράδοση του Τζαϊνισμού, οι σούτρες είναι ένα σημαντικό είδος «σταθερού κειμένου», το οποίο παλαιότερα απομνημονεύονταν. [43]

Η Κάλπα Σούτρα είναι, για παράδειγμα, ένα κείμενο των Τζαϊνιστών, που περιλαμβάνει μοναστικούς κανόνες [44] καθώς επίσης και βιογραφίες των Τιρθανκάρα του Τζαϊνισμού. [45] Πολλές σούτρες συζητούν όλες τις πτυχές της ασκητικής και λαϊκής ζωής στον Τζαϊνισμό. Διάφορες αρχαίες σούτρες, ιδιαίτερα από τις αρχές της 1ης χιλιετίας μ.Χ., για παράδειγμα, συνιστούν τη λατρευτική μπάκτι ως βασική πρακτική των Τζαϊνιστών. [7]

Οι σωζόμενες γραφές της παράδοσης του Τζαϊνισμού, όπως το Ακαράνγκα Σούτρα (Αγκάμας), υπάρχουν σε μορφή σούτρα, [8] όπως και το Ταττβάρθα Σούτρα, ένα σανσκριτικό κείμενο αποδεκτό και από τις τέσσερις αιρέσεις του Τζαϊνισμού ως το πιο έγκυρο φιλοσοφικό κείμενο, που συνοψίζει πλήρως τα θεμέλια του Τζαϊνισμού. [46] [47]

Σημειώσεις Επεξεργασία

 

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 M Winternitz (2010 Reprint), A History of Indian Literature, Volume 1, Motilal Banarsidass, (ISBN 978-81-208-0264-3)ISBN 978-81-208-0264-3, pages 249
  2. 2,0 2,1 Gavin Flood (1996), An Introduction to Hinduism, Cambridge University Press, (ISBN 978-0-521-43878-0), pages 54–55
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Max Muller, History of Ancient Sanskrit Literature, Oxford University Press, pages 108–113
  4. 4,0 4,1 4,2 M Winternitz (2010 Reprint), A History of Indian Literature, Volume 1, Motilal Banarsidass, (ISBN 978-81-208-0264-3), pages 251–253
  5. White, David Gordon (2014). The Yoga Sutra of Patanjali: A Biography. Princeton University Press. σελίδες 194–195. ISBN 978-0-691-14377-4. 
  6. 6,0 6,1 K. R. Norman (1997), A philological approach to Buddhism: the Bukkyo Dendo Kyokai Lectures 1994. (Buddhist Forum, Vol. v.)London: School of Oriental and African Studies,p. 104
  7. 7,0 7,1 M. Whitney Kelting (2001). Singing to the Jinas: Jain Laywomen, Mandal Singing, and the Negotiations of Jain Devotion. Oxford University Press. σελίδες 111–112. ISBN 978-0-19-803211-3. 
  8. 8,0 8,1 Padmanabh S. Jaini (1991). Gender and Salvation: Jaina Debates on the Spiritual Liberation of Women. University of California Press. σελ. 32. ISBN 978-0-520-06820-9. 
  9. Max Muller, History of Ancient Sanskrit Literature, Oxford University Press, pages 150–152
  10. MacGregor, Geddes (1989). Dictionary of Religion and Philosophy (1st έκδοση). New York: Paragon House. ISBN 1-55778-019-6. 
  11. 11,0 11,1 Max Muller, History of Ancient Sanskrit Literature, Oxford University Press, page 110–111
  12. Irving L. Finkel (2007). Ancient Board Games in Perspective: Papers from the 1990 British Museum Colloquium, with Additional Contributions. British Museum Press. σελ. 203. ISBN 978-0-7141-1153-7. 
  13. Kale Pramod (1974). The Theatric Universe: (a Study of the Natyasastra). Popular. σελ. 8. ISBN 978-81-7154-118-8. 
  14. Lewis Rowell (2015). Music and Musical Thought in Early India. University of Chicago Press. σελ. 135. ISBN 978-0-226-73034-9. 
  15. Max Muller, History of Ancient Sanskrit Literature, Oxford University Press, page 199
  16. Max Muller, History of Ancient Sanskrit Literature, Oxford University Press, page 210
  17. Paul Deussen, The System of the Vedanta: According to Badarayana's Brahma Sutras and Shankara's Commentary thereon, Translator: Charles Johnston, (ISBN 978-1-5191-1778-6), page 26
  18. Tubb, Gary A.; Emery B. Boose. «Scholastic Sanskrit, A Manual for Students». Indo-Iranian Journal 51: 45–46. doi:10.1007/s10783-008-9085-y. 
  19. Max Muller, History of Ancient Sanskrit Literature, Oxford University Press, pages 314–319
  20. 20,0 20,1 Max Muller, History of Ancient Sanskrit Literature, Oxford University Press, pages 40–45, 71–77
  21. Arvind Sharma (2000), Classical Hindu Thought: An Introduction, Oxford University Press, (ISBN 978-0-19-564441-8), page 206
  22. Max Muller, History of Ancient Sanskrit Literature, Oxford University Press, page 70
  23. Max Muller, History of Ancient Sanskrit Literature, Oxford University Press, page 108
  24. Max Muller, History of Ancient Sanskrit Literature, Oxford University Press, pages 101–108
  25. Max Muller, History of Ancient Sanskrit Literature, Oxford University Press, pages 147
  26. 26,0 26,1 Max Muller, History of Ancient Sanskrit Literature, Oxford University Press, pages 113–115
  27. Max Muller, History of Ancient Sanskrit Literature, Oxford University Press, pages 108–145
  28. NV Isaeva (1992), Shankara and Indian Philosophy, State University of New York Press, (ISBN 978-0-7914-1281-7), page 35 with footnote 30
  29. 29,0 29,1 James Lochtefeld, Brahman, The Illustrated Encyclopedia of Hinduism, Vol. 1: A–M, Rosen Publishing, (ISBN 978-0-8239-3179-8), page 124
  30. Wujastyk, Dominik (2011), The Path to Liberation through Yogic Mindfulness in Early Ayurveda. In: David Gordon White (ed.), "Yoga in practice", Princeton University Press, σελ. 33 
  31. White, David Gordon (2014). The Yoga Sutra of Patanjali: A Biography. Princeton University Press. σελ. xvi. ISBN 978-0-691-14377-4. 
  32. Samkhya Pravachana Sutra NL Sinha, The Samkhya Philosophy, page i
  33. 33,0 33,1 Klaus K. Klostermaier (2010), A Survey of Hinduism, Third Edition, State University of New York Press, (ISBN 978-0-7914-7082-4), pages 334–335
  34. Jeaneane Fowler (2002), Perspectives of Reality: An Introduction to the Philosophy of Hinduism, Sussex Academic Press, (ISBN 978-1-898723-94-3), pages 98–107
  35. 35,0 35,1 35,2 35,3 35,4 Jeaneane Fowler (2002), Perspectives of Reality: An Introduction to the Philosophy of Hinduism, Sussex Academic Press, (ISBN 978-1-898723-94-3), page 129
  36. B. K. Matilal "Perception. An Essay on Classical Indian Theories of Knowledge" (Oxford University Press, 1986), p. xiv.
  37. Ganganatha Jha (1999 Reprint), Nyaya Sutras of Gautama (4 vols.), Motilal Banarsidass, (ISBN 978-81-208-1264-2)
  38. SC Vidyabhushan and NL Sinha (1990), The Nyâya Sûtras of Gotama, Motilal Banarsidass, (ISBN 978-81-208-0748-8)
  39. 39,0 39,1 39,2 Jeaneane Fowler (2002), Perspectives of Reality: An Introduction to the Philosophy of Hinduism, Sussex Academic Press, (ISBN 978-1-898723-94-3), pages 67–86
  40. SC Banerji (1989), A Companion to Sanskrit Literature, Motilal Banarsidass, (ISBN 978-81-208-0063-2), pages 586–587
  41. Thomas Trautman (2012), Arthashastra: The Science of Wealth, Penguin, (ISBN 978-0-670-08527-9), pages 16–17, 61, 64, 75
  42. Dhamma, U Rewata· Bodhi, Bhikkhu (2000). A Comprehensive Manual of Abhidhamma. Buddhist Publication Society. σελίδες 1–2. ISBN 1-928706-02-9. 
  43. M. Whitney Kelting (2001). Singing to the Jinas: Jain Laywomen, Mandal Singing, and the Negotiations of Jain Devotion. Oxford University Press. σελίδες 84–85. ISBN 978-0-19-803211-3. 
  44. John Cort (2010). Framing the Jina: Narratives of Icons and Idols in Jain History. Oxford University Press. σελίδες 138–139. ISBN 978-0-19-973957-8. 
  45. Jacobi, Hermann (1884). Max Müller, επιμ. Kalpa Sutra, Jain Sutras Part I. Oxford University Press. 
  46. K. V. Mardia (1990). The Scientific Foundations of Jainism. Motilal Banarsidass. σελ. 103. ISBN 978-81-208-0658-0. Quote: Thus, there is a vast literature available but it seems that Tattvartha Sutra of Umasvati can be regarded as the main philosophical text of the religion and is recognized as authoritative by all Jains." 
  47. Jaini, Padmanabh S. (1998). The Jaina path of purification. Motilal Banarsidass. σελ. 82. ISBN 81-208-1578-5. 

Βιβλιογραφία Επεξεργασία