Τοπική κοινότητα Δολών Μεσσηνίας
| Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
| Αυτό το λήμμα χρειάζεται μορφοποίηση ώστε να ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές μορφοποίησης της Βικιπαίδειας. |
Συντεταγμένες: 36°55′28″N 22°09′54″E / 36.92444°N 22.16500°E Η Τοπική Κοινότητα Δολων περιλαμβάνει τους εξής οικισμούς:
ΑΝΩ ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΔΟΛΟΙ Τα δυο χωριά είναι κτισμένα αντικριστά σε ισάριθμους λόφους. Κατά το Μεσαίωνα η περιοχή των Δολών συγκέντρωνε μεγάλο πληθυσμό με απλωμένα τα χωριά σε οχυρούς λόφους και σημαντική καλλιεργήσιμη έκταση, ενώ έχουν ακόμα το πλεονέκτημα να εποπτεύουν τη θάλασσα χωρίς να φαίνονται από αυτή. Οι Δολοί έχουν αρκετές αξιόλογες εκκλησίες. Της Αγίας Παρασκευής - μοναστηριακός με διπλό τρούλο και ωραίες τοιχογραφίες του Παναγιώτη Μπενιζέλου του 1698. Του Αγίου Βασιλείου στην κεντρική πλατεία των Κάτω Δολών, ο οποίος κατασκευάστηκε το 1776 και του οποίου το καμπαναριό επισκευάσθηκε μετά από ένα μεγάλο σεισμό που έπληξε την περιοχή. Του Αγίου Νικολάου μέσα στον Πύργο του Κετσέα, με τοιχογραφίες του 1785. Της Αγίας Τριάδος με τοιχογραφίες του 1739 και της Παναγίας με τοιχογραφίες του 18ου αιώνα. Ο μοναστηριακός ναός του Αγίου Νικήτα, στους Άνω Δολούς διαθέτει αγιογραφίες του 1752 και κατά το παρελθόν λειτουργούσε κρυφό σχολείο. Στην περιοχή των Δολών, το Υπουργείο Πολιτισμού με αποφάσεις του, έχει χαρακτηρίσει ως Ιστορικά Διατηρητέα Μνημεία τα εξής: Ιερά Μονή Αγίας Παρασκευής, Ιερό Ναό Προφήτη Ηλία, Ιερό Ναό Ευαγγελισμού Θεοτόκου, Ιερό Ναό Κοίμησης Θεοτόκου, Ιερά Μονή Αγίου Νικήτα, Ιερό Ναό Αγίου Βασιλείου, Γεφύρι στους Κάτω Δολούς, Τμήμα του παλαιού καλντεριμιού των οικισμών Δολών – Κιτριών, Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου, Πύργο Κετσέα, το Κτιριακό συγκρότημα ιδιοκτησίας οικογένειας Κετσέα, Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου, καθώς και την Κρήνη στη θέση «Μέρνο» στους Κάτω Δολούς.
ΚΙΤΡΙΕΣ Παραθαλάσσιος οικισμός με πλούσια βλάστηση και ωραία παραλία που απέχει από την Καλαμάτα γύρω στα 15 χιλιόμετρα. Υπήρξε επίνειο της Ζαρνάτας και έδρα των Μπέηδων της Mάνης, αφού πέντε από τους οκτώ μπέηδες της Mάνης χρησιμοποίησαν ανά τακτά χρονικά διαστήματα τις Κιτριές ως έδρα τους (ο Τζανέτμπεης Κουτήφαρης, ο Μιχάλμπεης Τρουπάκης, ο Παναγιώτμπεης Κουμουντουράκης, ο Αντώνμπεης Γρηγοράκης και ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης). Εκεί έγινε στις 8 Μαρτίου 1821 η υπογραφή του Εθνικού Συμβολαίου, με τον Πετρόμπεη να αναλαμβάνει αρχηγός του αγώνα, μετά την απόφαση που έλαβαν οι συγκεντρωθέντες Μανιάτες οπλαρχηγοί και πρόκριτοι. Η εκκλησία των Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης ανακαινίσθηκε πρόσφατα και είναι συνδεδεμένη με γεγονότα και καταστάσεις παλαιότερων εποχών. Εκεί έγινε, κατά το 1825, η χειροτονία των τεσσάρων αντικανονικών επισκόπων της Mάνης από τον Μητροπολίτη Ζαρνάτας Γαβριήλ Φραγκούλη για τις χηρεύουσες επισκοπές. Στην περιοχή των Κιτριών, το Υπουργείο Πολιτισμού με αποφάσεις του, έχει χαρακτηρίσει ως Ιστορικά Διατηρητέα Μνημεία τα εξής: την Οικία ιδιοκτησίας Φιλάνθης Γαϊτανάρου και τον Ιερό Ναό Αγίου Κωνσταντίνου. Στο Λιμάνι των Κιτριών, ο επισκέπτης μπορεί να δοκιμάσει υπέροχες λιχουδιές και κυρίως φρέσκο ψάρι στα παραδοσιακά ταβερνάκια. Άξιος προσοχής ο Φάρος των Κιτριών, ο οποίος κατασκευάστηκε το 1892. Το ύψος του πύργου του είναι 11μέτρα και τo εστιακό του ύψος είναι 31μέτρα. Στην αρχή λειτουργούσε με πετρέλαιο και η φωτεινότητά του έφτανε τα 10 ναυτικά μίλια. Κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο καταστράφηκε ένα μέρος του και έμεινε σβηστός μέχρι το 1945, όταν ξανά -επισκευάστηκε και εντάχθηκε και πάλι στο Ελληνικό Φαρικό Δίκτυο. Το 1953 άρχισε να λειτουργεί με ηλεκτρικό ρεύμα Ώσπου το 1999 αυτοματοποιήθηκε εντελώς και λειτουργεί, πλέον, με ηλιακή ενέργεια. Σήμερα, ακτινοβολεί κάθε δύο λεπτά με λευκή δέσμη φωτός κάθε 12 και ακτινοβολία 7 ναυτικών μιλίων.
ΚΑΛΛΙΑΝΕΙΚΑ Απέχει γύρω στα 20 χιλιόμετρα από την Καλαμάτα και για να φθάσει κάποιος εκεί, μπορεί να ακολουθήσει τη διαδρομή Καλαμάτα - Σταυροπήγιο - Δολοί ή Καλαμάτα - Κιτριές. Το όνομα του οικισμού προήλθε από την οικογένεια Καλλιάνη, την πρώτη που εγκαταστάθηκε στην περιοχή. Μετά από πολλά χρόνια επανήλθαν, αφού είχαν μεταναστεύσει για μεγάλο χρονικό διάστημα. Είναι από τους νέους οικισμούς της Mάνης και δημιουργήθηκε πιθανόν τον 19ο αιώνα. Σημαντικά μνημεία κοσμούν το γύρω χώρο. Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου (13ος - 14ος αιώνας) που πρόσφατα συντηρήθηκε και αναστηλώθηκε από την Εφορεία Βυζαντινών Μνημείων και το ιστορικό Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, ιδιόκτητο της οικογένειας Ρουσάκη, έχουν χαρακτηριστεί ως Ιστορικά Διατηρητέα Μνημεία, με αποφάσεις του Υπουργείου Πολιτισμού.
Ιστορία Επεξεργασία
Στο παρελθόν αποτελούσαν την κοινότητα Δολών μαζί με τα χωριά Καλλιανέϊκα και Κιτριές, ενώ στη συνέχεια αποτέλεσε Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Αβίας. Τώρα πλέον μετά το νομοσχέδιο Καλλικράτης αποτελεί μέλος του νεοσύστατου Νομού Δυτικής Μάνης. Έχει σημαντική καλλιεργήσιμη έκταση.
Κατά το Μεσαίωνα το χωριό συγκέντρωνε μεγάλο πληθυσμό. Ο Εβλιγιά Τσελεμπή, ένας Τούρκος ταξιδιώτης που βρισκόταν στην περιοχή γύρω στο 1670 μ.χ σημειώνει ότι το χωριό έχει 300 σπίτια και στεγάζει 1800 πολεμιστές, ενώ στις αρχές του 1800 μ.χ ο Πουκεβίλ αναφέρει ότι οι Δολοί ήταν πολύ δημοφιλές χωριό με πάνω από 500 σπίτια.
Η περιοχή παρουσιάζει επίσης προϊστορική κατοίκηση ενώ στη θέση Κότουλας έχουν βρεθεί νεολιθικά και πρωτοελλαδικά όστρακα.
Το χωριό αναφέρεται για πρώτη φορά γραπτώς το 1618.
Εκκλησίες Επεξεργασία
Στο χωριό υπάρχουν αρκετές αξιόλογες εκκλησίες όπως του Αγ. Βασιλείου στην κεντρική πλατεία των Κάτω Δολών, ο οποίος κατασκευάστηκε το 1776 και του οποίου το καμπαναριό επισκευάσθηκε μετά από ένα μεγάλο σεισμό που έπληξε την περιοχή, του Αγ. Νικολάου μέσα στον πύργο του Κετσέα με τοιχογραφίες του 1785, της Αγ. Παρασκευής που βρίσκεται 2 χλμ. νοτιοδυτικά των κάτω Δολών, η οποία έχει διπλό τρούλο και τοιχογραφίες του 1698 οι οποίες δημιουργήθηκαν από τον Παναγιώτη Μπενιζέλο. Η κεντρική εκκλησία των Πάνω Δολών, ο Αγ. Ηλίας, βρίσκεται στην κεντρική πλατεία και χρονολογείται η κατασκευή του γύρω στο 18ο αιώνα.
Άλλες εκκλησίες που μπορούμε να συναντήσουμε στους Πάνω Δολούς είναι της Αγ. Τριάδας με τοιχογραφίες του 1739 και της Παναγίας με τοιχογραφίες του 18ου αιώνα. Αξιόλογος θεωρείται και ο μοναστηριακός ναός του Αγ. Νικήτα που βρίσκεται 2 χλμ. βόρεια των Πάνω Δολών και ο οποίος διαθέτει ωραία αγιογράφηση του 1752. Κατά το παρελθόν λειτούργησε κρυφό σχολείο στο ναό.
Στην περιοχή των Άνω Δολών σώζεται και ο πύργος του Σαράβα, κλασσικό δείγμα Μανιάτικης αρχιτεκτονικής.
Εκπαίδευση Επεξεργασία
Στους Κάτω Δολούς, στα κτήματα των αδελφών Κετσέα και Ξαρχάκου Λούλας βρίσκεται το Δημοτικό σχολείο Δολών, το οποίο ήταν το δεύτερο σχολείο που χτίστηκε μετά την απελευθέρωση. Το πρώτο ήταν της Τρίπολης. Στο σχολείο αυτό δίδαξε κατα τη διαμονή του, το στέλεχος της Φιλικής Εταιρίας Χριστόφορος Περραιβός. Έγινε δάσκαλος του σχολείου για να διασκεδάζει τις εντυπώσεις της εδώ παρουσίας του και των μυστικών επαφών που είχε με καπεταναίους της περιοχής, εν όψει της επανάστασης. Το 1944 το σχολείο έπεσε με το σεισμό. Τα παιδιά τότε πήγαιναν για μάθημα στον πύργο του Σαράβα στους Άνω Δολούς. Το σχολείο ξανακτίζεται το 1952 με τη βοήθεια ακόμα και των μαθητών που δούλευαν μετά τα μαθήματά τους και γίνεται και διθέσιο. Το 1947-48 η περιοχή είχε 108 παιδιά για το Δημοτικό σχολείο. Πλέον το σχολείο δεν λειτουργεί λόγω της έλλειψης μαθητών.
Πρόσωπα Επεξεργασία
Το χωριό των Κάτω Δολών είναι και η γενέτειρα του ακαδημαϊκού και καθηγητή Σωκράτη Κουγέα (1877-1966) με πλούσιο συγγραφικό έργο που αναφέρεται στην επιγραφική, στην παλαιογραφία, στη νεοελληνική ιστορία και φιλολογία και στην ιστορία της Μάνης, καθώς επίσης και του ηθοποιού Δημήτρη Κουκή.