Η σφαίρα Ντάυσον (αγγλικά: Dyson sphere) είναι υποθετική μεγακατασκευή η οποία περικλείει έναν αστέρα και συσσωρεύει την ενέργεια που ο αστέρας εκπέμπει. Η έννοια της κατασκευής αυτής αναπτύχθηκε αρχικά από τον συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Όλαφ Στάπλεντον στο μυθιστόρημα του 1937 με τίτλο Star Maker,[1] ενώ αργότερα η ιδέα προωθήθηκε και έγινε ευρύτερα γνωστή από τον φυσικομαθηματικό Φρήμαν Ντάυσον σε μελέτη που εκπόνησε το 1960 με τίτλο Search for Artificial Stellar Sources of Infrared Radiation (αναζήτηση για τεχνητές αστρικές πηγές υπέρυθρης ακτινοβολίας).[2] Ο Ντάυσον εκτίμησε πως η ύπαρξη τέτοιων κατασκευών θα ήταν η λογική συνέπεια των αυξανόμενων αναγκών ενός τεχνολογικού πολιτισμού για ενέργεια και για την αναγκαιότητα διασφάλισης της προς την μακροχρόνια επιβίωση του. Πρότεινε επίσης πως η αναζήτηση για τέτοιου είδους κατασκευές θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανακάλυψη εξελιγμένων και νοήμονων εξωγήινων μορφών ζωής. Θα μπορούσαν να υπάρχουν διάφοροι τύποι σφαιρών και η ικανότητα απορρόφησης ενέργειας τους θα αντιστοιχούσε στις βαθμίδες τεχνολογικής ανάπτυξης της κλίμακας Καρντάσεφ.[3]

Διάγραμμα όπου απεικονίζεται η κεντρική ιδέα της σφαίρας Ντάυσον, όπου ένα άστρο περικλείεται εντός μιας πολύ μεγαλύτερης κατασκευής εντός της οποίας περιλαμβάνονται και οι πλανήτες του Ερμή και της Αφροδίτης.

Οι διαφόρων τύπων παρόμοιες συσκευές οι οποίες ως στόχο έχουν την απευθείας εκμετάλλευση των αστέρων και την αποθήκευση της ενέργειας τους, ονομάζονται σφαίρες Ντάυσον, με κάποιες από τις υποθετικές αυτές προτάσεις να επεκτείνονται και στην δυνατότητα κατοίκησης ή ανάπτυξης βιομηχανίας επί των κατασκευών αυτών. Οι περισσότερες ιδέες αναπαριστώνται ως ένα κέλυφος το οποίο περικυκλώνει κάποιον αστέρα, υπάρχουν όμως και εκδοχές όπου η συσκευή είναι δακτύλιος ή συστοιχίες συσσωρευτών.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Dyson, Freeman (1979). Disturbing the Universe. Basic Books. σελ. 211. ISBN 0-465-01677-4. Some science fiction writers have wrongly given me the credit of inventing the artificial biosphere. In fact, I took the idea from Olaf Stapledon, one of their own colleagues 
  2. Freemann J. Dyson (1960). «Search for Artificial Stellar Sources of Infra-Red Radiation». Science 131 (3414): 1667–1668. doi:10.1126/science.131.3414.1667. PMID 17780673. Bibcode1960Sci...131.1667D. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2019-07-14. https://web.archive.org/web/20190714215002/http://www.islandone.org/LEOBiblio/SETI1.HTM. Ανακτήθηκε στις 2017-06-25. 
  3. F. J. Dyson, J. Maddox, P. Anderson, E. A. Sloane (1960). «Letters and Response, Search for Artificial Stellar Sources of Infrared Radiation». Science 132 (3421): 250–253. doi:10.1126/science.132.3421.252-a. PMID 17748945. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία