Βικιπαίδεια

Τζοβάνι Μπατίστα Πιρανέζι

Ο Τζοβάνι Μπατίστα Πιρανέζι (ιταλικά: Giovanni Battista Piranesi, επίσης και Giambattista / Τζιαμπατίστα, 4 Οκτωβρίου 1720 – 9 Νοεμβρίου 1778) ήταν Ιταλός χαράκτης και αρχιτέκτονας, διάσημος για τις χαλκογραφίες που παρήγαγε με απεικονίσεις των μνημείων και κτηρίων της πόλης της Ρώμης (Vedute di Roma), καθώς και για τα ατμοσφαιρικά σχέδια των πελώριων υπογείων φυλακών του (Le Carceri d'Invenzione).[13][14][15]

Τζοβάνι Μπατίστα Πιρανέζι
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Giovanni Battista Piranesi (Ιταλικά)
Γέννηση4  Οκτωβρίου 1720[1][2][3]
Μολιάνο Βενέτο[4]
Θάνατος9  Νοεμβρίου 1778[1][2][3]
Ρώμη[5]
Τόπος ταφήςΡώμη
Χώρα πολιτογράφησηςΠαπικά Κράτη
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΙταλικά[6][7]
Νέα βενετική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταζωγράφος[3]
ιστορικός της τέχνης
αρχαιολόγος
αρχιτέκτονας[8][9][3]
οξυγράφος[9]
καλλιτέχνης γραφικών τεχνών[3]
χαράκτης[3]
Περίοδος ακμής1740[10] - 1778[10]
Οικογένεια
ΤέκναΦραντσέσκο Πιρανέζι
Λάουρα Πιρανέζι
Pietro Piranesi[11]
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΤάγμα του Χρυσού Σπιρουνιού
Μέλος της Εταιρείας Αρχαιοτήτων (1757)[12]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφικό Επεξεργασία

Γεννήθηκε στο Μολιάνο Βένετο, κοντά στο Τρεβίζο, το οποίο τότε ήταν μέρος της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας. Ο πατέρας του ήταν λιθοξόος, και ο αδερφός του ο Άντζελο ήταν αυτός που εισήγαγε τον Τζοβάνι στα λατινικά και τους πολιτισμούς της αρχαιότητας.[16] [13]Αργότερα ο Πιρανέζι μαθήτευσε υπό τον θείο του, Ματέο Λουκέζι, ο οποίος ήταν καταξιωμένος αρχιτέκτονας στον κρατικό οργανισμό για τις μηχανικές μελέτες και αποκατάσταση ιστορικών κτηρίων.[17][18][19]

Από το 1740 ξεκίνησε να εργάζεται ως σχεδιαστής στη Ρώμη για τον Μάρκο Φοσκαρίνι (Marco Foscarini), παπικό πρέσβη στη Βενετία. Κατά την περίοδο αυτή ο Πιρανέζι διέμενε στο Παλάτσο Βενέτσια (Palazzo Venezia) και σπούδασε υπό τον χαράκτη Τζουζέπε Βάζι (Giuseppe Vasi), από τον οποίο διδάχτηκε την τέχνη της χαλκογραφίας και της χαρακτικής.[19]

Μετά τις σπουδές του με τον Βάζι, ο Πιρανέζι συνεργάστηκε με τους μαθητές της Γαλλικής Ακαδημίας της Ρώμης όπου δημιούργησε μια σειρά από αξιοθέατα και όψεις (vedute) της πόλης. Το πρώτο του έργο ήταν το Prima parte di Architettura e Prospettive (1743), και κατόπιν ακολούθησε το 1745 το Varie Vedute di Roma Antica e Moderna.

 
Αυτοπροσωπογραφία του Πιρανέζι, 1756

Από το 1743 έως το 1747 είχε ως έδρα κυρίως τη Βενετία, όπου επισκεπτόταν συχνά τον Τζανμπαττίστα Τιέπολο, διάσημο ζωγράφο της πόλης ο οποίος εισήγαγε καινοτομίες και στην τέχνη της χαρακτικής. Κατόπιν επέστρεψε στη Ρώμη, και άνοιξε το δικό του εργαστήριο στην οδό Βία ντελ Κόρσο (Via del Corso). Το 1748–1774 δημιούργησε ένα μεγάλο αριθμό παραστάσεων με όψεις της Ρώμης, οι οποίες γνώρισαν σημαντική επιτυχία και τον έκαναν διάσημο. Παράλληλα, αφιερώθηκε στην αρχαιομετρία πολλών μνημείων, και μετέπειτα εξέδωσε το Le Antichità Romane de' tempo della prima Repubblica e dei primi imperatori (Ρωμαϊκές αρχαιότητες της εποχής της πρώτης δημοκρατίας και των πρώτων αυτοκρατόρων). Το 1761 έγινε μέλος της Ακαδημίας του Αγίου Λουκά (Accademia di San Luca) και άνοιξε το δικό του εκτυπωτήριο. Το 1762, εκτύπωσε τη χαρακτική συλλογή Campo Marzio dell'antica Roma.

Το επόμενο έτος του ανατέθηκε από τον Πάπα Κλήμη ΙΓ´ η ανακαίνιση τμήματος της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη του Λατερανού, αλλά το έργο δεν υλοποιήθηκε τελικά. Το 1764, ένας από τους ανιψιούς του Πάπα, ο καρδινάλιος Ρετζόνικο, τον διόρισε ως επικεφαλής της ανακαίνισης της εκκλησίας Σάντα Μαρία ντελ Πριοράτο στον Αβεντίνο λόφο της Ρώμης. Αυτή ήταν η μοναδική φορά κατά την οποία ο Πιρανέζι εργάστηκε ως αρχιτέκτονας.

Το 1767, του απονεμήθηκε ο τίτλος του Ιππότη του Χρυσού Σπιρουνιού, και έτσι πλέον υπέγραφε ως Καβαλιέρε Πιρανέζι (Cav.[aliere] Piranesi). Το 1769 δημοσίευσε τη σειρά χαλκογραφιών σχετικά με τις πρωτοποριακές παραστάσεις των φυλακών δικής του επινόησης. καθώς και κάποια σχέδια σειράς επίπλων.[20] Το 1776 δημιούργησε το πλέον διάσημο ανακαινιστικής φύσης έργο του γνωστό ως Κρατήρας του Πιρανέζι, και το 1777–78 εξέδωσε το Avanzi degli Edifici di Pesto -ερείπια των κτηρίων του Πέστο (Ποσειδωνία / Πέστουμ)-.

Πέθανε στη Ρώμη το 1778 μετά από μακρόχρονη ασθένεια, και θάφτηκε στην εκκλησία Σάντα Μαρία ντελ Πριοράτο, την οποία το 1764 είχε ανακαινίσει. Το σχέδιο του τάφου του επιμελήθηκε από τον γλύπτη Τζουζέπε Ανγκελίνι.

Οι όψεις (Vedute) Επεξεργασία

Ο Πιρανέζι ήταν γνώριμος με τα χαρακτηριστικά των αρχαίων κτηρίων, αλλά και με τις πολιτισμικές πτυχές του καθενός από αυτά. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά των αποτυπώσεων του Πιρανέζι, είναι πως στην απεικόνιση των κτηρίων πρόσθετε και τα δικά του επιπλέον χαρακτηριστικά για τη μεγιστοποίηση του αισθητικού αποτελέσματος και της ατμοσφαιρικότητας. Έργα τα οποία του άσκησαν επιρροή ως προς την τάση αυτή, ήταν αυτά του Μάρκο Ρίτσι (Marco Ricci) και του Τζοβάνι Πάολο Πανίνι (Giovanini Paolo Pannini).[21]

Τα αρχαία κτήρια της Ρώμης προκαλούσαν ενθουσιασμό στον Πιρανέζι. Κατά την πιστή αναπαράσταση των μνημείων, ήταν σε θέση να αναδημιουργεί τα σημεία των μνημείων τα οποία είχαν καταστραφεί από τον χρόνο, καθώς και να προσθέτει περιφερειακά αντικείμενα της περιόδου, όπως αρχαία αγγεία και βωμούς τα οποία δεν υπήρχαν στην πραγματικότητα.

Ο γιος του Πιρανέζι, ο Φραντσέσκο, συνέλεξε και διατήρησε τις χαράξεις του πατέρα του, και συνολικά 29 λευκώματα με περίπου 2000 έργα εκδόθηκαν στο Παρίσι την περίοδο 1835–1837.

Δείγμα απεικονίσεων Επεξεργασία

Οι φυλακές (Carceri) Επεξεργασία

Οι φυλακές (Carceri d'invenzione or 'Imaginary Prisons'), είναι μια σειρά 16 παραστάσεων στις οποίες αποτυπώνονται πελώριες υπόγειες σκοτεινές στοές και αίθουσες μαζί με γιγαντιαίες μηχανικές κατασκευές.

Η σειρά ξεκίνησε το 1745, και οι παραστάσεις δημιουργήθηκαν σε 2 εκδόσεις. Η πρώτη δημοσιεύθηκε το 1750 και αποτελούνταν από 14 χαράξεις, χωρίς τίτλους και αρίθμηση, και οι διαστάσεις τους ήταν 16" x 21". Η 2η έκδοση έγινε το 1761, και οι παραστάσεις διέθεταν πολύ μεγαλύτερη λεπτομέρεια καθώς και ήταν αριθμημένες από το I έως το XVI (1–16), με 2 νέες παραστάσεις σε σχέση με την παλαιότερη σειρά σχεδίων (ΙΙ και IV). Οι παραστάσεις από το I έως το IX ήταν σε διάταξη πορτραίτου (κάθετες), και οι X έως την XVI σε διάταξη πανοράματος (οριζόντιες). Αν και δεν διέθεταν τίτλους κατά την έκδοση τους, οι τίτλοι κατά την παράδοση είναι όπως παρακάτω:[22]

Πρωτότυπη

αρίθμηση

Τίτλος 1750 1761
I Πλάκα τίτλου    
II Ο άνθρωπος στη σχάρα -  
III Ο κυκλικός πύργος    
IV Η μεγάλη πλατεία    
V Τα ανάγλυφα των λεόντων -  
VI Η καπνιστή φωτιά    
VII Η κρεμαστή γέφυρα    
VIII Η σκάλα με τα τρόπαια    
IX Ο γιγαντιαίος τροχός    
X Φυλακισμένοι σε μια εκτείνουσα εξέδρα    
XI Η αψίδα με την κελυφωτή διακόσμηση    
XII Ο στρίποδας πριονίσματος    
XIII Το πηγάδι    
XIV Η γοτθική αψίδα    
XV Η προβλήτα με τον φάρο    
XVI Η προβλήτα με τις αλυσίδες    

Αρχαιολογία Επεξεργασία

Η συμβολή του ως προς την αρχαιολογική δραστηριότητα του είναι επίσης σημαντική, καθώς οι τεχνικές αναπαραστάσεις του ήταν πολύτιμες για τη διάσωση των πληροφοριών σχετικά με τα παρατημένα και ξεχασμένα αρχαία κτήρια στη Ρώμη της εποχής. Η συμβολή του αναγνωρίστηκε με την αποδοχή του ως μέλους στην Αρχαιολογική Εταιρεία του Λονδίνου,[18] ενώ έγινε ο διευθυντής του μουσείου Πόρτιτσι το 1751.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb123477143. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 n79006767. Ανακτήθηκε στις 1  Ιουλίου 2016.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/28992. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  4. ↑ n79006767.
  5. ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  6. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb123477143. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  7. ↑ CONOR.SI. 6723171.
  8. ↑ Arkitekter verksamma i Sverige. 11  Ιουλίου 2014.
  9. ↑ 9,0 9,1 2546239.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 (Ολλανδικά) RKDartists. rkd.nl/explore/artists/63659. Ανακτήθηκε στις 26  Σεπτεμβρίου 2022.
  11. ↑ (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 2  Μαρτίου 2019. 500114965. Ανακτήθηκε στις 22  Μαΐου 2021.
  12. ↑ www.architectural-review.com/essays/reputations/giovanni-battista-piranesi-1720-1778. Ανακτήθηκε στις 21  Οκτωβρίου 2021.
  13. ↑ 13,0 13,1 Thompson, Author: Wendy. «Giovanni Battista Piranesi (1720–1778) | Essay | Heilbrunn Timeline of Art History | The Metropolitan Museum of Art». The Met’s Heilbrunn Timeline of Art History. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2016. 
  14. ↑ «Giovanni Battista Piranesi | Italian artist». Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2016. 
  15. ↑ «Born on This Day: Giovanni Battista Piranesi». 4 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2016. 
  16. ↑ «G.B. Piranesi». www.monika-schmidt.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2016. 
  17. ↑ Pinto, John A. (7 Ιουνίου 2016). City of the Soul: Rome and the Romantics. University Press of New England. ISBN 9780875981727. 
  18. ↑ 18,0 18,1 UWTSD, Web Development Team -. «Piranesi - University of Wales Trinity Saint David». www.uwtsd.ac.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2016. 
  19. ↑ 19,0 19,1 Smith, Kendra Schank (11 Αυγούστου 2006). Architect's Drawings. Routledge. σελ. 75. ISBN 9781136429583. 
  20. ↑ Wilton-Ely, John. "The ultimate act of fantasia: To mark the opening of a major Piranesi exhibition at Cooper-Hewitt National Design Museum, New York, one of its curators, John Wilton-Ely, discusses the masterpiece that Piranesi planned for his own tomb." Αρχειοθετήθηκε 2011-10-07 στο Wayback Machine., Apollo (magazine), 2007-09-01. Retrieved on 2009-06-01.
  21. ↑ Watkin, David (1 Ιανουαρίου 2005). A History of Western Architecture. Laurence King Publishing. σελ. 369. ISBN 9781856694599. 
  22. ↑ «Imaginary Prisons: Giovanni Battista Piranesi Prints | Princeton University Art Museum». artmuseum.princeton.edu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2016. 

Κύρια πηγή Επεξεργασία

Σχετική βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Ficacci, L. (2000). Giovanni Battista Piranesi: The Complete Etchings. Cologne and Rome. 
  • Focillon, Henri (1918). Giovanni Battista Piranesi: Essai de catalogue raisonné de son oeuvre. Paris. 
  • Hofer, P., 1973. The Prisons (Le Carceri) – The complete first and second states. New York: Dover publications. 
  • Maclaren, Sarah F. (2005). La magnificenza e il suo doppio. Il pensiero estetico di Giovanni Battista Piranesi. Milan: Mimesis. ISBN 88-8483-248-9
  • Miller, N. (1978). Archäologie des Traums. Versuch über Giovanni Battista Piranesi. Munich and Vienna. 
  • Tafuri, Manfredo (1986). La sfera e il labirinto : Avanguardia e architettura da Piranesi agli anni '70. Turin: Giulio Einaudi. 
  • Tafuri, Manfredo. (1976). Architecture and Utopia. Design and Capitalist Development. Cambridge, MA/London: MIT Press. tr. Barbara Luigia La Penta.
  • Wilton-Ely, J. (1978). The Mind and Art of Giovanni Battista Piranesi. London: Thames & Hudson. 
  • Wilton-Ely, J. (1994). Giovanni Battista Piranesi: The Complete Etchings – an Illustrated Catalogue. Vols. 1 & 2. San Francisco: Alan Wofsy Fine Arts publications. 
  • Yourcenar, Marguerite (1985). The Dark Brain of Piranesi: And Other Essays. Henley-on-Thames: Ellis. 
  •   «Giambattista Piranesi». Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. 1913. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Αρχαία Ρώμη
  • Antichita Romanae (1748) (914 σελίδες σε 17 τόμους - BNF)
  • Vedute di Roma (Φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης από το "Vedute di Roma", τομ. 17 του "Antichita Romanae" - Πανεπιστήμιο του Leyden)
  • Ancient Rome (1748) (87 φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης )
Φυλακές
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τζοβάνι_Μπατίστα_Πιρανέζι&oldid=9893608"