Στιχηρά και απόστιχα

Τα στιχηρά στη χριστιανική εκκλησιαστική υμνολογία είναι τα τροπάρια που ψάλλονται μετά από τους τελευταίους στίχους ενός Ψαλμού. Αυτό γίνεται στην αρχή των ακολουθιών του Εσπερινού και του Όρθρου.

Αυτά που ψάλλονται μετά από τους τελευταίους στίχους ενός Ψαλμού, στο τέλος της ακολουθίας, λέγονται απόστιχα (από + στίχος, μετά τον στίχο).

Τα παρεμβαλλόμενα στιχηρά (και απόστιχα) ακολουθούν κατά κανόνα το μέλος και τον ήχο του πρώτου, έτσι το πρώτο είναι αυτόμελο στιχηρό, και τα επόμενα προσόμoια στιχηρά. Το ίδιο για τα απόστιχα. Το πλήθος τους μπορεί να είναι 4 ή 6 ή 8 ανάλογα με το μέγεθος της εορτής, το οποίο καθορίζεται στο Τυπικό της Εκκλησίας.

Έχουμε τα εσπέρια στιχηρά και απόστιχα. Τα στιχηρά και απόστιχα του Όρθρου λέγονται των Αίνων από τον 150ό Ψαλμό "Αινείτε τον Θεόν... Πάσα πνοή αινεσάτω...," στον οποίο στιχολογούνται (παρεμβάλλονται).

Η μουσική εκφορά (μέλος) των στιχηρών (και των αποστίχων) έχει καταγραφεί σε χειρόγραφους κώδικες και μετά σε έντυπα βιβλία, τα καλούμενα Στιχηράρια, χρήσιμα για τους ψάλτες.

Πηγές

• "Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα" τομ.55ος, σελ.259.