Στενό της Ταϊβάν
Το Στενό της Ταϊβάν, επίσης γνωστό ως Στενό της Φορμόζας, είναι ένας πορθμός πλάτους 180 χιλιομέτρων που χωρίζει το νησί της Ταϊβάν και την ηπειρωτική Ασία. Το στενό αποτελεί τμήμα της Θάλασσας της Νότιας Κίνας και συνδέει την Θάλασσα της Ανατολικής Κίνας προς τα βόρεια. Στο στενότερο σημείο του ο πορθμός έχει πλάτος 130 χιλιομέτρων.[1]
Ονόματα Επεξεργασία
Παλαιότερα ήταν γνωστό και ως Στενό της Φορμόζας από το παλαιότερο όνομα για την Ταϊβάν. Ήταν γνωστό και ως στενό του Φουτζιάν από το όνομα της Κινεζικής επαρχίας που βρίσκεται στην δυτική ακτή του στενού,[2] και σήμερα είναι γνωστό ανεπίσημα και ως Μαύρο Χαντάκι στα χόκιεν και χάκα, δύο κινεζικές διαλέκτους της περιοχής.
Γεωγραφία Επεξεργασία
Το στενό της Ταϊβάν χωρίζει την επαρχία Φουτσιάν από το νησί της Ταϊβάν. Οι σημερινές διεθνείς συμφωνίες δεν ορίζουν το στενό της Ταϊβάν αλλά τοποθετούν τα ύδατά του εντός της Θάλασσας της Νότιας Κίνας, της οποίας το βορειότερο όριο αποτελείται από μια γραμμή που ξεκινά από το ακρωτήριο Φουγκουέι (το βορειότερο σημείο της Ταϊβάν) μέχρι το νησί Νιουσάν στο νοτιότερο σημείο της νήσου Πινγκτάν και εκείθεν προς τα δυτικά κατά μήκος του παραλλήλου 25° 24′ Β στην ακτή της Επαρχίας Φουτσιάν.[3] Το μη εγκεκριμένο προσχέδιο για μια νέα έκδοση του εγχειριδίου "Όρια Ωκεανών και Θαλασσών" του Διεθνούς Υδρογραφικού Οργανισμού ορίζει με ακρίβεια τα όρια του στενό της Ταϊβάν και το εντάσσει στην περιοχή του Βόρειου Ειρηνικού Ωκεανού.[4] Το εγχειρίδιο ορίζει το στενό ως υδάτινο σώμα ανάμεσα στην Θάλασσα της Ανατολικής Κίνας και την Θάλασσα της Νότιας Κίνας.[4] Ολόκληρο το στενό βρίσκεται στην υφαλοκρηπίδα της Ασίας. Είναι σχετικά αβαθές και το βάθος του δεν ξεπερνά τα 150 μέτρα στο μεγαλύτερο μέρος του εκτός από μια χαράδρα του βάθος στα ανοικτά της νοτιοδυτικής ακτής της Ταϊβάν. Ως εκ τούτου, υπάρχουν πολλά νησιά στο στενό. Τα πιο σημαντικά και μεγαλύτερα νησιά έξω από την φουτσιανέζικη ακτή είναι τα Σιαμέν, Γκουλανγκγιού, Πινγκτάν (ή Χαϊτάν στον ορισμό του Διεθνούς Υδρογραφικού Οργανισμού), Κίνμεν και Ματσού. Τα τρία πρώτα νησιά ελέγχονται από την Λ.Δ. Κίνας και τα δύο τελευταία από την Δημοκρατία της Κίνας. Τα νησιά Πενγκχού (ή Πεσκαδόρες), στα ανοικτά της ακτής της Ταϊβάν και εντός του στενού ανήκουν επίσης στην Δημοκρατία της Κίνας. Υπάρχει ένα μεγάλο ωκεάνιο οροπέδιο 40 με 60 χιλιόμετρα βόρεια των νησιών Πενγκχού.[5]
Όλοι οι ποταμοί του Φουτσιάν εκτός από τον Τινγκ εκβάλλουν στο στενό. Οι δύο μεγαλύτεροι είναι ο Μιν και ο Τσιουλόνγκ.
Διάμεση γραμμή Επεξεργασία
Ιστορικά, τόσο η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας ("ΛΔΚ") όσο και η Δημοκρατία της Κίνας (ΔτΚ) στην Ταϊβάν ασπάζονταν την πολιτική της Ενιαίας Κίνας και θεωρούσαν το στενό μέρος της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης μιας ενιαίας "Κίνας". Στην πράξη, υπάρχουν θαλάσσια σύνορα ελέγχου κατά μήκος της διάμεσης γραμμής στο στενό. Η διάμεση γραμμή ορίστηκε το 1955 από τον στρατηγό της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας Μπέντζαμιν Ο. Ντέιβις (τον νεότερο) που σχεδίασε μια συνοριογραμμή στο μέσο του στενού. Έπειτα οι ΗΠΑ πίεσαν τα δύο μέρη να τηρήσουν μια σιωπηρή συμφωνία, δηλαδή να μην παραβαίνουν τα όρια της διάμεσης γραμμής ελέγχου. Η ΛΔΚ δεν διέσχισε την διάμεση γραμμή μέχρι το 1999, αλλά μετά την πρώτη παράβαση των ορίων της γραμμής από τους Κινέζους το 1999 κινεζικά αεροσκάφη το πράττουν με ολοένα και αυξανόμενη συχνότητα.[6] Η διάμεση γραμμή είναι επίσης γνωστή ως γραμμή του Ντέιβις.[7]
Γεωλογία Επεξεργασία
Κατανομή των ιζημάτων Επεξεργασία
Κάθε χρόνο, οι ταϊβανέζικοι ποταμοί μεταφέρουν έως και 370 εκατομμύρια τόνους ιζημάτων στην θάλασσα, αποθέτοντας 60 με 150 εκατομμύρια τόνους στο στενό της Ταϊβάν.[8] Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δέκα χιλιάδων ετών συνολικά έχουν κατατεθεί 600 δισεκατομμύρια τόνοι ιζημάτων στο στενό της Ταϊβάν, σχηματίζοντας ένα πυκνό λοβό με πάχος έως και 40 μέτρα στο νότιο τμήμα του στενού της Ταϊβάν.[9]
Ιστορία Επεξεργασία
Το Στενό χώριζε τον πολιτισμό των Χαν της Κινεζικής ηπειρωτικής χώρας από τους ιθαγενείς της Ταϊβάν για αιώνες, αν και οι κοινότητες των Χάκα και Χόκλο εμπορεύονταν προϊόντα και μετανάστευαν στο νησί. Οι ευρωπαίοι εξερευνητές, κυρίως Ισπανοί και Ολλανδοί, εκμεταλλεύτηκαν το στενό για να εγκαταστήσουν εμπορικές βάσεις στην εποχή των Μινγκ, αλλά και για να διαπράττουν επιδρομές τόσο σε περιοχές των κινεζικών ακτών αλλά και σε εμπορικά πλοία αντιπάλων χωρών.
Στα τελευταία χρόνια της δυναστείας των Μινγκ ξεκίνησε η μαζική μετανάστευση Κινέζων κατά μήκος του στενού. Κατά την διάρκεια της κατάκτησης της Κίνας από τους Τσινγκ ο Τσενγκ Τσενγκόνγκ (Κοσίνγκα) εκδίωξε τους Ολλανδούς και ίδρυσε το βασίλειο του Τουνγκνίνγκ το 1661 σχεδιάζοντας την ανακατάκτηση της ηπειρωτικής χώρας στο όνομα των Νότιων κλάδων των Μινγκ της παλαιάς αυτοκρατορικής δυναστείας. Ο Ντοργκόν και ο αυτοκράτορας Κανγκσί κατάφεραν να εδραιώσουν τον έλεγχό τους στην νότια ηπειρωτική Κίνα. Ο Κοσίνγκα περιορίστηκε στο να πράττει επιδρομές κατά μήκος του στενού. Ο εγγονός του Τσενγκ Κεσουάνγκ παραδόθηκε στους Τσινγκ αφού ο ναύαρχος του έχασε τη μάχη των νησιών Πενγκχού (1683) στη μέση του στενού.
Η Ιαπωνία κατέλαβε τις νήσους Πενγκχού κατά τη διάρκεια του σινοϊαπωνικού πολέμου και απέκτησε τον έλεγχο της Ταϊβάν στο τέλος του το 1895. Ο έλεγχος του ανατολικού μισού του στενού αξιοποιήθηκε για την κατάκτηση της νότιας κινεζικής ακτής κατά την διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Το στενό προστάτευε τις ιαπωνικές πολεμικές βάσεις και βιομηχανίες στην Ταϊβάν από κινεζικές εισβολές και σαμποτάζ, αλλά από το 1943 ξεκίνησαν οι εναέριες μάχες. Το 1944 η αερομαχία της Φορμόζας έδωσε στον αμερικανικό στόλο του Ειρηνικού εναέρια υπεροχή. Από εκεί και έπειτα οι βομβαρδισμοί ήταν συνεχείς μέχρι την συνθηκολόγηση της Ιαπωνίας το 1945. Η ταχεία προέλαση του Κομμουνιστικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού το 1949 οδήγησε στην υποχώρηση της κινεζικής κυβέρνησης στο ανατολικό μέρος του στενού.
Οικονομία Επεξεργασία
Οι αλιείς εκμεταλλεύονται το στενό εδώ και πολλούς αιώνες για τα ψάρια του. Στον σύγχρονο κόσμο είναι σημαντικός ναυτιλιακός κόμβος. Στις αρχές της δεκαετίας του 2020 κινεζικά πλοία εξορρύσσουν παράνομα άμμο στο ταϊβανέζικο τμήμα του στενού, μάλλον για να γίνει ανάκτηση γης στην Κίνα.[10]
Η Ταϊβάν κατασκευάζει μεγάλα αιολικά πάρκα στο στενό.[11]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «Geography». Government Information Office. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2011.
- ↑ EB (1879).
- ↑ IHO (1953).
- ↑ 4,0 4,1 IHO (1986).
- ↑ Sea depth map.
- ↑ Tai-ho, Lin. «Air defense must be free of political calculation». www.taipeitimes.com. Taipei Times. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ Micallef, Joseph V. «Why Taiwan Will Be at the Center of the China-US Rivalry». www.military.com. Military.com. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ Liu, J., Liu, C., Xu, K., Milliman, J., Chiu, J., Kao, S., Lin, S., 2008. Flux and fate of small mountainous rivers derived sediments into the Taiwan Strait. Mar. Geol. 256, 65-76. https://doi.org/10.1016/j.margeo.2008.09.007.. 2008. doi:.
- ↑ Liu, J., Liu, C., Xu, K., Milliman, J., Chiu, J., Kao, S., Lin, S., 2008. Flux and fate of small mountainous rivers derived sediments into the Taiwan Strait. Mar. Geol. 256, 65-76. https://doi.org/10.1016/j.margeo.2008.09.007.. 2008. doi:.
- ↑ Hsin-po, Huang· Xie, Dennis. «Coast guard should benefit from fines on intruders: lawmakers». www.taipeitimes.com. Taipei Times. Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2020.
- ↑ «Greater Changhua Offshore Wind Farms». www.power-technology.com. Power Technology. Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2020.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Taiwan Strait στο Wikimedia Commons
