Σφυροβολία
Η σφυροβολία είναι ένα από τα αγωνίσματα ρίψεων των σύγχρονων αγώνων του στίβου. Το όνομά της παραπέμπει στην παραδοσιακή μορφή της, όπου οι διαγωνιζόμενοι προσπαθούν εκσφενδονίσουν όσο γίνεται μακρύτερα ένα μεγάλο σφυρί σιδηρουργού. Στην σύγχρονη μορφή, το σφυρί έχει αντικατασταθεί από μία σιδερένια σφαίρα η οποία στερεώνεται σε ένα μακρύ μεταλλικό σύρμα που καταλήγει σε μία χειρολαβή. Το όργανο αυτό ονομάζεται σφύρα.
| Στίβος Σφυροβολία | |
|---|---|
 Αθλητής σε προσπάθεια | |
| Ρεκόρ ανδρών | |
| Παγκόσμιο | Γιούρι Σέντιχ  Σοβιετική Ένωση 86,74 μέτρα (1986) |
| Ολυμπιακό | Σεργκέι Λιτβίνοφ Σοβιετική Ένωση 84,80 μέτρα (1988) |
| Ρεκόρ γυναικών | |
| Παγκόσμιο | Ανίτα Βλοντάρτσικ  Πολωνία 82,98 μέτρα (2016) |
| Ολυμπιακό | Ανίτα Βλοντάρτσικ Πολωνία 82,29 μέτρα (2016) |
Το άθλημα αναπτύχθηκε πριν από αιώνες στα Βρετανικά Νησιά. Από το 1866 η σφυροβολία αποτελεί τακτικό μέρος των αγώνων στίβου στην Ιρλανδία, τη Σκωτία και την Αγγλία. Οι Άγγλοι τυποποίησαν το γεγονός το 1875 καθορίζοντας το βάρος του σφυριού στα 7,2 κιλά και το μήκος του στα 1.067,5 χιλιοστά και ορίζοντας να πεταχτεί από έναν κύκλο 2,135 μέτρων.[1]
Η σφυροβολία είναι στο πρόγραμμα του στίβου από του Ολυμπιακούς Αγώνες του 1900 στο Παρίσι και παρέμεινε αποκλειστικά ανδρικό αγώνισμα για σχεδόν έναν αιώνα. Αν και γυναίκες άρχισαν να ασχολούνται από νωρίς με το αγώνισμα, η Παγκόσμια Ομοσπονδία Κλασικού Αθλητισμού αναγνώρισε τη γυναικεία σφυροβολία μόλις το 1995, οπότε και άρχισαν να καταγράφονται και να επικυρώνονται οι επιδόσεις τους, ενώ την ενέταξε στο πρόγραμμα από το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 1999.
Διεξαγωγή της σφυροβολίας Επεξεργασία
Αγωνιστικός χώρος Επεξεργασία
Το αγώνισμα διεξάγεται σε ανοικτά στάδια, στο χώρο που περιβάλλεται από τις διαδρομές των αγωνισμάτων δρόμου. Ο αθλητής πραγματοποιεί την προσπάθειά του πατώντας πάνω σε έναν τσιμεντένιο κυκλικό δίσκο διαμέτρου 2,135 μέτρων που ονομάζεται βαλβίδα. Από το κέντρο της βαλβίδας ξεκινούν δύο ευθείες γραμμές μήκους αρκετών δεκάδων μέτρων που σχηματίζουν μεταξύ τους γωνία 34,92 μοιρών. Ο χώρος μεταξύ τους ονομάζεται τομέας ρίψης και αποτελεί το πεδίο προς το οποίο κατευθύνονται οι βολές του σφυροβόλου. Η βαλβίδα περιβάλλεται από ένα ψηλό προστατευτικό πλέγμα, τον κλωβό ασφαλείας, ο οποίος έχει άνοιγμα μόνο προς τον τομέα ρίψης. Στην κατηγορία ανδρών χρησιμοποιείται σφύρα βάρους 7,26 κιλών και μήκους σύρματος 117–121,5 εκατοστά. Στις γυναίκες, το μήκος σύρματος είναι 116-119,5 εκατοστά και ζυγίζει ακριβώς 4 κιλά.[2]
Τεχνική ρίψης Επεξεργασία
Η τεχνική που χρησιμοποιούν οι σφυροβόλοι για ρίξουν τη σφύρα όσο μακρύτερα γίνεται διαφέρει ελάχιστα από αθλητή σε αθλητή. Περιλαμβάνει τρία στάδια: τις ωθήσεις φόρας, τις περιστροφές και την εκτίναξη. Ο αθλητής στέκεται στο κέντρο της βαλβίδας με την πλάτη γυρισμένη προς το πεδίο ρίψης, με τα πόδια ανοικτά λίγο περισσότερο από το φάρδος των ώμων και ελαφρά λυγισμένα. Κρατάει τη σφύρα και με τα δύο χέρια, έχοντας τη μία παλάμη σφικτά μέσα στην άλλη και την κεφαλή να ακουμπάει έξω από τη βαλβίδα. Με τους βραχίονες όσο γίνεται πιο τεντωμένους, εκτελεί δύο ωθήσεις φόρας, πατώντας γερά με το ένα πόδι στο έδαφος, ενώ φέρνει τον ένα ώμο του προς τα πίσω και τη λεκάνη να εξισορροπεί τη φυγόκεντρη δύναμη της σφύρας με μια αντίθετη προς αυτή κυκλική κίνηση. Η δεύτερη ώθηση γίνεται γρηγορότερα και έλκει το σφυροβολο προς την πρώτη περιστροφή. Πλέον δεν περιστρέφονται μόνο οι βραχίονες αλλά ολόκληρο το σώμα. Στην ιδανική βολή, η πορεία της σφύρας φεύγοντας από τα χέρια του αθλητή, σχηματίζει γωνία 45 μοιρών με το έδαφος. Οι δεξιόχειρες σφυροβόλοι περιστρέφονται προς τη φορά των δεικτών του ρολογιού, ενω οι αριστερόχειρες προς την αντίθετη. Σε άνδρες αθλητές υψηλής κλάσης, η αρχική ταχύτητα της σφύρας μπορεί να ξεπεράσει τα 30 μ/δ (έως 112 χλμ/ω).
Άκυρη βολή Επεξεργασία
Η προσπάθεια ενός σφυροβόλου θεωρείται άκυρη όταν:
Δεν ολοκληρώσει τη βολή στον προβλεπόμενο χρόνο, από τη στιγμή που θα πάρει την άδεια από τον κριτή να εισέλθει στη βαλβίδα. Ο χρόνος αυτός είναι έως τώρα 1 λεπτό.
Κατά τη διάρκεια της περιστροφής η σφύρα αγγίξει το έδαφος και ο αθλητής διακόψει την κίνησή του, με σκοπό να την επαναλάβει από την αρχή.
- Η σφύρα καταλήξει στα τοιχώματα του κλωβού ασφαλείας.
- Η σφύρα προσγειωθεί έξω από τον οριοθετημένο τομέα ρίψης.
Ο αθλητής ακουμπήσει η πατήσει έξω από το δακτύλιο που ορίζει το όριο της βαλβίδας, από τη στιγμή που αρχίσει την περιστροφή μέχρι την προσγείωση της σφύρας.
Μετά την προσγείωση της σφύρας ο αθλητής βγει από τη βαλβίδα από το ημικύκλιο που βλέπει προς τον τομέα ρίψης, που στην καθομιλουμένη ονομάζεται το μπροστά μέρος της βαλβίδας.
Για να επικυρωθεί η βολή πρέπει ο κριτής βαλβίδας και ο κριτής του τομέα ρίψης να υψώσουν λευκή σημαία. Αν τουλάχιστον ο ένας υψώσει κόκκινη, η βολή θεωρείται άκυρη δεν μετριέται. Ο αθλητής δεν έχει δικαίωμα να επαναλάβει άκυρη βολή.
Έκδοση αποτελεσμάτων Επεξεργασία
Η μέτρηση της βολής γίνεται με μετροταινία ή, όπου είναι διαθέσιμα, με σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα. Μετριέται με ακρίβεια εκατοστού του μέτρου, από το κέντρο της βαλβίδας έως το κοντινότερο σημάδι που άφησε στο έδαφος η σφύρα κατά την προσγείωση. Οι αθλητές πραγματοποιούν έξι προσπάθειες, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά, για παράδειγμά, στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα εθνικών ομάδων πραγματοποιούν τέσσερις, όπως και σε όλα τα αγωνίσματα ρίψεων. Η καλύτερη βολή από τις έγκυρες προσπάθειες, μετράει ως η επίδοση στον αγώνα. Αν δύο ή περισσότεροι αθλητές έχουν ίδια επίδοση, η δεύτερη καλύτερη προσπάθειά τους, καθορίζει την κατάταξή τους στον αγώνα. Στην εξαιρετικά απίθανη περίπτωση να έχουν ίδια και τη δεύτερη προσπάθεια, υπολογίζεται η τρίτη, και ούτω καθ' εξής.
Ασφάλεια Επεξεργασία
Η σφυροβολία είναι επικίνδυνο αγώνισμα για τους αθλητές, λόγω των ισχυρών δυνάμεων που ασκούνται στο σώμα τους κατά τη διάρκεια της περιστροφής τους στη βαλβίδα. Για την προστασία της σπονδυλικής στήλης φορούν φαρδιά δερμάτινη ζώνη, ενώ στο χέρι με το οποίο κρατάνε τη σφύρα φορούν ειδικό γάντι που αφήνει ακάλυπτες τις άκρες των δακτύλων τους. Η κακή τεχνική κατά τη διάρκεια της ρίψης μπορεί να επιφέρει τραυματισμό. Είναι όμως επικίνδυνη και για τους παρευρισκόμενους όταν μάλιστα δεν έχει τοποθετηθεί σωστά ο κλωβός ασφαλείας, καθώς η σφύρα φεύγει με πολλή μεγάλη δύναμη από τα χέρια των αθλητών. Για το λόγο αυτό, σε πολλές ελάσσονες διοργανώσεις, το αγώνισμα της σφυροβολίας γίνεται σε κάποιο προπονητήριο έξω από το κύριο στάδιο ή γίνεται πρώτο στο πρόγραμμα, όταν δεν βρίσκονται άλλοι αθλητές στον αγωνιστικό χώρο.
Αθλητές και επιδόσεις Επεξεργασία
Η σφυροβολία είναι ένα αγώνισμα στο οποίο κυριαρχούν αθλητές από την Ανατολική Ευρώπη. Η Ουγγαρία και οι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες έχουν μεγάλη παράδοση και έχουν αναδείξει τόσους σπουδαίους αθλητές, ώστε να θεωρούνται σχολές. Κατά καιρούς έχουν ξεχωρίσει σφυροβόλοι από τις Ηνωμένες Πολιτείες, κυρίως όμως στις πρώτες Ολυμπιάδες και μέχρι τον Δευτέρο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις γυναίκες, αν και το αγώνισμα είναι σχετικά νέο, είναι παγιωμένη η κυριαρχία επίσης από Ανατολικοευρωπαίες, με την Κούβα να αποτελεί τη μόνη μη ευρωπαϊκή χώρα που οι αθλήτριές της πετυχαίνουν σταθερά διακρίσεις.
Αξιοσημείωτοι σφυροβόλοι Επεξεργασία
|
Άνδρες |
Γυναίκες |
Παγκόσμια ρεκόρ Επεξεργασία
Το παγκόσμιο ρεκόρ ανδρών ανήκει στον τότε Σοβιετικό Γιούρι Σέντιχ με 86,74 μέτρα. Το σημείωσε στις 30 Αυγούστου 1986, κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος στη Στουτγάρδη.[3] Η Πολωνή Ανίτα Βλοντάρτσικ κατέχει το παγκόσμιο με 82,98 μέτρα και το ολυμπιακό ρεκόρ γυναικών με 82,29 μέτρα, επιδόσεις που πέτυχε το 2016.[4][5]
Οι 10 καλύτεροι αθλητές όλων των εποχών Επεξεργασία
| Κατάταξη | Επίδοση | Αθλητής | Ημερομηνία | Τόπος |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 86,74 μέτρα | Γιούρι Σέντιχ Σοβιετική Ένωση
|
30 Αυγούστου 1986 | Στουτγκάρδη, Δυτική Γερμανία |
| 2 | 86,04 | Σεργκέι Λιτβίνοφ Σοβιετική Ένωση
|
30 Ιουλίου 1986 | Δρέσδη, Ανατολική Γερμανία |
| 3 | 84,90 | Βαντίμ Ντεβγιατόφσκι  Λευκορωσία
|
21 Ιουλίου 2005 | Μινσκ, Λευκορωσία |
| 4 | 84,86 | Κόζι Μουροφούσι  Ιαπωνία
|
29 Ιουνίου 2003 | Πράγα, Τσεχία |
| 5 | 84,62 | Ιγκόρ Αστάπκοβιτς Λευκορωσία
|
6 Ιουλίου 1992 | Σεβίλλη, Ισπανία |
| 6 | 84,51 | Ιβάν Τσιχάν Λευκορωσία
|
9 Ιουλίου 2008 | Χρόντνα, Λευκορωσία |
| 7 | 84,48 | Ιγκόρ Νικούλιν Σοβιετική Ένωση
|
12 Ιουλίου 1990 | Λωζάνη, Ελβετία |
| 8 | 84,40 | Γιούρι Ταμ Σοβιετική Ένωση
|
9 Σεπτεμβρίου 1984 | Μπάνσκα Μπίστριτσα, Τσεχοσλοβακία |
| 9 | 84,19 | Άντριαν Άνους  Ουγγαρία
|
10 Αυγούστου 2003 | Σόμπατεϊ, Ουγγαρία |
| 10 | 83,93 | Πάβεου Φάιντεκ Πολωνία
|
9 Αυγούστου 2015 | Στσέτσιν, Πολωνία |
Πηγή: World Athletics
Οι 10 καλύτερες αθλήτριες όλων των εποχών Επεξεργασία
| Κατάταξη | Επίδοση | Αθλήτρια | Ημερομηνία | Τόπος |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 82,98 μέτρα | Ανίτα Βουοντάρτσικ Πολωνία
|
28 Αυγούστου 2016 | Βαρσοβία, Πολωνία |
| 2 | 80,31 | ΝτεΆνα Πράις  ΗΠΑ
|
26 Ιουνίου 2021 | Γιουτζίν, ΗΠΑ |
| 3 | 79,42 | Μπέτι Χάιντλερ  Γερμανία
|
21 Μαΐου 2011 | Χάλε, Γερμανία |
| 4 | 79,02 | Μπρουκ Άντερσεν ΗΠΑ
|
30 Απριλίου 2022 | Τούσον, ΗΠΑ |
| 5 | 78,51 | Τατιάνα Λισένκο  Ρωσία
|
5 Ιουλίου 2012 | Τσεμποκσάρι, Ρωσία |
| 6 | 78,00 | Τζάνι Κασαναβουάντ ΗΠΑ
|
21 Μαΐου 2022 | Τούσον, ΗΠΑ |
| 7 | 77,78 | Γκουέν Μπέρι ΗΠΑ
|
8 Ιουνίου 2018 | Χόζουφ, Πολωνία |
| 8 | 77,68 | Γουάνγκ Τσενγκ  Κίνα
|
29 Μαρτίου 2014 | Τσενγκτού, Κίνα |
| 9 | 77,67 | Κάμριν Ρότζερς  Καναδάς
|
9 Ιουνίου 2022 | Γιουτζίν, ΗΠΑ |
| 10 | 77,33 | Τσανγκ Γουενσιού Κίνα
|
28 Σεπτεμβρίου 2014 | Ίντσον, Νότια Κορέα |
Πηγή: World Athletics
Ρεκόρ Ελλάδας Επεξεργασία
Τα αντίστοιχα πανελλήνια ρεκόρ ανήκουν στον Αλέξανδρο Παπαδημητρίου με 80,45 μέτρα στην Αθήνα και στην Στέλλα Παπαδοπούλου με 72,10 μέτρα, επίδοση που σημείωσε στις 20 Ιουλίου 2008 στη Νικήτη Χαλκιδικής στο πλαίσιο του μίτινγκ ρίψεων «Σιθώνεια».
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «BRITANNICA : Hammer throw». Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2022.
- ↑ «Track and Field Jump and Throw Events». Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2022.
- ↑ «World Records». Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2021.
- ↑ «Report: women's hammer final – Rio 2016 Olympic Games». Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2022.
- ↑ «Wlodarczyk extends hammer world record in Warsaw». Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2022.