Βικιπαίδεια

Τρίποδες Νάξου

οικισμός της Ελλάδας

Συντεταγμένες: 37°3′28″N 25°24′26″E / 37.05778°N 25.40722°E / 37.05778; 25.40722

Οι Τρίποδες (ή επίσημα Βίβλος) είναι ένα πεδινό χωριό της ανατολικής Νάξου σε υψόμετρο 120-150 μέτρων και έχει 654 κατοίκους (απογραφή 2011)[1]. Βρίσκονται 9 χλμ. νοτιοδυτικά της Χώρας Νάξου και υπάγεται στο δήμο Νάξου & Μικρών Κυκλάδων. Έχει χαρακτηριστεί από το 1988 παραδοσιακός οικισμός.[2][3]

Βίβλος (Τρίποδες)
Βίβλος (Τρίποδες) is located in Greece
Βίβλος (Τρίποδες)
Βίβλος (Τρίποδες)
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΝοτίου Αιγαίου
Περιφερειακή ΕνότηταΝάξου
ΔήμοςΝάξου & Μικρών Κυκλάδων
Δημοτική ΕνότηταΝάξου
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΝησιά Αιγαίου Πελάγους
ΝομόςΚυκλάδων
Υψόμετρο120-150
Πληροφορίες
ΠολιούχοςΠαναγιά Τριποδιώτισσα
Παλαιά ονομασίαΤρίποδες (έως 1940)
Ταχ. κώδικας84300
Τηλ. κωδικός22850
http://www.tripodesnaxou.gr/
δεδομένα

Οι Τρίποδες / Βίβλος μαζί με την Πλάκα Νάξου (18 κατ.) αποτελούν την Τοπική Κοινότητα Βίβλου.[1]

Πληθυσμιακή εξέλιξη Επεξεργασία

Έτος 1835 1879 1889 1896 1907 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός 355 651 736 706 767 779 888 830 916 828 762 742 655 732 654
Πηγές [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [1]

Διοικητικές μεταβολές Επεξεργασία

  • Το 1835, ο οικισμός ονομάζεται Τρίποδες και έχει 355 κατοίκους. Προσαρτάται στον νεοϊδρυθέντα Δήμο Βίβλου της επαρχίας Νάξου, με έδρα τον οικισμό Γαλανάδο.[4][18][19]
  • Το 1845, ο οικισμός ορίζεται έδρα του Δήμου Βίβλου.[20]
  • Το 1912, το όνομα του οικισμού διορθώνεται σε Βίβλος (Τρίποδες). Καταργείται ο Δήμος Βίβλου και ιδρύεται η κοινότητα Βίβλου (Τριπόδων) με έδρα τον οικισμό της Βίβλου. Στην κοινότητα Βίβλου προσαρτώνται και οι οικισμοί Γλυνάδος και Γαλανάδος.[21]
  • Το 1940, με την απογραφή, η ονομασία του οικισμού Βίβλος (Τρίποδες) διορθώνεται σε Βίβλος.[11]
  • Το 1997, με την εφαρμογή του προγράμματος Καποδίστριας (νόμος 2539/97), η κοινότητα Βίβλου καταργείται και ο οικισμός της Βίβλου προσαρτάται στο Δήμο Νάξου με έδρα τον οικισμό Χώρα της Νάξου.[22] Συγκεκριμένα, με το πρόγραμμα Καποδίστριας υπαγόταν στο Δημοτικό Διαμέρισμα Βίβλου, του Δήμου Νάξου, του νομού Κυκλάδων, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Νήσων Αιγαίου Πελάγους.[17]
  • Το 2010, με την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης (νόμος 3852/2010), ο οικισμός της Βίβλου προσαρτάται στο νεοσύστατο Δήμο Νάξου & Μικρών Κυκλάδων.[23]

Σήμερα, μετά τη τελευταία μεταβολή του 2010 (πρόγραμμα Καλλικράτης), αποτελεί μαζί με τον οικισμό της Πλάκα ( 18 κ.) την Τοπική Κοινότητα Βίβλου ( 672 κ.), όπου έχει οριστεί έδρα. Η τ.κ. Βίβλου υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα Νάξου, του δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, της περιφερειακής ενότητας Νάξου (του πρώην νομού Κυκλάδων), στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.[1]

Η Ονομασία Επεξεργασία

Ο Κ.Μ. Κοντελιέρης θέλοντας να ετυμολογήσει τη λέξη Τρίποδες γράφει: "Τρίποδες, πρωτεύουσα του δήμου Βίβλου. Το χωριό αυτό στηρίζεται απάνω σε ένα πετρώδη κορμό που απλώνεται σε τρία μεγάλα πόδια. Το πρώτο φτάνει προς την περιφέρεια της Πλάκας, είναι δε η Πλάκα πλουσιοπάροχη γη με αμπελοφυτείες και κάμπο εκτεταμένο. Τα δε άλλα δύο πόδια διευθύνονται το ένα πρός τις Κεχραιές (μέχρι Νοσκέλου) και το άλλο προς το βορειοανατολικό οροπέδιο του ελαιόφυτου χωριού Σαγκρί".

Κατά άλλους, η Βίβλος πήρε το όνομά της από τον ομώνυμο ποταμό του νησιού, που κι αυτός με την σειρά του πήρε το όνομά του από το φυτό βύβλος ή βίβλος[Σημ 1], που φυτρώνει στις όχθες των ποταμών. Η λέξη βίβλος σημαίνει το φυτό από το οποίο κατασκευαζόταν ο Αιγυπτιακός πάπυρος. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ησίοδος αναφέρει το "βύβλινο οίνο", δηλαδή τον οίνο που έχει το όνομα του Βύβλου, ποταμού της νήσου Νάξου.(a Byblo fluvio, Naxi insulae).[24]

Υπάρχει όμως και μία νεότερη εκδοχή για την ονομασία του χωριού, που μοιάζει πιθανότερη και η αλήθεια της μπορεί να ερευνηθεί. Στις Τρίποδες, λένε, βρέθηκαν πολλά συμβόλαια σύμφωνα με τα οποία αφήνονται ως προίκα τρίποδα σκαμνιά. Το γεγονός εξηγείται από τη συνήθεια των Τριποδιωτών να χτίζουν το 'ροό', ψηλό κρεβάτι, έτσι που να χρειάζεται να πατήσουν σε τρίποδα σκαμνιά για να ανέβουν σε αυτό. Η παράδοση λοιπόν ήταν να δίνεται ως προίκα και ένας τρίποδας, όπως αναφέρεται σε όλα σχεδόν τα παλιά συμβόλαια. Έτσι και το χωριό ονομάστηκε Τρίποδες.[24]

Άλλη μαρτυρία αναφέρει ότι: "Το χωριό πήρε το όνομα του από τους Κρητικούς του χωριού Τρίποδο, που είναι κοντά στο Ηράκλειο, οι οποίοι ήρθαν και κατοίκησαν εδώ στην εποχή της πειρατείας". Υπάρχει βέβαια και η λαϊκή εκδοχή: "Κάπου στο σημερινό μας χωριό, σκάβοντας παλιά, ανακάλυψαν ένα τρίποδο σκαμνί που πάνω σε αυτό, σε μια βίβλο, καθώς λένε, κατέγραψαν τις πρώτες κοινοτικές συνεδριάσεις. Γι'αυτό και το χωριό ονομάστηκε Βίβλος.[24]

Ενασχόληση κατοίκων Επεξεργασία

Κύρια ασχολία των κατοίκων του είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία, ενώ τα τελευταία χρόνια πολλοί έχουν στραφεί προς τον τουρισμό.

Η ενασχόληση των κατοίκων με τη γεωργία, την κτηνοτροφία και με τον τουρισμό, έχει ως αποτέλεσμα, σε αντίθεση με άλλα χωριά που ερημώνονται, πολλοί νέοι άνθρωποι να παραμένουν στο χωριό ή να επανέρχονται σ' αυτό μετά από τις σπουδές τους στην Αθήνα. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι σήμερα οι Τρίποδες είναι ένα από τα πιο ζωντανά χωριά της Νάξου. Αυτό αποδεικνύεται και από τη λειτουργία Νηπιαγωγείου, πενταθέσιου Δημοτικού Σχολείου, Γυμνασίου, Αγροτικού Ιατρείου, Πνευματικού Κέντρου, Αγροτικού Συνεταιρισμού και Πολιτιστικού Συλλόγου Νέων με πλούσια πολιτιστική δραστηριότητα.[24]

Αξιοθέατα Επεξεργασία

Ανεμόμυλοι Επεξεργασία

Οι Τριποδιώτικοι ανεμόμυλοι αποτελούν μία ξεχωριστή μορφή της λαϊκής αρχιτεκτονικής και συνδέονται με την οικονομική και ιστορική εξέλιξη του χωριού μας. Χρησιμοποιούσαν την αιολική ενέργεια μέσω ενός ιστίου για την περιστροφή της μυλόπετρας. Ο άνεμος κινούσε το ιστίο και ένα μηχανισμό τροχών που έδινε κίνηση στις μυλόπετρες.[24]

Η Παναγιά η Τριποδιώτισσα Επεξεργασία

Στην είσοδο του χωριού δεσπόζει η εκκλησία «Η Παναγιά η Τριποδιώτισσα», παλιό μοναστήρι που χρονολογείται από το 16ο αιώνα μ.Χ. Πανύψηλα δένδρα και στοές σκεπάζουν το μεγάλο προαύλιό της, χαρίζοντας δροσιά στους προσκυνητές της. Πρόκειται για τον ενοριακό ναό του χωριού που γιορτάζει στα Νιάμερα της Παναγίας (23 Αυγούστου) και στο πανηγύρι της συγκεντρώνει πολύ κόσμο απ' όλο το νησί και όχι μόνο.[24]

Παλιότερα ήταν ένα από τα πιο εύρωστα μοναστήρια του νησιού και αποτελούσε «Μετόχιον της Κυρίας Μητροπόλεως». Στη συνέχεια η Μονή αγοράστηκε από τους Τριποδιώτες και έτσι περιήλθε στην ενορία των Τριπόδων.[24]

Σήμερα το μοναστήρι της Τριποδιώτισσας δεν λειτουργεί πια. Η ολόασπρη όμως εκκλησία με τις ωραίες εικόνες και τις παλιές χρονολογημένες επιγραφές εξακολουθεί πάντα να υψώνεται στον βορεινό ορίζοντα του χωριού, θυμίζοντας δόξες παλιές.[24]

Μέσα στην εκκλησία της Παναγίας υπάρχει παλιό ξυλόγλυπτο τέμπλο και σπάνιες εικόνες.

Σημειώσεις Επεξεργασία

  1. ↑ Βύβλο ή βίβλο έλεγαν στην αρχαιότητα οι 'Ελληνες τον πάπυρο, που εκείνη την εποχή χρησιμοποιούνταν σαν γραφική ύλη, και τον αγόραζαν από την Βύβλο της Φοινίκης. Άρχισαν να τον λένε πάπυρο στην ελληνιστική εποχή (Βικιλεξικό πόλη Βύβλος, υλικό γραφής βίβλος)

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10849 (pdf σελ. 375), και σε μορφή Excel «Πίνακας αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ Πληθυσμού-Απογραφής 2011» στην ιστοσελίδα της ΕΛΣΤΑΤ, Αρχειοθετήθηκε 24/11/2017, Ανακτήθηκε 09/01/2018
  2. ↑ «ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΝΑΞΟY» από old.domiki.gr. [https://web.archive.org/web/20180901163223/http://old.domiki.gr/oikismoi/naxos.htm Αρχειοθετήθηκε 01/09/2018. Ανακτήθηκε 31/08/2018.
  3. ↑ «ΦΕΚ-504Δ-14/06/1988» από αναζήτηση ΦΕΚ Αρχειοθετήθηκε 2018-08-29 στο Wayback Machine.. Ανακτήθηκε 31/08/2018.
  4. ↑ 4,0 4,1 ΦΕΚ Α4/1835 σελ. 31,36 (στο pdf 3, 8). Δημοσιεύθηκε 26 Φεβρ.1835. Αρχειοθετήθηκε 08/03/2018. Ανακτήθηκε 27/2/2018 από «[http://www.et.gr/index.php/anazitisi-fek Αναζήτηση ΦΕΚ Αρχειοθετήθηκε 2018-03-12 στο Wayback Machine.»
  5. ↑ «Πληθυσμός 1879», Μέρος τρίτον σελ. 96 (pdf σελ. 182), από ΕΛΣΤΑΤ, Αρχειοθετήθηκε 25/4/2017, Ανακτήθηκε 8/1/2018
  6. ↑ «Πληθυσμός: απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889», σελ. 109 (pdf σελ. 132), από ΕΛΣΤΑΤ, Αρχειοθετήθηκε 7/11/2017, Ανακτήθηκε 8/1/2018
  7. ↑ «Στατιστικά αποτελέσματα της απογραφής του πληθυσμού κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896», σελ. 124 (pdf σελ. 230), από ΕΛΣΤΑΤ, Αρχειοθετήθηκε 7/11/2017, Ανακτήθηκε 8/1/2018
  8. ↑ «Στατιστικά αποτελέσματα της γενικής απογραφής του πληθυσμού κατά την 27 Οκτωβρίου 1907», σελ. 408 (pdf σελ. 411), από ΕΛΣΤΑΤ, Αρχειοθετήθηκε 7/11/2017, Ανακτήθηκε 8/1/2018
  9. ↑ «Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος κατά την απογραφή της 19 Δεκεμβρίου 1920», σελ. 182 (pdf σελ. 203), από ΕΛΣΤΑΤ, Αρχειοθετήθηκε 7/6/2015, Ανακτήθηκε 8/1/2018
  10. ↑ «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 15-16 Μαϊου 1928», σελ. 215 (pdf σελ. 235), από ΕΛΣΤΑΤ, Αρχειοθετήθηκε 4/3/2016, Ανακτήθηκε 8/1/2018
  11. ↑ 11,0 11,1 «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940», σελ. 243 (pdf σελ. 267), από ΕΛΣΤΑΤ, Αρχειοθετήθηκε 25/4/2017, Ανακτήθηκε 8/1/2018
  12. ↑ «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογαφήν της 7ης Απριλίου 1951», σελ. 121 (pdf σελ. 121), από ΕΛΣΤΑΤ, Αρχειοθετήθηκε 4/3/2017, Ανακτήθηκε 8/1/2018
  13. ↑ «Αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 19ης Μαρτίου 1961», Πίνακας 1, σελ. 275 (pdf σελ. 345), από ΕΛΣΤΑΤ, Αρχειοθετήθηκε 6/3/2017, Ανακτήθηκε 8/1/2018
  14. ↑ «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971», σελ. 115 (pdf σελ. 115), από ΕΛΣΤΑΤ, Αρχειοθετήθηκε 24/10/2014, Ανακτήθηκε 8/1/2018
  15. ↑ «Αποτελέσματα απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 5ης Απριλίου 1981», σελ. 449 (pdf σελ. 449), από ΕΛΣΤΑΤ, Ανακτήθηκε 8/1/2018
  16. ↑ «Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991 κατά νομούς, επαρχίες, δήμους, κοινότητες και οικισμούς», σελ. 148 (pdf σελ. 150), από ΕΛΣΤΑΤ, Αρχειοθετήθηκε 20/8/2017, Ανακτήθηκε 8/1/2018
  17. ↑ 17,0 17,1 «Απογραφή πληθυσμού - κατοικιών της 18ης Μαρτίου 2001», σελ. 272 (pdf σελ. 274), από ΕΛΣΤΑΤ, Αρχειοθετήθηκε 29/7/2017, Ανακτήθηκε 8/1/2018
  18. ↑ «1835 σχηματισμός Δήμων Νάξου»από orinosaxotis.blogspot.gr. Δημοσιεύθηκε 02/01/2015. [https://web.archive.org/web/20180309020155/https://orinosaxotis.blogspot.gr/2015/01/1835.html?view=classic#!https://orinosaxotis.blogspot.com/2015/01/1835.html Αρχειοθετήθηκε 09/03/2018. Ανακτήθηκε 09/03/2018.
  19. ↑ «Οι Δημοτικές αρχές στη Νάξο το 1835-1837»από tripodesnaxos1.blogspot.gr. Δημοσιεύθηκε 30/04/2015. Αρχειοθετήθηκε 09/03/2018. Ανακτήθηκε 09/03/2018.
  20. ↑ «ΦΕΚ 32Α - 08/12/1845» από ΕΕΤΑΑ. Δημοσιεύθηκε 08/12/1845. Αρχειοθετήθηκε 08/03/2018. Ανακτήθηκε 27/2/2018.
  21. ↑ «ΦΕΚ 261Α 31/8/1912» σελ. 1514 και 1515 (στο pdf σελ. 2 και 3), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 16/6/2012. Ανακτήθηκε 27/2/2018
  22. ↑ «ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997»σελ. 8815 (στο pdf σελ. 27), από ΕΕΤΑΑ. [https://web.archive.org/web/20170330013622/https://www.eetaa.gr/metaboles/fek/1997/fek_244a_1997.pdf Αρχειοθετήθηκε 30/3/2017. Ανακτήθηκε 27/2/2018
  23. ↑ «ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010»σελ. 1791 (στο pdf σελ. 7), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 27/02/2018. Ανακτήθηκε 27/02/2018
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 24,4 24,5 24,6 24,7 «Τρίποδες - Βίβλος Νάξου». tripodesnaxou.gr. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2024. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τρίποδες_Νάξου&oldid=10454128"