Ταξίδι στην Ιταλία (ταινία 1954)

Η ταινία Ταξίδι στην Ιταλία (Ιταλ. Viaggio in Italia), είναι δράμα παραγωγής 1954 σε σκηνοθεσία Ρομπέρτο Ροσελίνι και αποτελεί ελεύθερη κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος της Κολέτ με τίτλο Duo[1]. Το σενάριο έγραψε ο ίδιος ο Ροσελίνι σε συνεργασία με τον Βιταλιάνο Μπρανκάτι. Πρωταγωνιστές της ταινίας είναι η Ίνγκριντ Μπέργκμαν και ο Τζορτζ Σάντερς, που υποδύονται ένα ανδρόγυνο άγγλων που κατά τη διάρκεια της διαμονής τους στην Ιταλία βρίσκονται σε δίλημμα για το αν πρέπει να συνεχίσουν την κοινή τους πορεία ή να χωρίσουν. Παρά το γεγονός ότι πρόκειται για ιταλική παραγωγή, οι διάλογοι είναι γραμμένοι στα αγγλικά, ενώ στην ιταλική βερσιόν της ταινίας η Μπέργκμαν και ο Σάντερς είναι ντουμπλαρισμένοι στα ιταλικά.

Ταξίδι στην Ιταλία
ΣκηνοθεσίαΡομπέρτο Ροσελίνι
ΠαραγωγήΑντόνιο Φοσατάρο
Ρομπέρτο Ροσελίνι
Αλφρέντο Γκουαρίνι
ΣενάριοΒιταλιάνο Μπρανκάτι
Ρομπέρτο Ροσελίνι
Κολέτ (Μυθιστόρημα)
Βασισμένο σεDuo
ΠρωταγωνιστέςΊνγκριντ Μπέργκμαν
Τζορτζ Σάντερς
ΜουσικήΡέντσο Ροσελίνι
ΦωτογραφίαΈνζο Σεραφίν
ΜοντάζΓιολάνντα Μπενβενούτι
ΔιανομήTitanus
Πρώτη προβολή7 Σεπτεμβρίου 1954 (Ιταλία)
Κυκλοφορία1954
Διάρκεια105 λεπτά
ΠροέλευσηΓαλλία και Ιταλία
ΓλώσσαΑγγλικά

Η ταινία θεωρείται από αρκετούς κριτικούς ως το αριστούργημα του Ροσελίνι, καθώς είχε μεγάλη επιρροή στο σύγχρονο κινηματογράφο χάρη στην ιδιαιτερότητα της αφήγησής του[2][3][4]. Το 2012 το περιοδικό Sight & Sound την κατέταξε στη λίστα με τις 50 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών[5].

Πλοκή Επεξεργασία

Ένα ζευγάρι της αγγλικής μπουρζουαζίας, ο Άλεξ (Τζορτζ Σάντερς) και η Κάθριν Τζόις (Ίνγκριντ Μπέργκμαν) φτάνουν στη Νάπολη της Ιταλίας για να τακτοποιήσουν ένα θέμα κληρονομιάς. Εκείνος είναι υπερόπτης και κυνικός, ενώ εκείνη είναι πουριτανή. Οι δυο τους είναι χρόνια παντρεμένοι, αλλά η φθορά του γάμου τους είναι αισθητή, εφόσον δεν έχουν πλέον τίποτα να πουν μεταξύ τους. Είναι απλά δυο ξένοι που αντιδρούν με διαφορετικό τρόπο στις ομορφιές του τόπου που τους φιλοξενεί. Η Νάπολη συμβάλλει στην διεύρυνση του ρήγματος μεταξύ του ζευγαριού κι ενώ η Κάθριν περιπλανιέται μόνη της στα μουσεία και τους αρχαιολογικούς τόπους της Νάπολης και της Πομπηίας, ο Άλεξ πηγαίνει στο Κάπρι και φλερτάρει με άλλες γυναίκες, αλλά κάτι τον κρατά από το να διαπράξει μοιχεία. Μετά από μια σειρά καυγάδων το ζευγάρι αποφασίζει να βάλει τέλος στη σχέση του. Όμως σύντομα καταλαβαίνει ότι είναι πολλά περισσότερα εκείνα που τους ενώνουν από όλα όσα τους χωρίζουν.

Πληροφορίες παραγωγής Επεξεργασία

Τέταρτη από τις πέντε συνολικά ταινίες που η Ίνγκριντ Μπέργκμαν γύρισε σε συνεργασία με τον τότε σύζυγό της Ρομπέρτο Ροσελίνι (Οι άλλες τέσσερις ήταν οι Στρόμπολι (Stromboli, terra di dio, 1950), Δε σε Είχα Απατήσει (Europa '51), Ιωάννα (Giovanna d'Arco al rogo, 1954) και Ο Φόβος (La Paura, 1954). Το ζευγάρι γνωρίστηκε το 1949, αφού η Μπέργκμαν έγραψε ένα παθιασμένο γράμμα στον νεορεαλιστή σκηνοθέτη λέγοντας του πόσο πολύ θαύμαζε τη δουλειά του και την ταινία Ρώμη, Ανοχύρωτη Πόλη (Roma, Citta Aperta, 1945) και πόσο θα ήθελε να συνεργαστούν μαζί. Ο σκηνοθέτης πέταξε λοιπόν στις Η.Π.Α. μαζί με την τότε ερωμένη του Άννα Μανιάνι και γνωρίστηκε με την Μπέργκμαν. Η γνωριμία τους οδήγησε σε παράνομη σχέση, εφόσον η Μπέργκμαν ήταν παντρεμένη και σε μια εγκυμοσύνη εκτός γάμου που προκάλεσε σκάνδαλο στην πουριτανή κοινωνία του Χόλιγουντ. Εκτός αυτού ο Ροσελίνι διέκοψε το δεσμό του με τη Μανιάνι, που επρόκειτο να πρωταγωνιστήσει στην ταινία Στρόμπολι και έδωσε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην Μπέργκμαν. Η Μπέγκμαν και ο Ροσελίνι παντρεύτηκαν στα μέσα του 1950 κι απέκτησαν άλλα δυο παιδιά, αλλά το 1954 που γύρισαν το Ταξίδι στην Ιταλία, ο γάμος τους είχε αρχίσει να δείχνει σημάδια φθοράς (η υπόθεση της ταινίας θα μπορούσε κάλλιστα να αντικατοπτρίζει τη σχέση του ζευγαριού) και οι δυο τους πήραν διαζύγιο το 1957. Η ταινία Ταξίδι στην Ιταλία γεννήθηκε από την επιθυμία του Ροσελίνι να προσαρμόσει το μυθιστόρημα της Κολέτ Duo για τη μεγάλη οθόνη[1]. Δεν κατάφερε όμως να αποκτήσει τα δικαιώματα του μυθιστορήματος κι έτσι αποφάσισε να γράψει ένα σενάριο ελαφρώς βασισμένο στο μυθιστόρημα.

Το σκηνοθετικό στυλ του Ροσελίνι ήταν ιδιαίτερο. Οι ηθοποιοί δεν ήξεραν τις ατάκες τους μέχρι λίγο ξεκινήσουν τα γυρίσματα, με αποτέλεσμα να μην έχουν το χρόνο να προετοιμαστούν. Ο Τζορτζ Σάντερς περιέγραψε στην αυτοβιογραφία του, το 1960, τις μεθόδους του Ροσελίνι και την επιρροή τους στους ηθοποιούς και στην παραγωγή της ταινίας[6]. Τα γυρίσματα ολοκληρώθηκαν το 1953, αλλά χρειάστηκαν 18 μήνες για να κανονιστεί η διανομή της ταινίας[7].

Υποδοχή Επεξεργασία

Η ταινία έλαβε κακές κριτικές στην Ιταλία, καθώς και στις Η.Π.Α. και δεν απέφερε έσοδα στο box-office[8]. Εκθειάστηκε αντιθέτως από τους κριτικούς του γαλλικού περιοδικού Cahiers du Cinema με το Ζακ Ριβέτ να την αποκαλεί ως ένα μοντέρνο αριστούργημα. Ο Ριβέτ τόνισε ότι αν υπήρχε μοντέρνος κινηματογράφος θα ήταν όπως ακριβώς τον αποδίδει ο Ροσελίνι στην ταινία Ταξίδι στην Ιταλία κι ότι με την εμφάνισή του όλες οι υπόλοιπες ταινίες γέρασαν 10 χρόνια[9]. Ο Αντρέ Μπαζέν έγραψε γράμμα στον Γκουίντο Αρίσταρκο, εκδότη του μαρξιστικού περιοδικού Cinema Guano υπερασπιζόμενος τη νέα καλλιτεχνική κατεύθυνση του Ροσελίνι μετά την Πολεμική του Τριλογία. Οι Cahiers du Cinema κατέταξαν την ταινία στην τρίτη θέση με τις καλύτερες όλων των εποχών μετά την Αυγή (Sunrise, 1927) του Μουρνάου και το Ο Κανόνας του Παιχνιδιού (La regle du jeu, 1939) του Ρενουάρ και τοποθετώντας την πιο ψηλά από έργα των Άιζενσταϊν, Γκρίφιθ, Γουέλς, φον Στρόχαϊμ, Ντράγιερ, Βιγκό, Χίτσκοκ και Τσάπλιν. Στην Ιταλία δεν ήταν όλες οι κριτικές αρνητικές: Ο ιστορικός κινηματογράφου Τζάνι Ροντολίνο έγραψε για την ταινία ότι: Παρουσιάζει διαύγεια, χωρίς περιττές μελοδραματικές εκφράσεις, κοιτάει τα πράγματα αντικειμενικά και αποδίδει με ρεαλισμό τη δύναμη της στιγμής. Ο Τζάνι Αμέλιο δήλωσε επίσης ότι: Το Ταξίδι στην Ιταλία είναι η ταινία που διδάσκει την τέχνη του κινηματογράφου. Ο Μάρτιν Σκορσέζε μίλησε για την επιρροή που είχε η ταινία στο έργο του στο ντοκυμαντέρ My Voyage to Italy[1]. Η ταινία αποτελεί το συνδετικό κρίκο μεταξύ του κινήματος του νεορεαλισμού και της γαλλικής nouvelle vague της δεκαετίας του '60.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 Brunette, Peter (1996). «Voyage to Italy (1953)». Roberto Rossellini. University of California Press. σελίδες 155–176. ISBN 978-0-520-20053-1.  Brunette's chapter incorporates a lengthy, close reading of the film.
  2. Brunette, Peter (1 Ιανουαρίου 1990). «Visual Motifs in Rosselini's Voyage to Italy». Στο: Lehman, Peter. Close Viewings: An Anthology of New Film Criticism. University Press of Florida. σελ. 39. ISBN 978-0-8130-0967-4. 
  3. Kehr, Dave. «Voyage to Italy». Chicago Reader. http://www.chicagoreader.com/chicago/voyage-to-italy/Film?oid=1062861. «Roberto Rossellini's finest fiction film (1953), and unmistakably one of the great achievements of the art.» 
  4. Schwartz, Dennis (9 Φεβρουαρίου 2006). «'Voyage in Italy' (Viaggio in Italia)». Ozus' World Cinema Reviews. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2020. A magical love story that is beautifully told without one false note. It makes the best of its dead time, more so than any other film of this high quality has ever done before. Its passionate conclusion is still moving even at this date some fifty years after its release. This is Roberto Rossellini's finest film (his others with Ingrid Bergman as his wife include Joan of Arc at the Stake-1954 and Fear-1954). 
  5. Christie, Ian, επιμ. (1 August 2012). «The Top 50 Greatest Films of All Time». Sight & Sound (British Film Institute) (September 2012). http://www.bfi.org.uk/news/50-greatest-films-all-time. Ανακτήθηκε στις 6 June 2013. 
  6. Sanders, George (1960). Memoirs of a Professional Cad. New York: Putnam. OCLC 475650. 
  7. Gallagher, Tag (1998). «Voyage in Italy». The Adventures of Roberto Rossellini. Da Capo Press. σελ. 397. ISBN 9780306808739.  See also a synopsis of Gallagher's chapter: Dixon, Wheeler Winston (July 2009). «Voyage to Italy». Senses of Cinema (51). http://sensesofcinema.com/2009/cteq/voyage-to-italy/. 
  8. Nelmes, Jill, επιμ. (2003). An Introduction to Film Studies. Psychology Press. σελ. 438. ISBN 0415262682. 
  9. Patterson, John (May 5, 2013). «Journey To Italy: the Italian film that kickstarted the French New Wave». The Guardian. https://www.theguardian.com/film/2013/may/06/journey-to-italy-roberto-rossellini. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία