Σύστημα εξετάσεων στην Αυτοκρατορική Κίνα

Οι Αυτοκρατορικές εξετάσεις (παραδοσιακά κινέζικα: 科舉, απλοποιημένα κινέζικα: 科举 , Pinyin: Kējǔ, Wade–Giles: K'o-chü) ήταν ένα σύστημα εξετάσεων στην Αυτοκρατορική Κίνα σχεδιασμένο για την επιλογή των καλύτερων διοικητικών αξιωματούχων για την κρατική γραφειοκρατία. Το σύστημα αυτό είχε μια τεράστια επίδραση τόσο στην κοινωνία όσο και στην κουλτούρα στην Αυτοκρατορική Κίνα και ήταν άμεσα υπεύθυνο για την δημιουργία μιας τάξης από Λόγιους-γραφειοκράτες (κινέζικα: 士大夫, pinyin: shì dàfū) ανεξάρτητα από την καταγωγή της οικογένειας. Γειτονικές ασιατικές χώρες όπως η Ιαπωνία, το Βιετνάμ και η Κορέα εφάρμοσαν επίσης παρόμοια συστήματα για να προσελκύσουν τα καλύτερα ταλέντα του έθνους.

Αυτοκρατορική εξέταση της Δυναστείας Σονγκ

Κατά τον 19ο αιώνα, υπήρξαν κριτικές που κατηγόρησαν το αυτοκρατορικό σύστημα και μαζί με αυτό τις εξετάσεις, για την έλλειψη στην Κίνα τεχνικών γνώσεων και την ήττα από τις ξένες δυνάμεις.

Σκοπός

Από την εποχή της δυναστείας των Χαν (206 π.Χ. έως το 220 μ.Χ.) έως την εφαρμογή του Αυτοκρατορικού συστήματος εξετάσεων, οι περισσότερες τοποθετήσεις σε θέσεις στην αυτοκρατορική γραφειοκρατία βασίζονταν σε συστάσεις από εξέχοντα μέλη της αριστοκρατίας και τοπικούς αξιωματούχους ενώ τα προτεινόμενα άτομα ήταν πρώτα απ'όλα από την αριστοκρατική βαθμίδα.

Ο Αυτοκράτορας Wu of Han είχε ξεκινήσει μια πρώϊμη μορφή αυτοκρατορικών εξετάσεων, στις οποίες τοπικοί αξιωματούχοι θα επέλεγαν υποψηφίους για να πάρουν μέρος σε μια εξέταση των Κλασσικών έργων του Κουμφούκιου, από τις οποίες θα επέλεγε τους αξιωματούχους που θα υπηρετούσαν δίπλα του . Ξεκινώντας την εποχή των τριών βασιλείων (με το σύστημα των εννέα βαθμίδων στο Βασίλειο των Wei), οι αυτοκρατορικοί αξιωματούχοι ήσαν υπεύθυνοι για την αξιολόγηση της ποιότητας των ταλέντων που προτείνονταν από τις τοπικές ελίτ. Το σύστημα αυτό συνεχίστηκε μέχρι ο Αυτοκράτορας Σούι-Γιανγκ καθιέρωσε μια νέα κατηγορία από προτεινόμενους υποψηφίους για τη σώμα των μανδαρίνων (进士科) το 605 μ.χ.. Έτσι, για πρώτη φορά καθιερώνονταν λεπτομερές σύστημα εξετάσεων για μια κατηγορία τοπικών ταλέντων. Αυτό γενικά έγινε αποδεκτό ότι ήταν η αρχή του αυτοκρατορικού συστήματος εξετάσεων (科举)..

Θεωρητικά, οποιοσδήποτε άνδρας στην Κίνα, ανεξαρτήτως του πλούτου ή της κοινωνικής του θέσης, θα μπορούσε να γίνει ένα υψηλός κυβερνητικός αξιωματούχος περνώντας τις αυτοκρατορικές εξετάσεις, αν και υπό τη διοίκηση μερικών δυναστειών τα μέλη της εμπορικής τάξης εξαιρούνταν, και δεν ήταν παρά κατά την δυναστεία των Σονγκ που μια πλειοψηφία των δημοσίων υπαλλήλων κατέλαβε τις θέσεις της μέσω του συστήματος εξετάσεων. Επιπρόσθετα, μέσω της διαδικασίας μελέτης για τις εξετάσεις που έτεινε να είναι χρονοβόρα και ακριβή (εάν οι καθηγητές προσλαμβάνονταν), οι περισσότεροι από τους υποψήφιους προέρχονταν από την αριθμητικά μικρή αλλά σχετικά πλούσια αριστοκρατία των γαιοκτημόνων. Εντούτοις, υπάρχουν αρκετά συχνά παραδείγματα στην Κινεζική ιστορία όπου άτομα μετακινήθηκαν από μια χαμηλή κοινωνική βαθμίδα σε διακρίσεις στην πολιτική μέσω της επιτυχίας τους στις αυτοκρατορικές εξετάσεις. Υπό κάποιες δυναστείες οι αυτοκρατορικές εξετάσεις είχαν κατά βάση καταργηθεί και τα επίσημα αξιώματα τις περισσότερες φορές απλά πωλούνταν, πράγμα που αύξησε την διαφθορά και υπονόμευσε το ηθικό στην δημόσια σφαίρα.

Πορτραίτο του Κινέζου αξιωματούχου Jiang Shunfu (1453–1504),στο Μουσείο Nanjing

Προϋποθέσεις

Σύμφωνα με το πατριαρχικό σύστημα της αρχαίας Κίνας γίνοντας δεκτοί στις εξετάσεις μόνο αγόρια και άντρες. Τυπικά ο υποψήφιος δεν χρειαζόταν να ανήκει σε κάποια ξεχωριστή κοινωνική τάξη, αλλά στην πραγματικότητα μόνο νέοι από πλούσιες οικογένειες μπορούσαν να λάβουν επαρκή εκπαίδευση για να έχουν ελπίδες να πετύχουν στις εξετάσεις. Εκτός αυτού, μετά την καθολική επιτυχία στις εξετάσεις ο επιτυχών «ανέμενε» σταθερή διατροφή και οικονομική ενίσχυση από την οικογένεια.

Όριο ηλικίας δεν υπήρχε. Συνήθως οι νέοι παρουσιάζονταν μετά το τέλος της παραδοσιακής τυπικής εκπαίδευσης, περίπου στην ηλικία των 15. Λόγω του μεγάλου αριθμού των μη επιτυχόντων και των επαναλήψεων για τον λόγο αυτόν, συχνά περνούσαν τις εξετάσεις μαζί με τους νεαρούς και κάποιοι σαραντάχρονοι ή πενηντάχρονοι . Στις παρακάτω εξετάσεις αυτοί μερικές φορές δοκιμάζονταν σε πιο δύσκολες ερωτήσεις και τα καθήκοντά τους κρίνονταν πιο αυστηρά. Στην κύρια εξέταση εντούτοις, που είναι η εξέταση του παλατιού, αυτοί αντίθετα είχαν πλεονέκτημα.

Εκτός αυτού, ο υποψήφιος έπρεπε να αποδείξει μόνον, ότι για τρεις γενιές κανένας από την οικογένειά του δεν είχε "ταπεινό επάγγελμα" (παράδειγμα να ήταν ιδιοκτήτης μπορντέλου και δεν έπρεπε να βρίσκεται σύμφωνα με τα έθιμα σε περίοδο πένθους).

Η ιεραρχία των εξετάσεων

Το πιο υψηλό επίπεδο του συστήματος εξετάσεων: οι εξετάσεις στο παλάτι ενώπιον του αυτοκράτορα

Το πιο χαμηλό επίπεδο του εξεταστικού συστήματος της Κίνας ήταν οι εξετάσεις για την εισαγωγή στην υψηλότερη βαθμίδα εκπαίδευσης, οι οποίες γίνονταν σε τοπικό επίπεδο. Επρόκειτο για επαρχιακές, νομαρχιακές ή εξέτασεις δεξιοτήτων, όπου μετά την επιτυχία σε αυτές κανείς ελάμβανε πιστοποίηση (Xiùcaí 秀才 – ανθίζον ταλέντο ή Shengyuan 生员).

Αυτό δεν έδινε δικαίωμα για κατάληψη δημόσιας θέσης, αλλά μόνον για επίσκεψη στην υψηλότερη βαθμίδα εκπαίδευσης και στην μετέπειτα συμμετοχή σε μεγαλύτερου επιπέδου εξετάσεις, δηλαδή στις περιφερειακές, στην πρωτεύουσα και στις εξετάσεις του παλατιού. Οι επιτυχόντες σε αυτές έφεραν τον τίτλο του μάστερ (Jǔrén 舉人) ή του διδάκτορος (Jìnshì 進士).

Βιβλιογραφία

• Ichisada Miyazaki: China’s Examination Hell. Tokio / Novjorko 1976, ISBN 0-8348-0104-3.
• John K. Fairbank: Geschichte des modernen China 1800–1985. Φραγκφούρτη 1989, S. 35–40, ISBN 3-423-04497-7.
• Irma Peters: κριτική για το βιβλίο Jingzi Wu, Der Weg zu den Weißen Wolken (Jingzi Wu, Ο δρόμος για τα λευκά σύννεφα), Leipzig 1989, σελ. 801
• Denis Crispin Twitchett: The birth of the Chinese meritocracy. Bureaucrats and examinations in T’ang China,Λονδίνο, 1976.
• John W. Chaffee: Thorny Gates of Learning. A Social History of Examinations in Sung China. Cambridge 1985, ISBN 0-521-30207-2.
• Mayers, William Frederick, and G.M.H. Playfair. The Chinese Government: A Manual of Chinese Titles, Categorically Arranged and Explained, with an Appendix. 3-a eld. Σαγκάη: Kelly & Walsh Limited, 1897.
• Elman, Benjamin. (2002) A Cultural History of Civil Examinations in Late Imperial China. Λονδίνο: Univ. of California Pr. ISBN 0-520-21509-5
• Thomas H.C. Lee, Government Education and Examinations in Sung [Song] China (Χονγκ Κονγκ: Chinese University Press,; New York: St. Martin's Press, 1985).
• Elman, Benjamin (1991). «Political, Social, and Cultural Reproduction via Civil Service Examinations in Late Imperial China». The Journal of Asian Studies 50 (1): 7–28. https://archive.org/details/sim_journal-of-asian-studies_1991-02_50_1/page/n14.