Βικιπαίδεια

Τίτο Γκόμπι

Ιταλός τραγουδιστής της όπερας (βαρύτονος) του 20ού αιώνα

Ο Τίτο Γκόμπι (Tito Gobbi, 24 Οκτωβρίου 1913 – 5 Μαρτίου 1984) ήταν διεθνούς φήμης Ιταλός βαρύτονος της όπερας.

Τίτο Γκόμπι
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Tito Gobbi (Ιταλικά)
Γέννηση24  Οκτωβρίου 1913[1][2][3]
Μπασσάνο ντελ Γκράππα[4][5]
Θάνατος5  Μαρτίου 1984[1][2][3]
Ρώμη[6]
Τόπος ταφήςΚάμπο Βεράνο[7]
Χώρα πολιτογράφησηςΒασίλειο της Ιταλίας (1913–1946)
Ιταλία (1946–1984)
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΙταλικά[8]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταηθοποιός
μονωδός
ηθοποιός ταινιών
ΣυγγενείςHilda Gobbi (πρώτη ξαδέλφη)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Γκόμπι έκανε το οπερατικό του ντεμπούτο στο Γκούμπιο το 1935 ως Κόμης Ροντόλφο στην Υπνοβάτιδα και γρήγορα εμφανίσθηκε σε μεγάλα λυρικά θέατρα της Ιταλίας. Μέχρι να αποσυρθεί το 1979 είχε αποκτήσει ένα ρεπερτόριο με σχεδόν 100 οπερατικούς ρόλους. Αυτοί οι ρόλοι κυμαίνονταν από τους ρόλους μεσαίου εύρους βαρυτόνου του Μότσαρτ, με ενδιάμεσο τον ρόλο του μπαρμπέρη Φίγκαρο στον Κουρέα της Σεβίλης του Ροσσίνι, ρόλους του Ντονιτσέττι και τους τυπικούς ρόλους βαρυτόνων των Βέρντι και Πουτσίνι, μέχρι τον Βότσεκ του Άλμπαν Μπεργκ. Είχε μια παγκόσμια σταδιοδρομία ως οπερατικός βαρύτονος, εμφανιζόμενος (ή ηχογραφώντας τον τραγουδιστικό ρόλο) σε πάνω από 25 κινηματογραφικές ταινίες και, από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 και μετά, σκηνοθέτησε για τη σκηνή περίπου δέκα διαφορετικές όπερες, οι οποίες παρουσιάσθηκαν σε σχεδόν 35 παραγωγές σε όλη την Ευρώπη και Βόρεια Αμερική (ιδίως στο Σικάγο).

Ο Γκόμπι και η σύζυγός του, η Τίλντε Ντε Ρένσις, είχαν μια κόρη, τη Τσετσίλια, η οποία διευθύνει τώρα το «Associazione Musicale Tito Gobbi», μια οργάνωση αφιερωμένη στη διατήρηση και την τίμηση της συνεισφοράς του πατέρα της στην όπερα. Ο Τίτο Γκόμπι ήταν επίσης γαμπρός ενός από τους διάσημους συναδέλφους του στο Κόβεντ Γκάρντεν, του Βούλγαρου στην καταγωγή βαθύφωνου Μπορίς Κρίστοφ. Ο Γκόμπι αποσύρθηκε το 1979 και πέθανε στη Ρώμη το 1984, σε ηλικία 70 ετών.

Τα πρώτα χρόνια Επεξεργασία

Ο Τίτο Γκόμπι γεννήθηκε στην πόλη Μπασσάνο ντελ Γκράππα του Βένετο. Ξεκίνησε νομικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβας και, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το ταλέντο του ανακαλύφθηκε από έναν οικογενειακό φίλο, τον βαρόνο Αγκοστίνο Ζανκέττα, ο οποίος πρότεινε να σπουδάσει τραγούδι. Για να το κάνει αυτό, ο Γκόμπι μετακόμισε στη Ρώμη το 1932, ώστε να σπουδάσει υπό τον Τζούλιο Κρίμι (1885-1939), γνωστό Σικελό τενόρο μιας προηγούμενης γενιάς, ο οποίος είχε τραγουδήσει στις πρώτες παραστάσεις του Il trittico του Πουτσίνι. Στην πρώτη ακρόαση του Γκόμπι τον συνόδευε στο πιάνο η Τίλντε Ντε Ρένσις, κόρη του μουσικολόγου Ραφαέλ Ντε Ρένσις, η οποία το 1937 έγινε γυναίκα του.

Μετά το ντεμπούτο του το 1935 στο Γκούμπιο με τον ρόλο του Κόμη Ροντόλφο στην Υπνοβάτιδα του Βιντσέντζο Μπελίνι, δύο χρόνια αργότερα τραγούδησε τον Ζερμόντ στην Τραβιάτα, για πρώτη φορά στη Ρώμη, στο Τεάτρο Αντριάνο. Αλλά η θητεία του στη Σκάλα του Μιλάνου τη σεζόν 1935-1936 ως μαθητευόμενου, του έδωσε ένα εύρος εμπειρίας. Στα πλαίσια αυτής, η πρώτη του εμφάνιση στη σκηνή της Σκάλας ήταν ως ο Χέραλντ στην όπερα Ορσέολο του Ιλντεμπράντο Πιτσέττι.

Σταδιοδρομία Επεξεργασία

Ο Γκόμπι τραγούδησε για πρώτη φορά σε επίσημη παράσταση στη Σκάλα του Μιλάνου το 1942. Ο ρόλος του ήταν εκείνος του λοχία Μπελκόρε στο Ελιξήριο του έρωτα του Γκαετάνο Ντονιτσέττι, με διευθυντή ορχήστρας τον Τούλλιο Σεραφίν. Υπό την καθοδήγηση και την κατεύθυνση του Σεραφίν ο νεαρός Γκόμπι εκπαιδεύθηκε σε πολλούς ρόλους, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που θα γίνονταν ζωτικής σημασίας για τη μετέπειτα σταδιοδρομία του: Σκάρπια, Ριγκολέττο, Σιμόν Μποκανέγκρα. Εμφανίσθηκε επίσης στην Όπερα της Ρώμης από το 1938 και μετά σε σκηνικές παραγωγές, όπως στον ρόλο του Σάρπλες στη Μαντάμα Μπατερφλάι υπό τον μαέστρο Βίκτορ ντε Σάμπατα.

Άλλος σημαντικός ιταλικός χώρος δράσεως του Γκόμπι στα προπολεμικά και πολεμικά χρόνια ήταν το Λα Φενίτσε στη Βενετία, όπου το 1941 εμφανίστηκε ως Μαρτσέλο στη Λα Μποέμ και το 1942 ως Σάρπλες. Στο Τεάτρο Κομμουνάλε της Φλωρεντίας το 1941 τραγούδησε τον ρόλο του βασιλιά Χιδραότ στην Αρμίντα του Γκλουκ, ενώ στο Τεάτρο Βέρντι στην Τεργέστη το 1942 και το 1943 έδωσε παραστάσεις επεκτεινόμενος και σε άλλους ρόλους, συμπεριλαμβανομένου του Ορφέως στην ομώνυμη όπερα του Μοντεβέρντι. Στη Ρώμη το 1942 υποδύθηκε για πρώτη φορά τον Φάλσταφ στην ομώνυμη όπερα του Βέρντι. Σε κτυπητή αντίθεση με αυτόν τον κωμικό ρόλο, τον Νοέμβριο του ίδιου έτους ερμήνευσε τον άκρως τραγικό και σκοτεινό ρόλο του Βότσεκ στην ομώνυμη όπερα του Άλμπαν Μπεργκ, στις πρώτες παραστάσεις της όπερας αυτής στην Ιταλία, χάρη στις οποίες η φήμη του αυξήθηκε σημαντικά.[9] Τραγούδησε ξανά τον ρόλο αργότερα, τόσο στην Ιταλία, όσο και στη Βιέννη υπό τη διεύθυνση του Καρλ Μπεμ.

Μεταπολεμικά Επεξεργασία

Η διεθνής σταδιοδρομία του Γκόμπι εξελίχθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αρχίζοντας το 1948 με εμφανίσεις στην Όπερα του Σαν Φρανσίσκο. Ερμήνευσε για πρώτη φορά στη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου («Κόβεντ Γκάρντεν») το 1950 και τραγουδούσε στη Λυρική Όπερα του Σικάγου από το 1954 έως το 1974. Πραγματοποίησε το ντεμπούτο του στη Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης το 1956 ως Σκάρπια στην Τόσκα. Το 1974 έγινε η τελευταία από τις πολυάριθμες εμφανίσεις του Γκόμπι στο Κόβεντ Γκάρντεν, όπου είχε θαυμαστεί ιδιαιτέρως από το κοινό και επαινεθεί από τους κριτικούς, τόσο για την ευαίσθητη μουσικότητά του όσο και για το ταλέντο του και τις ερμηνευτικές του ιδέες.

Στον κινηματογράφο Επεξεργασία

Στις αρχές της σταδιοδρομίας του, ο Γκόμπι εμφανίστηκε σε μια σειρά κινηματογραφικών ταινιών[10][11] μεταξύ του 1937 και του 1959, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων κινηματογραφημένων παραστάσεων όπερας, όπως του Κουρέα της Σεβίλλης (1946, με πρωταγωνιστή τον Φερρούτσο Ταλλαβίνι), καθώς και σε ένα σύγχρονο δράμα, επίσης το 1946, το Avanti a lui tremava tutta Roma με την Άννα Μανιάνι. Η ιστορία της δεύτερης ταινίας «συνδυάζει τις δράσεις του υπόγειου κινήματος στη Ρώμη το 1944 εναντίον των Γερμανών από μια ομάδα ερμηνευτών όπερας που είναι μέρος της ιταλικής αντίστασης, με την παρουσίαση της Tosca»[12]. Υπήρχε επίσης το δημοφιλές βρετανικό δράμα του 1949 που έγινε στην Ιταλία κατά τη διάρκεια του πολέμου, το Glass Mountain, το οποίο τον κατέστησε γνωστό σε ένα ευρύτερο κοινό, πέρα από αυτό της όπερας. Επίσης, το 1950 έπαιξε τον εαυτό του, στη βρετανική ταινία Soho Conspiracy. Συνολικά, μέχρι τη στιγμή του θανάτου του, ο Γκόμπι είχε εμφανιστεί σε περίπου 25 ταινίες, τόσο σε τραγούδια όσο και σε ομιλία. Ο Γκόμπι παρέσχε τη φωνή τραγουδιού για τον Άντονι Κουίν στον ρόλο του Άλφιο στην ταινία Cavalleria rusticana (1953), καθώς και τη φωνή του Ριγκολέττο στην ταινία του 1957 Rigoletto e la sua tragedia.[11]

Ως σκηνοθέτης Επεξεργασία

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960, ο Γκόμπι εισχώρησε και στη σκηνοθεσία της όπερας, με ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα την παραγωγή του Σιμόν Μποκανέγκρα του Βέρντι για το Κόβεντ Γκάρντεν, αλλά το οποίο πρόλαβε πριν και το ανέβασε στην Όπερα του Σικάγου. Επιπλέον, τραγούδησε τον ρόλο του τίτλου σε καθεμία από τις τρεις παραγωγές που σκηνοθέτησε, με τελευταία στη Ρώμη το 1975.

Συνολικά, μεταξύ 1965 και 1982, ο Γόμπι σκηνοθέτησε παραγωγές περίπου δέκα διαφορετικών οπερών, ο μεγαλύτερος αριθμός των οποίων ήταν της Τόσκα. Κάποιες άλλες παραγωγές σε σκηνοθεσία του ήταν αυτές του Κουρέα της Σεβίλλης (παρουσιάστηκε τρεις φορές στο Σικάγο μεταξύ 1969 και 1977), του Οθέλλου (με τρεις παραγωγές: στην Καλιφόρνια το 1966, στο Σικάγο το 1966 και στη Θεσσαλονίκη το 1978) και του Τζάννι Σκίκκι (παρουσιάσθηκε στη Φλωρεντία και στο Φεστιβάλ του Εδιμβούργου το 1969, στο Σικάγο το 1970, στη Ζυρίχη το 1974 και στο Μονακό το 1982). Οι δέκα όπερες «ανέβηκαν» συνολικά σχεδόν σε σαράντα σειρές παραστάσεων στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, κυρίως στη Λυρική Όπερα του Σικάγου, για την οποία σκηνοθέτησε τις εννέα από τις δέκα.[13]

Διάσημοι ρόλοι Επεξεργασία

Σύμφωνα με τον ίδιο, ο Γκόμπι τραγούδησε τον ρόλο του Σκάρπια στην Τόσκα «σχεδόν χίλιες φορές»[14]. Μια σημαντική παραγωγή της όπερας αυτής ήταν «γεγονός παγκόσμιου ενδιαφέροντος» (όπως το περιγράφει ο ίδιος[15]), εκείνη σε σκηνοθεσία του Φράνκο Τζεφφιρέλλι στη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου («Κόβεντ Γκάρντεν») τον Φεβρουάριο του 1964. Η Μαρία Κάλλας τραγούδησε τον ρόλο του τίτλου, υπό τη διεύθυνση ορχήστρας του Κάρλο Φελίτσε Τσιλλάριο. Η Β΄ Πράξη μόνο της παραγωγής μεταδόθηκε ζωντανά στη βρετανική τηλεόραση στις 9 Φεβρουαρίου 1964, δίνοντας δύο από τις πλέον επαινεθείσες δραματικές ερμηνείες σε όλο το καταγεγραμμένο ρεπερτόριο της όπερας. Σήμερα διατηρείται σε DVD. Ο Γκόμπι και η Κάλλας είχαν ήδη ηχογραφήσει μαζί την Τόσκα χρόνια πριν, το 1953, στη Σκάλα του Μιλάνου, με τον Τζουζέπε Ντι Στέφανο στον ρόλο του Καβαραντόσσι. Αν και δεν είναι σε στερεοφωνικό ήχο, θεωρείται από πολλούς κριτικούς της όπερας η καλύτερη ηχογράφηση όπερας της δεκαετίας του 1950 διεθνώς και παραμένει η ευκολότερα ευρισκόμενη και σήμερα, παρά το ότι η Κάλλας ηχογράφησε τον ρόλο της Τόσκα και στερεοφωνικά το 1964. Ο Γκόμπι ήταν και συνεργάτης και φίλος και θαυμαστής της Μαρίας Κάλλας, εκφραζόμενος σε πολλές συνεντεύξεις του σχετικώς με τις διάφορες συνεργασίες τους σε όπερες, ενώ έγραψε στο βιβλίο του: «...με τη Μαρία δεν ερμηνεύονταν απλώς οι ρόλοι, αλλά βιώνονταν»[15]

Ο Γκόμπι ήταν περίφημος επίσης για τις πολλές ερμηνείες του των ρόλων του Ιάγου (Οθέλλος) και του Φάλσταφ, αρκετές από τις οποίες είναι διαθέσιμες και σήμερα σε ηχογραφήσεις σε CD. Λιγότερο γνωστές, αλλά εξίσου εντυπωσιακές είναι οι ερμηνείες του σε όπερες του Μότσαρτ, ιδίως ο πρωταγωνιστικός ρόλος στην όπερα Ντον Τζοβάννι[16] και ο ρόλος του Κόμη στους Γάμους του Φίγκαρο.[17]

Συγγραφικό έργο Επεξεργασία

Μετά το τέλος της σταδιοδρομίας του ως τραγουδιστή, ο Γκόμπι στράφηκε στη συγγραφή και έγραψε δύο βιβλία. Το πρώτο, με τίτλο Tito Gobbi: My Life (1979), ήταν η αυτοβιογραφία του, για την οποία τον βοήθησε η συγγραφέας Άιντα Κουκ (Μ. Μπέρτσελ).[18] ΄Πέντε χρόνια αργότερα έγραψε το Tito Gobbi and His World of Italian Opera (= «Ο Τίτο Γκόμπι και ο κόσμος του της ιταλικής όπερας»), όπου εξετάζει πολλές από τις όπερες στις οποίες ερμήνευσε ή τις οποίες σκηνοθέτησε και παρέχει πληροφορίες για αυτές και τους συνθέτες τους, καθώς και περιγραφή των παραγωγών του.

Στην περίπτωση της Τόσκα, αφιερώνει ένα κεφάλαιο του δεύτερου βιβλίου του σε μία αναλυτική εξέταση του κάθε ρόλου της (ακόμα και των μικρότερων). Για τον Σκάρπια ιδίως, για τον οποίο γράφει «Μπορώ δικαίως να ισχυριστώ πως τον γνωρίζω αρκετά καλά...»[19], αφιερώνει τρεις σελίδες σε μια λεπτομερή εξέταση του χαρακτήρα όπως τον παρατήρησε και τον υποδύθηκε επί πολλά έτη.[20]

Επιλεγμένη δισκογραφία Επεξεργασία


Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb124028077. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) SNAC. w6vx0njx. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 15  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  6. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  7. ↑ 7,0 7,1 www.findagrave.com/memorial/97990941.
  8. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb124028077. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  9. ↑ Συνέντευξη στον Duffie, 1982
  10. ↑ Φιλμογραφία του Γκόμπι, 1937-1955
  11. ↑ 11,0 11,1 Ο Tito Gobbi στην imdb.com
  12. ↑ «Before Him All Rome Trembled (1946)». IMDb. 
  13. ↑ "Stage Directions": list of operas, opera companies, and performers στον ιστότοπο της Tito Gobbi Association.
  14. ↑ Gobbi 1984, σελ. 196
  15. ↑ 15,0 15,1 Gobbi 1984, σελ. 211
  16. ↑ Don Giovanni, ζωντανή ηχογράφηση από τις 27 Ιουλίου 1950, εκδ. Archipel, αρ. καταλόγου ARPCD 0013-3
  17. ↑ operadepot.com: The Marriage of Figaro, 1963, Covent Garden, διεύθ. ορχήστρας Georg Solti.
  18. ↑ Howard Gotlieb Archival Research Center. «Entry for Gobbi, Tito (1915–1984)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Ιανουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2017. 
  19. ↑ Gobbi 1984, σελ. 202
  20. ↑ Gobbi 1984: «Tosca» στο Tito Gobbi and His World of Italian Opera, σσ. 202-206

Πηγές Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τίτο_Γκόμπι&oldid=10205871"