Σταλία
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Γενικά με τον ναυτικό όρο στο πληθυντικό σταλίες (lay days, ή lay-time) ή αναμονή χαρακτηρίζεται ο χρόνος αναμονής ενός πλοίου σε καθορισμένο σημείο (λιμένα, εγκατάσταση, αγκυροβόλιο κλπ) για φόρτωση ή εκφόρτωση, όπως έχει ορισθεί στο ναυλοσύμφωνο. Ο υπολογισμός του χρόνου των σταλιών αρχίζει αμέσως μετά την άφιξη του πλοίου στο καθορισμένο σημείο και ειδοποιηθεί σχετικά ο ναυλωτής (στη περίπτωση της φόρτωσης) ή ο παραλήπτης (στη περίπτωση της εκφόρτωσης) για την ετοιμότητα του πλοίου (Notice of Readiness - N.O.R.) και παρέλθει ένα σύντομο χρονικό διάστημα που ονομάζεται "ελεύθερη προθεσμία" (free time).
Σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο, οι σταλίες αρχίζουν από την επομένη της παραπάνω ειδοποίησης. Η δε διάρκεια των σταλιών ορίζεται κάθε φορά στο ναυλοσύμφωνο, διαφορετικά λαμβάνεται υπ΄ όψη επιεική κρίση ανάλογα των συνθηκών και των συνηθειών του λιμένα φόρτωσης ή εκφόρτωσης. Αν η σταλία ξεκινήσει να χρονομετρά για το πλοίο, δεν μπορεί να παύσει, εκτός αν υπάρχει ρήτρα εξαίρεσης. Παρά ταύτα στα ναυλοσύμφωνα απαντώνται διάφοροι τρόποι υπολογισμού των σταλιών, συνηθέστεροι των οποίων είναι:
- 1. Υπολογισμός μόνο των εργασίμων ημερών (on working days). Αυτόν προβλέπει και ο Κ.Ι.Ν.Δ., ή από μεσονύκτιο σε μεσονύκτιο.
- 2. Υπολογισμός σε τρέχουσες ημέρες (on running days), όπου συμπεριλαμβάνονται αργίες, ημιαργίες κ.λπ. πλην των Χριστουγέννων).
- 3. Υπολογισμός των εργασίμων και μόνο καιρού επιτρέποντος, (weather working days -w.w.d.)
- 4. Υπολογισμός σε τρέχουσες ώρες του εικοσιτετραώρου (running hours) ανεξαρτήτως αργιών, ημιαργιών κ.λπ. (συνήθως αφορά πετρελαιοφόρα, καθώς και ειδικά φορτία, πυρομαχικά, επικίνδυνα φορτία κ.λπ.).
- 5. Συνυπολογισμός επιτάχυνσης φορτοεκφόρτωσης (fast as can -f.a.c.).
- Μετά τη λήξη της συμφωνηθείσας διάρκειας των σταλιών αρχίζει ο χρόνος των επισταλιών (ή υπεραναμονής) και μετά τη λήξη των τελευταίων ο χρόνος των αντεπισταλιών (ή ανθυπερμονής) όπου το κόστος αυτών πολλαπλασιάζεται και πληρώνεται ειδικά και χωριστά των προηγουμένων.
Για τον υπολογισμό των σταλιών και επισταλιών καταρτίζεται ειδικό σημείωμα με όλους τους χρόνους άφιξης, δήλωσης ετοιμότητας, ελευθερου χρόνου, έναρξης σταλιών, έναρξης επισταλιών και λήξης επισταλιών βάσει του οποίου και καταρτίζεται σχετικός "πίνακας υπολογισμού χρόνου" (time sheet) που δημοσιοποιείται κατά τις απαιτήσεις του εκναυλωτή επί παντός δικαιώματός του.
- Σε περίπτωση εκδήλωσης απεργίας, που όμως έχει χαρακτηρισθεί νόμιμη, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, αναστέλλεται ο υπολογισμός των σταλιών, όχι όμως και των επισταλιών. Βέβαια στη πράξη οποιοδήποτε τέτοιο κόστος συνοδεύει το φορτίο το οποίο και καταλήγει στη τελική διαμόρφωση της τιμής μονάδας προς τον καταναλωτή. Επίσης ο προσδιορισθείς ναύλος είναι υποκείμενος ασφάλισης όπως το πλοίο και το φορτίο.