Τιτσίνο (ποταμός)
Ο ποταμός Τιτσίνο (ιταλ. Ticino, λομβ. Tesín, γαλλ. και γερμ. Tessin, λατ. Ticīnus) είναι ο σημαντικότερος αριστερός παραπόταμος του Πάδου. Από αυτόν ονομάσθηκε το ελβετικό Καντόνι του Τιτσίνο, από το οποίο διέρχεται στον άνω ρου του.
| Τιτσίνο | |
|---|---|
 | |
| Εκβολές | Πάδος |
| Χώρες Λεκάνης | Ελβετία |
| Χώρα | Ελβετία και Ιταλία |
| Μήκος | 248 χλμ |
| Παραπόταμοι | Brenno, Moesa, Canale Scolmatore di Nord Ovest, Naviglio di Bereguardo, Canale Cavour, d:Q2997258, Naviglio Pavese, Arno, d:Q3664418, d:Q3830227, d:Q3934211, Roggia Carona, Vernavola, d:Q3976105 και Navigliaccio |
 | |
| wikidata () | |
Ο Τιτσίνο είναι ο ένας από τους 4 μεγάλους ποταμούς που πηγάζουν από τον ορεινό όγκο του Αγίου Γοτθάρδου (οι άλλοι τρεις είναι ο Ροδανός, ο Ρόις και ο Ρήνος).
Ρους Επεξεργασία
Ο Τιτσίνο πηγάζει στην κορυφή της Κοιλάδας του Μπεντρέττο (Val Bedretto) στην Ελβετία, στα σύνορα των καντονίων του Βαλαί και του Τιτσίνο, και μόλις κάτω (βορειοανατολικά) από την ορεινή Διάβαση Νουφένεν (ιταλ. Passo della Novena, υψόμετρο 2.478 μέτρα), σε γεωγραφικές συντεταγμένες 46°29′11΄΄ Βόρειο πλάτος και 8°24′15΄΄ Ανατολικό μήκος. Τροφοδοτείται από τους Παγετώνες των Άλπεων και μετά την Κοιλάδα του Μπεντρέττο εισέρχεται στην Κοιλάδα Λεβεντίνα. Ο ρους του στρέφεται από τα ανατολικά προς τα νοτιοανατολικά και μετά, απότομα, προς τα δυτικά, όπου σχηματίζει τη μεγάλη μακρόστενη Λίμνη Ματζόρε (υψόμετρο 193 μέτρα), το άλλο άκρο της οποίας βρίσκεται στην Ιταλία: είναι η δεύτερη μεγαλύτερη σε έκταση λίμνη της Ιταλίας και η μεγαλύτερη της νότιας Ελβετίας. Από εκεί ο Τιτσίνο συνεχίζει προς τα νότια και στο τέλος προς τα νοτιοανατολικά. Ο Τιτσίνο εκβάλλει στον Πάδο λίγα χιλιόμετρα αφού διέλθει από την πόλη Παβία, μετά από διαδομή μήκους 248 χιλιομέτρων περίπου, στην τοποθεσία Βακκαρίτσα, σε σημείο με γεωγραφικές συντεταγμένες 45°08′35΄΄ Β και 9°14′12΄΄ Α, και υψόμετρο 52 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Υδρολογικά δεδομένα Επεξεργασία
Η λεκάνη απορροής του Τιτσίνο έχει έκταση 7.228 τετραγωνικά χιλιόμετρα και το υψηλότερο σημείο της είναι η κορυφή Γκρεντσγκίπφελ του Μόντε Ρόζα, σε υψόμετρο 4.618 μέτρα, κάτω από την οποία ρέει ο χείμαρρος Άντσα, δεξιός παραπόταμος του Τιτσίνο.
Στην Ελβετία έχουν κτισθεί φράγματα στον Τιτσίνο για την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, ενώ στην Ιταλία τα νερά του χρησιμεύουν κυρίως για άρδευση. Η παροχή σε νερό του ποταμού παρουσιάζει πολύ μεγάλες διακυμάνσεις, με μέση παροχή στη συμβολή του με τον Πάδο 348 κυβ. μέτρα ανά δευτερόλεπτο, ελάχιστη 54 και μέγιστη 5.000 κυβ. μέτρα ανά δευτερόλεπτο.
Ιστορία Επεξεργασία
Ο θρυλικός Γαλάτης ηγέτης Βελλοβέσος λέγεται ότι είχε νικήσει τους Ετρούσκους στις όχθες του ποταμού περί το 600 π.Χ.. Στην καθαρή ιστορία, δίπλα στον Τιτσίνο διεξάχθηκε τον Νοέμβριο του 218 π.Χ. η ομώνυμη μάχη, η πρώτη του Β΄ Καρχηδονιακού Πολέμου, μεταξύ Καρχηδονίων και Ρωμαίων, καταλήγοντας σε νίκη των πρώτων.
Ο Τιτσίνο βρισκόταν στα εδάφη του Δουκάτου του Μιλάνου κατά το μεγαλύτερο μέρος της ύστερης μεσαιωνικής και πρώιμης νεότερης εποχής, αν και ο άνω ρους του, μέχρι την Μπελλιντσόνα το 1500 και μέχρι τις όχθες της Λίμνη Ματζόρε το 1513, περιήλθε στην Παλαιά Ελβετική Συνομοσπονδία ως αποτέλεσμα των εκστρατειών των Ελβετών κατά τους Ιταλικούς Πολέμους.
Οικισμοί Επεξεργασία
.jpg)
Στη στενή αλπική κοιλάδα του Μπεντρέττο ο ποταμός διασχίζει το χωριό Αλλ' Άκουα ή Αλλ' Άκουα Οσπίτσιο (All'Acqua Ospizio) σε υψόμετρο 1.614 μέτρα, που ονομάσθηκε έτσι από τον ξενώνα (ospizio) για τους ταξιδιώτες που υπήρχε εκεί πριν από αιώνες. Πιο κάτω ο ποταμός διέρχεται από το Ρόνκο (υψόμετρο 1.487 μέτρα) και το ίδιο το Μπεντρέττο (υψόμετρο 1.402 μέτρα), το μικρό χωριό που έδωσε το όνομά του στην κοιλάδα.[1] Ακόμα χαμηλότερα, ο Τιτσίνο περνά από το Οσάσκο, όπου δέχεται από τα δεξιά τα νερά του Ρι ντι Κρισταλλίνα (= «Κρυστάλλινο ρυάκι»), και κατόπιν από το χωριό Φοντάνα. Συνεχίζει στην Κοιλάδα Λεβεντίνα (Valle Leventina), όπου διασχίζει το μεγάλο χωριό Αϊρόλο (υψόμετρο 1.175 μ.). Ο ρους του στην Ελβετία συναντά τέλος τις πόλεις Μπελλιντσόνα (υψόμετρο 240 μ.) και Λοκάρνο (στη Λίμνη Ματζόρε). Μετά τη λίμνη, στην Ιταλία, διέρχεται από το Σέστο Καλέντε, το Καστελλέττο σόπρα Τιτσίνο, το Βιτζεβάνο και την Παβία.
Παραπόταμοι Επεξεργασία
Με την εξαίρεση των ποταμιών που χύνονται στη ο Τιτσίνο έχει τους παρακάτω αξιόλογους παραποτάμους, όλους αριστερούς:
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Reynolds, Kev (1992). «Val Bedretto». Walking in Ticino, Switzerland: A Walking Guide (illustrated έκδοση). Milnthorpe: Cicerone Press Limited. σελίδες 32–43. ISBN 978-1-85284-098-3.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Εικόνες από τον Εθνικό Δρυμό της Κοιλάδας του Τιτσίνο από φωτογράφο της UNESCO]