Στρατόπεδο εξόντωσης Μάλυ Τρoστενιέτς

στρατόπεδο εξόντωσης κοντά στο Μάλυ Τροστενιέτς της Λευκορωσίας

Το Μάλυ Τροστενιέτς (λευκορωσικά: Малы Трасцянец, προφέρεται:Μαλύ Τραστσιανιέτς· ρωσικά: Малый Тростенец, προφέρεται: Μάλυ Τραστινιέτς, μετάφραση: Μικρό Τροστενιέτς) είναι χωριό κοντά στο Μινσκ της Λευκορωσίας, πρώην μέρος της Λευκορωσικής Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας μέχρι το 1991 όταν διαλύθηκε η ΕΣΣΔ. Κατά τη διάρκεια της Ναζιστικής κατοχής της περιοχής, το χωριό έγινε η θέση ενός στρατοπέδου και χώρος εξόντωσης.[1]

Η θέση του Μάλι Τρόστινετς στο ραϊχσκομισαριάτ Όστλαντ. Το άσπρο κρανίο σε μαύρο πλαίσιο υποδηλώνει την τοποθεσία του στρατοπέδου.
Μνημειακό συγκρότημα

Καθ'όλο το 1942, Εβραίοι από την Αυστρία, τη Γερμανία, τις Κάτω Χώρες, την Πολωνία και το Προτεκτοράτο της Βοημίας και της Μοραβίας μεταφέρθηκαν με τρένα στο Μάλι Τρόστινετς, όπου τοποθετήθηκαν σε λάκκους και εκτελέστηκαν.[1] Από το καλοκαίρι του 1942, χρησιμοποιήθηκαν και κινητοί θάλαμοι αερίων.[2][3] Σύμφωνα με το Γιαντ Βασσέμ, οι Εβραίοι του Μινσκ σκοτώθηκαν και θάφτηκαν στο Μάλι Τρόστινετς και το Μεγάλο (Μπολσόι) Τρόστινετς, ξεκινώντας ανάμεσα 28 στις 31 Ιουλίου 1942 και τελειώνοντας στις 21 Οκτωβρίου 1943. Καθώς ο Κόκκινος Στρατός πλησίαζε την περιοχή, τον Ιούνιο του 1944, οι Γερμανοί σκότωσαν τους περισσότερους κρατουμένους και κατέστρεψαν το στρατόπεδο.

Οι εκτιμήσεις για τον αριθμό θανάτων στο Μάλι Τρόστινετς ποικίλουν. Σύμφωνα με το Γιαντ Βασσέμ, 65.000 Εβραίοι δολοφονήθηκαν σε ένα κοντινό πευκόδασος, ως επί το πλείστον με πυροβολισμό.[3] Ο ειδικός στο Ολοκαύτωμα Στέφαν Λένστετ εκτιμά ότι τουλάχιστον 106.000 Εβραίοι σκοτώθηκαν εκεί, αριθμός αρκετά μεγαλύτερος από την εκτίμηση του Γιαντ Βασσέμ. Ερευνητές από τη Σοβιετική Ένωση εκτιμούν ότι στο στρατόπεδο και σε κοντινούς χώρους εκτέλεσης σκοτώθηκαν περίπου 200.000 άτομα. Ο Λένστετ γράφει ότι οι εκτιμήσεις περιλαμβάνουν τους Εβραίους του γκέτο του Μινσκ, οι οποίοι αριθμούσαν 39.000 με 100.000 άτομα.[4][α]

Δημιουργία και καταστροφή του στρατοπέδου Επεξεργασία

Χτισμένο το καλοκαίρι του 1941 στο χώρο ενός σοβιετικού κολχόζ, ένα συλλογικό αγρόκτημα μεγέθους 200 εκταρίων, η Ναζιστική Γερμανία όρισε το Τρόστινετς ως στρατόπεδο συγκέντρωσης χωρίς σταθερές εγκαταστάσεις δολοφονίας. Αρχικά δημιουργήθηκε για να στεγάσει τους σοβιετικούς αιχμάλωτους πολέμου οι οποίοι συνελήφθησαν κατά την εισβολή στη Σοβιετική Ένωση, η οποία άρχισε στις 22 Ιουνίου 1941.

Εβραίοι από την Αυστρία, τη Γερμανία και την Τσεχία δολοφονήθηκαν εκεί. Οι Ες-Ες οργάνωσαν τη μεταφορά ατόμων από τις εξής πόλεις: Βερολίνο, Ανόβερο, Ντόρτμουντ, Μύνστερ, Ντίσελντορφ, Κολωνία, Φρανκφούρτη, Κάσελ, Στουτγκάρδη, Νυρεμβέργη, Μόναχο, Μπρεσλάου, Καίνιξμπεργκ, Βιέννη, Πράγα, Μπρυν, και Τερεζίνστατ. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι Εβραίοι σκοτώθηκαν κατά την άφιξη. Οι Εβραίοι μεταφέρονταν από τη σιδηροδρομική στάση στα δάση Μπλαγκόφστσινα (Благовщина) και Σάσκοφκα (Шашковка) όπου πυροβολήθηκαν στο πίσω μέρος του λαιμού.

Ο πρωταρχικός σκοπός του στρατοπέδου ήταν η δολοφονία Εβραίων κρατουμένων στο Γκέτο του Μινσκ και τη γύρω περιοχή. Το εκτελεστικό απόσπασμα ήταν η κύρια μέθοδος εκτέλεσης. Επίσης τοποθετήθηκαν κινητοί θάλαμοι αερίων. Ο βαλτικής καταγωγής Σαρφύρερ Χάινριχ Άιχε ήταν ο διοικητής του στρατοπέδου.[6] Καθώς ο Κόκκινος Στρατός πλησίαζε το στρατόπεδο, τον Ιούνιο του 1944[7] (προς το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου), συγκεκριμένα στις 28-30 Ιουνίου, οι Γερμανοί δολοφόνησαν τη πλειοψηφία των κρατουμένων κλειδώνοντας τους στο στρατόπεδο, καίγοντας τους στρατώνες, και πυροβολώντας κάθε άτομο που προσπαθούσε να διαφύγει από το φλεγόμενο κτίριο.[8][9][10] Στις 30 Ιουνίου ολόκληρο το στρατόπεδο είχε καταστραφεί, ωστόσο, μερικοί Εβραίοι κρατούμενοι κατάφεραν να διαφύγουν στο γειτονικό δάσος Μπλαγκόφστσινα και να επιβιώσουν μέχρι τις 3 Ιουλίου, όταν ο Κόκκινος Στρατός έφτασε στο αποδεκατισμένο στρατόπεδο.

Οι Σοβιετικοί ανακάλυψαν 34 ταφικούς λάκκους. Μερικοί από αυτούς έφταναν μέχρι και τα 50 μέτρα μήκος, ενώ το βάθος τους έφτανε τα 3-4 μέτρα. Βρίσκονταν στο δάσος Μπλαγκόφστσινα περίπου 500 μέτρα από τον αυτοκινητόδρομο Μινσκ- Μογκιλιόφ, σύμφωνα με την ειδική έκθεση που εκπονήθηκε από τη Σοβιετική Έκτακτη Κρατική Επιτροπή στη δεκαετία του 1940. Ένας μεγάλος αριθμός Σοβιετικών στρατιωτών, πολιτών και ανταρτών σκοτώθηκαν, αλλά ο ακριβής αριθμός τους παραμένει άγνωστος. Οι εκτιμήσεις κυμαίνονται από 80.000 έως πάνω από 330.000.[1]

Μετά τον πόλεμο Επεξεργασία

Δράστες Επεξεργασία

Λίγοι δράστες οδηγήθηκαν στη δικαιοσύνη. Ανάμεσά τους ήταν ο Έντουαρντ Στράουχ, ο οποίος πέθανε σε Βελγική φυλακή το 1955. Το 1968 ένα δικαστήριο στο Αμβούργο καταδίκασε τρεις χαμηλόβαθμους αξιωματικούς των Ες-Ες σε ισόβια κάθειρξη: τους Ότο Έριχ Ντρεβς, Ότο Χούγκο Γκόλνταπ και Μαξ Χέρμαν Ρίχαρντ Κράνερ. Οι άνδρες ήταν γερμανοί επόπτες της εβραϊκής Ζοντερκομάντο 1005. Αυτοί κρίθηκαν ένοχοι για τη δολοφονία εργατών οι οποίοι αναγκάστηκαν να καλύψουν τα ίχνη των εγκλημάτων το 1943.

Θύματα Επεξεργασία

Τα ονόματα των 10.000 δολοφονηθέντων Εβραίων της Αυστρίας συγκεντρώθηκαν σε ένα βιβλίο, το Maly Trostinec – Das Totenbuch: Den Toten ihre Namen, από τον Βάλτραουντ Μπάρτον.[11]

Μεταξύ των εκτελεσθέντων, μερικοί εκ των γνωστότερων είναι οι παρακάτω:

Μνημείο Επεξεργασία

Το μνημείο που χτίστηκε στο χώρο του στρατοπέδου προσελκύει χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο, ιδιαίτερα αφού οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί έχουν χαλαρώσει μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Σημειώσεις Επεξεργασία

  1. Σύμφωνα με το "Μαύρο Βιβλίο" του Ιλιά Έρενμπουργκ, δολοφονήθηκαν 206.500 άτομα στο Τρόστινετς, εκ των οποίων 150.000 άτομα δολοφονήθηκαν στο δάσος Μπλαγκόφστσινα (Σεπτέμβριος 1941 - Οκτώβριος 1943) και 50.000 στο δάσος Σάσκοφκα (Οκτώβριος 1943 - Ιούνιος 1944).[5]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 «Maly Trostinets» (PDF). Yad Vashem. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 29 Νοεμβρίου 2003. 
  2. Heberer, Patricia (2008). «Justice in Austrian Courts? The Case of Josef W. and Austria's Difficult Relationship with Its Past». Στο: Heberer, Patricia. Atrocities on Trial: Historical Perspectives on the Politics of Prosecuting War Crimes. Lincoln and London: University of Nebraska Press. σελ. 131. 
  3. 3,0 3,1 «Maly Trostenets, Camp, Belorussia (USSR)». The International Institute for Holocaust Research, Yad Vashem. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουνίου 2019. 
  4. Lehnstaedt, Stephan (2016) [2010]. Occupation in the East: The Daily Lives of German Occupiers in Warsaw and Minsk, 1939–1944. New York and Oxford: Berghahn Books. σελ. 30. ISBN 978-1-78533-323-1. 
  5. Smilovitsky, Leonid (Summer–Winter 1999). «Ilya Ehrenburg on the Holocaust in Belarus: Unknown Testimony». East European Jewish Affairs 29 (1–2): 61–74. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 December 2002. https://web.archive.org/web/20021214002829/http://www.jewishgen.org/belarus/newsletter/ilya_ehrenburg.htm. 
  6. Kohl, Paul (2003). Das Vernichtungslager Trostenez: Augenzeugenberichte und Dokumente. Internationales Bildungs- und Begegnungswerk IBB. σελίδες 102–111. 
  7. «Contraction Camps: Maly Trostiets». Jewish Virtual Library. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2019. 
  8. «Maly Trostinets The Death Camp near Minsk». Holocaust Education & Archive Research Team. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2019. 
  9. «Maly Trostinets Camp». Holocaust Historical Society. Holocaust Historical Society. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2019. 
  10. «Maly Trostinets». Aktion Reinhard Camps. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2019. 
  11. «Book presentation: Maly Trostinec – das Totenbuch: Den Toten ihre Namen geben». Jewish Museum Vienna. 1 Οκτωβρίου 2015. 

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία